W całej UE wybrano pięć obiektów dla centrów obliczeń wielkiej skali, na których zlokalizowane i eksploatowane są europejskie superkomputery nowej generacji. Niemcy będą gospodarzem pierwszego superkomputera Wspólnego Przedsięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali o zdolnościach eksaskalowych. Cztery nowe superkomputery średniej klasy zostaną przyjęte w Grecji, na Węgrzech, w Irlandii i Polsce.
Jupiter, pierwszy superkomputer eksaskalowy Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC
W dniu 15 czerwca 2022 r. Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali (Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC) ogłosiło, że centrum superkomputerowe w Jülich (Forschungszentrum Jülich – FZJ) w Niemczech zostało wybrane do prowadzenia i eksploatacji superkomputera eksaskalowego wysokiej klasy, tj. maszyny zdolnej do wykonywania co najmniej jednego exaflopa (mld operacji na sekundę). Oczekuje się, że superkomputer JUPITER, pierwszy tego rodzaju w UE, znajdzie się wśród trzech największych superkomputerów na świecie.
Zdolności eksaskalowe stanowią dla UE ważny etap technologiczny o dużym znaczeniu naukowym, przemysłowym i społecznym. Pozwoli to rozwiązać najważniejsze problemy, których nie udało się rozwiązać kilka lat temu w dziedzinach o dużym znaczeniu dla obywateli europejskich, takich jak zdrowie, biologia, klimat, energia, bezpieczeństwo i materiały. Oczekuje się pozytywnego wpływu na europejską doskonałość naukową, ponieważ bezprecedensowy poziom obliczeń i większa dokładność poprawią jakość i obniżą koszty badań.
Cztery nowe superkomputery średniej klasy
Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC ogłosiło również, że Krajowa Infrastruktura Badań i Technologii (GRNET) w Grecji, Rządowa Agencja Rozwoju IT (KIFU) na Węgrzech, National University of Ireland Galway oraz Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH (Cyfronet) w Polsce zostały wybrane na cztery nowe superkomputery średniej klasy (petaskalowe i przedeksaskalowe). Maszyny te będą dostępne do obsługi szerokiego grona użytkowników europejskich w środowisku badawczym i naukowym, a także w przemyśle i sektorze publicznym. Superkomputery Daedalus (GR), Levente (HU), CASPIr (IE) i EHPCPL (PL) umożliwią dalszy rozwój nowych zastosowań naukowych i przemysłowych (np. medycyna precyzyjna, opracowywanie nowych leków, terapii i materiałów, walka ze zmianą klimatu i bioinżynier).
Partnerstwo między Wspólnym Przedsięwzięciem EuroHPC a jednostkami przyjmującymi
Jednostki przyjmujące zostały wybrane w następstwie zaproszenia do wyrażenia zainteresowania ogłoszonego w grudniu 2021 r. przez Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2021/1173.
Nowe superkomputery będą finansowane z programu „Cyfrowa Europa”, programu „Horyzont Europa” oraz z wkładów państw uczestniczących we wspólnym przedsięwzięciu. Wspólne Przedsięwzięcie będzie współfinansować do 50 % całkowitych kosztów superkomputera eksaskalowego przy maksymalnym wkładzie finansowym w wysokości 250 mln EUR oraz do 35 % całkowitych kosztów superkomputerów średniej klasy, przy czym łączny maksymalny wkład wyniesie 120 mln EUR. Kwota uzupełniająca zostanie pokryta przez państwo uczestniczące, w którym jednostka przyjmująca ma siedzibę, lub przez państwa uczestniczące należące do konsorcjum przyjmującego. Pięć wybranych jednostek przyjmujących będzie eksploatowało superkomputery w imieniu Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC.
W najbliższych miesiącach Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC podpisze umowy z wybranymi jednostkami przyjmującymi, które umożliwią stabilne i ustrukturyzowane partnerstwo w zakresie nabywania i eksploatacji superkomputerów. Oczekuje się, że superkomputery zaczną funkcjonować w 2023 r. dla europejskich użytkowników ze środowisk akademickich, przemysłu i sektora publicznego. Oczekuje się, że zaproszenia do składania ofert dotyczące ich zamówień zostaną wkrótce opublikowane.
Więcej informacji można znaleźć w komunikacie prasowym Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC.
Kontekst ogólny
Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC jest podmiotem prawnym i finansującym utworzonym w 2018 r., aby umożliwić UE i państwom uczestniczącym w EuroHPC koordynację wysiłków i łączenie zasobów w celu uczynienia Europy światowym liderem w dziedzinie obliczeń superkomputerowych. W lipcu 2021 r. Rada przyjęła rozporządzenie w sprawie Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC, w ramach którego dokonano dalszych inwestycji w wysokości 7 mld EUR, aby zapewnić najnowsze superkomputery i komputery kwantowe oraz wesprzeć ambitny unijny program badań i innowacji w dziedzinie HPC.
Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC zaczęło już wyposażać UE w światowej klasy infrastrukturę superkomputerów przedeksaskalowych i petaskalowych oraz rozwijać technologie, zastosowania i umiejętności niezbędne do osiągnięcia pełnych zdolności eksaskalowych do 2023 r. Jak dotąd pięć superkomputerów jest już w pełni operacyjnych: LUMI w Finlandii (która zajmuje 3 miejsce na świecie), Vega w Słowenii, MeluXina w Luksemburgu, Discoverer w Bułgarii i Karolina w Republice Czeskiej. Wkrótce dostępne będą trzy kolejne superkomputery: Leonardo we Włoszech, MareNostrum5 w Hiszpanii i Deucalion w Portugalii.