Spin-offs: Innovatie in de EU-27 stimuleren

Universitaire spin-offs zijn cruciale aanjagers van innovatie en economische groei in Europa. Ondanks hun potentieel worden deze ondernemingen echter geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen op het gebied van schaalvergroting, het veiligstellen van financiering en het navigeren door regelgevingskaders. 

Universitaire spin-offs vergemakkelijken de kennisoverdracht tussen universiteiten en het bedrijfsleven en bevorderen innovatie-ecosystemen die de regionale economische groei stimuleren. Zij genereren hooggekwalificeerde werkgelegenheid, trekken investeringen aan en dragen bij tot de vorming van technologische clusters.

Ondanks hun stabiliteit hebben spin-offs in de EU een lager percentage mislukkingen dan traditionele start-ups, waarvan velen moeite hebben om op te schalen. Het regelgevingspanorama is vaak versnipperd, de ondersteuningsstructuren zijn inconsistent tussen de lidstaten en de toegang tot financiering in een later stadium blijft een belangrijke uitdaging. Het aanpakken van deze belemmeringen is van essentieel belang om ervoor te zorgen dat Europa het potentieel van zijn onderzoeksinstellingen op een wereldwijd concurrerende markt maximaliseert.

Diepgaande technologie: Een onderbenutte kans

Deep tech, een categorie die geavanceerde engineering, life sciences en kunstmatige intelligentie omvat, vormt een cruciaal gebied voor universitaire spin-offs. In 2023 was deeptech goed voor 44 % van de durfkapitaalfinanciering in Europa. Slechts 23 % van de spin-offs is echter actief in deze sector, vergeleken met meer dan 60 % van de door durfkapitaal gefinancierde deeptechbedrijven in de Verenigde Staten. Deze kloof wijst erop dat Europa zijn sterke punten op het gebied van onderzoek niet ten volle benut.

Hoewel de EU beschikt over onderzoeksinstellingen van wereldklasse en een groot aantal STEM-afgestudeerden per hoofd van de bevolking, slagen veel deeptech-spin-offs er niet in om de nodige financiering aan te trekken om op te schalen. Complexe regelgeving op het gebied van intellectuele eigendom, hoge universitaire aandelenbelangen die particuliere investeerders afschrikken en een gebrek aan gerichte financiële instrumenten voor groei in een later stadium dragen bij aan deze uitdaging.

Belangrijkste uitdagingen voor spin-offs in de EU

Het rapport identificeert verschillende structurele barrières die de groei van universitaire spin-offs belemmeren:

• Bureaucratie en complexiteit van intellectuele eigendom: langdurige onderhandelingen over intellectuele eigendom en gedecentraliseerde regelgevingskaders vertragen de commercialiseringsinspanningen.
• Schaalbeperkingen: slechts 11 % van de deeptech-spin-offs in de EU bereikt waarderingen die vergelijkbaar zijn met die van hun traditionele tegenhangers van start-ups, waardoor hun vermogen om internationaal te concurreren wordt beperkt.
• Eigenvermogensstructuren: universiteiten behouden vaak een hoog aandelenbelang in spin-offs, wat particuliere investeringen kan ontmoedigen en de stimulansen voor oprichters kan verminderen.
• Gefragmenteerde ondersteuningssystemen: hoewel programma’s zoals Horizon Europa aanzienlijke financiering bieden voor de commercialisering van onderzoek, blijft de toegang tot deze steun ongelijk tussen regio’s en instellingen.

Strategieën ter versterking van het spin-off-ecosysteem

Om het slagingspercentage en de schaalbaarheid van spin-offs te verbeteren, bevat het rapport belangrijke aanbevelingen:

• Hervormingen van de regelgeving: de kaders voor intellectuele eigendom te vereenvoudigen en processen voor technologieoverdracht te stroomlijnen om belemmeringen voor commercialisering weg te nemen. Gestandaardiseerde modellen voor het delen van aandelen, zoals die in Nederland, zouden als benchmark kunnen dienen.
• Financiële aanpassing: academische financieringsmodellen af te stemmen op VC-verwachtingen door co-investeringsregelingen, durfkapitaalfondsen in de groeifase en stimulansen voor bedrijfspartnerschappen in te voeren om particulier kapitaal aan te trekken.
• Organisatietransformatie: universiteiten moeten investeren in ondersteunende structuren voor ondernemerschap, zoals goed uitgeruste bureaus voor technologieoverdracht (Technology Transfer Offices, TTO's) en multidisciplinaire spin-offteams waarin naast onderzoekers ook bedrijfs- en financiële deskundigen zitting hebben.
• Stimulering van de industriële samenwerking: partnerschappen tussen spin-offs en gevestigde industrieën versterken door middel van belastingvoordelen of subsidies om de commerciële levensvatbaarheid en de markttoegang te verbeteren.

Wil Europa een wereldleider worden op het gebied van deep tech, dan moeten beleidsmakers, universiteiten en investeerders samenwerken om een samenhangender en ambitieuzer spin-off-ecosysteem tot stand te brengen. Door structurele hervormingen door te voeren en de financiële en organisatorische steun te versterken, kan de EU nieuwe economische en technologische kansen ontsluiten.

Het volledige rapport, Spin-offs: Het versterken van een vector voor waardecreatie voor de EU-27biedt gedetailleerde inzichten en praktische aanbevelingen om deze transformatie te stimuleren.

Download het onderstaande verslag om na te gaan hoe Europa het potentieel van spin-offs van universiteiten ten volle kan benutten.