Roghnaíodh cúig shuíomh d’ionaid ríomhaireachta ardfheidhmíochta ar fud an Aontais chun an chéad ghlúin eile de shár-ríomhairí Eorpacha a óstáil agus a oibriú. Déanfaidh an Ghearmáin an chéad sár-ríomhaire de chuid an Chomhghnóthais Ríomhaireachta Ardfheidhmíochta Eorpach a óstáil le cumais eacsascálaithe. Déanfar ceithre cinn nua de shár-ríomhairí lár-raoin a óstáil sa Ghréig, san Ungáir, in Éirinn agus sa Pholainn.
Iúpatar, an chéad sár-ríomhaire eicseascála EuroHPC JU
An 15 Meitheamh 2022, d’ fhógair an Comhghnóthas Ríomhaireachta Ardfheidhmíochta Eorpach (Comhghnóthas EuroHPC) gur roghnaíodh Ionad sár-ríomhaireachta Jülich (Forschungszentrum Jülich — FZJ) sa Ghearmáin chun sár-ríomhaire ardleibhéil eacsascálaithe a óstáil agus a oibriú, i.e. meaisín atá in ann exaflop amháin ar a laghad a dhéanamh (billiún oibríocht in aghaidh an tsoicind). Táthar ag súil go mbeidh sár-ríomhaire JUPITER, an chéad cheann dá leithéid san Aontas Eorpach, i measc na dtrí shár-ríomhaire is fearr ar domhan.
Is cloch mhíle thábhachtach teicneolaíochta don Aontas Eorpach é an cumas eacsascálaithe, agus baineann an-tábhacht leis an eolaíocht, leis an tionsclaíocht agus leis an tsochaí. Fágfaidh sé sin go mbeifear in ann aghaidh a thabhairt ar fhadhbanna atá ríthábhachtach agus nárbh fhéidir iad a réiteach roinnt blianta ó shin i réimsí a bhfuil tábhacht mhór ag baint leo do shaoránaigh na hEorpa amhail sláinte, bitheolaíocht, aeráid, fuinneamh, slándáil, agus ábhair. Táthar ag súil go mbeidh tionchar dearfach ar shármhaitheas eolaíochta na hEorpa mar go gcuirfidh leibhéal na ríomhaireachtaí nach bhfacthas a leithéid riamh roimhe agus le cruinneas níos airde feabhas ar cháilíocht an taighde, agus go laghdófar costas an taighde.
Ceithre shár-ríomhaire nua lár-raoin
Tá sé fógartha ag an gComhghnóthas EuroHPC freisin go bhfuil na Bonneagair Náisiúnta um Thaighde agus Teicneolaíocht (GRNET) sa Ghréig, an Ghníomhaireacht Rialtais um Fhorbairt TF (Kifu) san Ungáir, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh agus an tIonad Ríomhaireachta Acadúil Cyfronet AGH (Cyfronet) sa Pholainn roghnaithe chun ceithre shár-ríomhaire nua lár-réimse (peitilscála agus réamh-eicseascála) a óstáil. Beidh na meaisíní sin ar fáil chun freastal ar réimse leathan úsáideoirí Eorpacha sa phobal taighde agus eolaíochta, chomh maith leis an tionscal agus an earnáil phoiblí. Le sár-ríomhairí Daedalus (GR), Levente (HU), CASPIr (IE), agus EHPCPL (PL), beifear in ann tuilleadh forbartha a dhéanamh ar fheidhmeanna eolaíocha agus tionsclaíocha núíosacha (e.g. leigheas beacht, drugaí, cóireálacha agus ábhair nua a fhorbairt, an comhrac i gcoinne an athraithe aeráide, agus bithinnealtóireacht).
Comhpháirtíocht idir an Comhghnóthas EuroHPC agus na heintitis óstacha
Roghnaíodh na heintitis óstacha tar éis glao ar léiriú spéise a sheol Comhghnóthas EuroHPC i mí na Nollag 2021 i gcomhréir le Rialachán (AE) 2021/1173 ón gComhairle.
Déanfar na sár-ríomhairí nua a chistiú leis an gClár don Eoraip Dhigiteach, leis an gClár Fís Eorpach, agus le ranníocaíochtaí ó Stáit Rannpháirteacha an Chomhghnóthais. Comhchisteoidh an Comhghnóthas suas le 50 % de chostas iomlán an tsár-ríomhaire eacsascálaithe le ranníocaíocht uasta airgeadais EUR 250 milliún, agus suas le 35 % de chostas iomlán na sár-ríomhairí lár-raoin le ranníocaíocht uasta iomlán de EUR 120 milliún. Cumhdóidh an Stát Rannpháirteach, ina bhfuil an t-eintiteas óstach bunaithe, nó na Stáit Rannpháirteacha sa chuibhreannas óstach an méid comhlántach. Oibreoidh na cúig eintiteas óstála a roghnófar na sár-ríomhairí thar ceann an Chomhghnóthais EuroHPC.
Sna míonna amach romhainn, síneoidh an Comhghnóthas EuroHPC comhaontuithe leis na heintitis óstacha roghnaithe, lena gcumasófar comhpháirtíocht chobhsaí agus struchtúrtha chun sár-ríomhairí a fháil agus a oibriú. Táthar ag súil go mbeidh na sár-ríomhairí ag feidhmiú le linn 2023 le haghaidh úsáideoirí Eorpacha ón saol acadúil, ón earnáil tionsclaíochta agus ón earnáil phoiblí. Táthar ag súil go bhfoilseofar na glaonna ar thairiscintí dá soláthar go luath.
Tá tuilleadh eolais ar fáil sa phreasráiteas seo ón gComhghnóthas EuroHPC.
Cúlra
Is eintiteas dlíthiúil agus cistiúcháin é Comhghnóthas EuroHPC a cruthaíodh in 2018 chun cur ar chumas an Aontais agus na dtíortha rannpháirteacha EuroHPC a n-iarrachtaí a chomhordú agus a n-acmhainní a chomhthiomsú chun go mbeidh an Eoraip ina ceannaire domhanda sa tsár-ríomhaireacht. I mí Iúil 2021, ghlac an Chomhairle Rialachán an Chomhghnóthais EuroHPC, lena ndearnadh infheistíocht bhreise EUR 7 mbilliún chun na sár-ríomhairí agus na ríomhairí candamacha is nuaí a sholáthar, agus chun tacú le clár oibre uaillmhianach an Aontais maidir le taighde agus nuálaíocht sa ríomhaireacht ardfheidhmíochta.
Tá an Comhghnóthas EuroHPC tosaithe cheana féin ar bhonneagar sár-ríomhairí réamh-eicseascála agus peitascála den chéad scoth a chur ar fáil don Aontas, agus na teicneolaíochtaí, feidhmchláir agus scileanna is gá a fhorbairt chun cumais iomlána eacsascálaithe a bhaint amach faoi 2023. Go dtí seo, tá cúig shár-ríomhaire lánoibríochtúil anois: Lumi san Fhionlainn (atá 3 ar domhan), Vega sa tSlóivéin, MeluXina i Lucsamburg, Discoverer sa Bhulgáir, agus Karolina i bPoblacht na Seice. Beidh trí shár-ríomhaire eile ar fáil go luath: Leonardo san Iodáil, MareNostrum5 sa Spáinn, agus Deucalion sa Phortaingéil.