
GettyImages-626231038 © elenabs - iStock Getty Images
De Commissie (DG DIGIT en DG CONNECT) heeft Deloitte en KU Leven aangewezen om een „voorstel voor een Europees interoperabiliteitskader voor slimme steden en gemeenschappen” voor te bereiden. Sinds 2010 bestaat er een EIF voor e-overheid, maar dit is de eerste keer dat de daarin ontwikkelde concepten en ideeën zijn aangepast aan de lokale context.
Het doel van het EIF4SCC is de leiders van lokale overheden in de EU te voorzien van definities, beginselen, aanbevelingen, praktijkvoorbeelden uit steden en gemeenschappen uit heel Europa en daarbuiten, en een gemeenschappelijk model om de verlening van diensten aan het publiek in verschillende domeinen, steden, regio’s en grenzen te vergemakkelijken.
Bron: Europese Commissie
Het kader werd ontwikkeld door voort te bouwen op en complementariteit te vinden met eerdere en lopende initiatieven, zoals de beweging Living-in.EU, het Europees interoperabiliteitskader (EIF) van 2017, de mechanismen voor minimale interoperabiliteit (MIMs Plus) en de resultaten van door de EU gefinancierde initiatieven (bv. Digital Building Blocks, CEF — Connecting Europe Facility (CEF) Digital Building Blocks, Smart Cities Marketplace, Intelligent Cities Challenge, Digital Transition Partnership in het kader van de stedelijke agenda) en door de EU gefinancierde projecten (synchroniciteit, Triangulum enz.).
Waarom hebben steden en gemeenschappen interoperabiliteit nodig?
Het EIF4SCC heeft tot doel een algemeen kader te bieden voor alle soorten interoperabiliteit en hoe het kan bijdragen tot de ontwikkeling van een slimme (meer) stad/gemeenschap. Dit zal de weg vrijmaken voor het aanbieden van diensten aan burgers en bedrijven, niet alleen in één stad, maar ook in steden, regio’s en over de grenzen heen.
Europees interoperabiliteitskader voor slimme steden en gemeenschappen
Het EIF4SCC omvat drie concepten (interoperabiliteit, slimme stad of gemeenschap, EIF4SCC), vijf beginselen (op basis van de Living-in.EU-verklaring)en zeven elementen (bestaande uit de vijf interoperabiliteitscomponenten, één transversale laag — geïntegreerde dienstengovernance, en een basislaag voor interoperabiliteitsgovernance).
Bron: Europese Commissie
Interoperabiliteitsonderdelen
In het voorstel voor een EIF4SCC werden vijf aspecten van interoperabiliteit geïdentificeerd die belangrijk zijn in een stedelijke en gemeenschapscontext. Deze zijn vergelijkbaar met de interoperabiliteitslagen in het Europees interoperabiliteitskader van 2017, met de toevoeging van culturele interoperabiliteit. Het verslag bevat voorbeelden van steden in de EU om te illustreren hoe deze in de praktijk worden toegepast.
- Technische interoperabiliteit heeft betrekking op de opname van interfacespecificaties, interconnectiediensten, gegevensintegratiediensten, presentatie en uitwisseling van gegevens, en beveiligde communicatieprotocollen. Open technische specificaties moeten worden afgestemd op de specifieke context waarin zij zullen worden gebruikt. Zo zorgen de mechanismen voor minimale interoperabiliteit (MIMs Plus) en de CEF-bouwblokken, op basis van gezamenlijk overeengekomen open normen en open technische specificaties, voor interoperabiliteit van gegevens, systemen en diensten tussen steden en leveranciers over de hele wereld, en kunnen zij degenen die werken aan interoperabiliteit in een ecosysteem van slimme steden sturen.
- Semantische interoperabiliteit betekent dat het formaat en de betekenis van uitgewisselde gegevens en informatie worden bewaard en begrepen tijdens uitwisselingen tussen personen en organisaties. Semantische interoperabiliteit omvat zowel semantische als syntactische aspecten. Het semantische aspect verwijst naar de betekenis van gegevenselementen en de relatie daartussen, en omvat gegevensmodellen, gecontroleerde vocabularia en gemeenschappelijke codelijsten om gegevensuitwisseling te beschrijven. Het syntactische aspect verwijst naar het exacte formaat van de uit te wisselen informatie in grammatica en formaat.
- Organisatorische interoperabiliteit heeft betrekking op de manier waarop organisaties hun processen, verantwoordelijkheden en verwachtingen op elkaar afstemmen om gezamenlijk overeengekomen doelstellingen te bereiken. Organisatorische interoperabiliteit betekent het documenteren, integreren of op elkaar afstemmen van processen en het uitwisselen van relevante informatie. De actieve betrokkenheid van de gebruikersgemeenschap bij de co-creatie van oplossingen maakt deel uit van de organisatorische interoperabiliteitscomponent.
- Juridische interoperabiliteit houdt in dat personen en organisaties, ongeacht of het gaat om openbare of niet-overheidsorganisaties, die onder verschillende wet- en regelgevingskaders, aanbestedingsregels, -beleid en -strategieën werken, kunnen samenwerken. Beleid, regelgeving en wetgeving moeten de totstandbrenging van diensten binnen en tussen steden en gemeenschappen mogelijk maken. Er moet duidelijk overeenstemming worden bereikt over de manier waarop moet worden omgegaan met verschillen in beleid, regelgeving en wetgeving, met inbegrip van de optie van nieuw beleid, nieuwe regelgeving en wetgeving. De uitwisseling van gegevens wordt bijvoorbeeld sterk beïnvloed door de juridische interoperabiliteit, aangezien dit de ontwikkeling en het gebruik van gegevenslicenties vereist.
- Culturele interoperabiliteit heeft betrekking op maatregelen die individuen en organisaties nemen om rekening te houden met hun sociale en culturele verschillen en, indien van toepassing, organisatorische culturele verschillen.
- De basislaag van het interoperabiliteitsbeheer is essentieel voor een holistische benadering van interoperabiliteit. Het verwijst naar besluiten over interoperabiliteitskaders, institutionele regelingen, organisatiestructuren, rollen en verantwoordelijkheden, beleid, overeenkomsten en andere aspecten van het waarborgen en monitoren van interoperabiliteit op lokaal, nationaal en EU-niveau. Om deze vormen van interoperabiliteit in de complexe omgeving van een stad tot stand te brengen, bevat het voorstel een conceptueel model voor geïntegreerde dienstengovernance, dat lokale overheden kunnen aanpassen aan de specifieke structuren binnen hun organisaties.
Conceptueel model voor geïntegreerd beheer van diensten in een slimme stad of gemeenschap (SCC)
Om ervoor te zorgen dat leiders van lokale overheden van de EU het EIF4SCC gemakkelijk kunnen toepassen op hun stad of gemeenschap, werd een conceptueel model voor geïntegreerd beheer van diensten ontwikkeld. Dit conceptuele model biedt de nodige governanceondersteuning voor de coördinatie van activiteiten.
Het Europees interoperabiliteitskader van 2017 verwijst naar het publieke karakter van diensten en stelt dat de Europese openbare dienstverlening vaak vereist dat overheidsdiensten samenwerken om aan de behoeften van eindgebruikers te voldoen en op geïntegreerde wijze openbare diensten te verlenen. Gezien de rol van niet-overheidsactoren bij het verlenen van diensten in het kader van een slimme stad of gemeenschap, wordt het concept „ publiek” echter geschrapt. Aangezien een aanzienlijke hoeveelheid gegevens en informatie in de context van slimme steden buiten de handen van de overheid valt, moet de geïntegreerde dienstengovernance een bredere visie krijgen.
Geïntegreerd beheer van diensten heeft betrekking op de governance-context en omvat alle interoperabiliteitscomponenten: cultureel, juridisch, organisatorisch, semantisch en technisch. Het waarborgen van interoperabiliteit bij het vaststellen van de culturele context, het voorbereiden van rechtsinstrumenten, het organiseren van samenwerkingsprocessen, het uitwisselen van gegevens en informatie bij de verlening van SCC-diensten is een permanente taak. Geïntegreerd beheer van diensten leidt tot een geïntegreerd dienstentraject en gedeelde workflows.
Het model bevat zes essentiële elementen:
- Gebruikers van diensten — inwoners, bezoekers, bedrijven, organisaties en beheerders — moeten een actieve rol spelen bij de cocreatie van slimme stads- en gemeenschapsdiensten. Gebruikers van diensten kunnen hun input digitaal leveren, wat leidt tot betere diensten die hun worden aangeboden. Deze dynamiek houdt een voortdurende uitwisseling van gegevens in, waarbij veiligheid en privacy worden gewaarborgd.
- Geïntegreerde SCC-diensten — Geïntegreerde SCC-diensten kunnen worden aangeboden door de publieke sector of door samenwerking tussen de publieke en de niet-publieke sector. Voorbeelden variëren van de ontwikkeling van cloudgebaseerde diensten die een gebruikersvriendelijke interface voor gebruikers van diensten bieden tot de ontwikkeling van een lokale digitale winkel. Een digitale winkel is een digitale kopie van de stad of gemeenschap waarmee beleidsbeslissingen in een digitale omgeving kunnen worden getest. Deze diensten kunnen gebruikmaken van bouwstenen die beschikbaar zijn voor hergebruik. Voorbeelden van dergelijke bouwstenen zijn de ISA²-oplossingen en de bouwstenen van de Connecting Europe Facility (CEF), die basiscapaciteiten bieden en kunnen worden gebruikt in elk Europees project om de verlening van digitale overheidsdiensten over de grenzen heen te vergemakkelijken. Voorbeelden van ISA²- en CEF-bouwblokken zijn de kernwoordenlijsten, e-handtekeningen en e-facturering.
- Dienstverleners — zowel publieke als particuliere — verlenen uiteenlopende diensten aan gebruikers van diensten binnen een stad of gemeenschap. Deze variëren van de registratie van de geboorte van een kind tot de inzameling van afval en het beheer van de straatverlichting. De interactie tussen dienstverleners en gebruikers van diensten in de context van slimme steden kan plaatsvinden in een gemeenschappelijke SCC-raad. De Raad brengt deze actoren samen en kan helpen om de behoeften aan diensten vast te stellen, de uitvoering ervan te plannen, de dienstverlening uit te voeren en de resultaten te evalueren.
- Gegevensbronnen „Diensten” — Er zijn binnen een stad veel gegevensbronnen, waaronder administratieve gegevens, wetenschappelijke gegevens, crowd-sourcing en statistische gegevens, gegevens die via het internet van de dingen worden verzameld, gegevens die zijn verzameld via milieu- en stedelijke sensoren of gegevens die door mensen in de stad worden gegenereerd. Gegevens kunnen worden geclassificeerd als open, gedeeld of gesloten, afhankelijk van eigendoms-, privacy- en beveiligingsoverwegingen. Gegevens kunnen worden gedeeld tussen publieke en niet-publieke actoren in de slimme stad of gemeenschap om de dienstverlening te verbeteren. Diensten kunnen ook open, gedeeld of gesloten zijn. Open en gedeelde diensten, ontwikkeld door de Europese Commissie en nationale, regionale en lokale overheden, zijn beschikbaar voor zowel publieke als niet-publieke actoren voor hergebruik (bijvoorbeeld de CEF-bouwstenen). Zij stellen dienstverleners in staat geïntegreerde diensten op kosteneffectieve en gestandaardiseerde wijze aan te bieden, wat leidt tot een grotere efficiëntie voor dienstverleners en tot een grotere gebruiksvriendelijkheid voor gebruikers van diensten. Gegevens en diensten worden uitgewisseld door publieke en private actoren via een gemeenschappelijk gegevensplatform voor slimme steden of gemeenschappen, ook wel bekend als een lokaal gegevensplatform. Alle soorten in een stad beschikbare en gecreëerde gegevens kunnen worden aangeboden voor hergebruik via het gegevensplatform onder specifieke herbruikbaarheidsvoorwaarden. Gebruikers van diensten spelen ook een belangrijke rol in het gegevensplatform door gegevens te genereren via hun activiteiten met de stad en het gebruik van diensten die door dienstverleners worden aangeboden. De privacy en beveiliging van gegevens zijn van cruciaal belang en kunnen worden vergemakkelijkt en gecontroleerd door het gegevensplatform.
- Technologie — maakt het mogelijk gegevens te verzamelen, op te slaan, te delen, bij te werken en te bewaren, en biedt de mogelijkheid om herbruikbare diensten op te zetten. Het stelt dienstverleners in staat diensten te creëren en stelt gebruikers in staat een actieve rol te spelen bij het creëren van die diensten. Voorbeelden van technologieën die relevant zijn in de context van SCC zijn kunstmatige intelligentie, big data, blockchain, cloud computing, high-performance computing, digitale tweelingen, gegevensplatforms, het internet der dingen, mobiele toepassingen enz.
- Veiligheid „privacy” zijn de belangrijkste punten van zorg bij de verlening van diensten, en zowel de overheid als niet-overheidsactoren moeten ervoor zorgen dat een benadering van ingebouwde privacy en ingebouwde beveiliging wordt gevolgd. Diensten mogen niet kwetsbaar zijn voor aanvallen en moeten voldoen aan contractuele en wettelijke verplichtingen op het gebied van gegevensbescherming en privacy.
De volgende stappen
De Europese Commissie moedigt lokale overheden op regionaal, stedelijk en gemeenschapsniveau aan om het voorstel voor een Europees interoperabiliteitskader voor slimme steden en gemeenschappen (EIF4SCC) en het bijbehorende studieverslag, waarin de methodologie, het literatuuronderzoek en het gevolgde proces voor de betrokkenheid van belanghebbenden worden beschreven, te herzien. Het voorstel voor een EIF4SCC zal worden besproken in de Living-in.EU-gemeenschap en via andere fora, met het oog op de aanneming ervan als officieel Commissiedocument, op basis van feedback van gebruikers en belanghebbenden.
Volg ons voor meer informatie op Twitter @ConnectCitiesEU