Sąsiedzi UE

EFTA i EOG

W skład Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) wchodzą członkowie Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), Norwegia, Islandia i Liechtenstein. Kraje EFTA, które przystąpią do EOG, mogą uczestniczyć w jednolitym rynku UE bez członkostwa w UE. Przyjmują one prawie wszystkie odpowiednie przepisy UE, w tym niektóre dotyczące świata cyfrowego.

Szwajcaria

Program dwustronny między Szwajcarią a UE koncentruje się obecnie na negocjacjach w sprawie umowy o ramach instytucjonalnych w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów dotyczących rynku wewnętrznego zarówno w UE, jak i w Szwajcarii.

Kraje kandydujące

Siedem krajów uczestniczy obecnie w procesie rozszerzenia UE. 

Unijni operatorzy telekomunikacyjni prowadzą dużą działalność gospodarczą w większości krajów objętych procesem rozszerzenia. W większości krajów objętych procesem rozszerzenia przyjęto nowe krajowe strategie polityczne określające cele w zakresie rozwoju sieci szerokopasmowych.

Rynki łączności elektronicznej są w pełni zliberalizowane we wszystkich krajach kandydujących. Wszystkie państwa dostosowały swoje przepisy krajowe do wymogów dyrektywy o handlu elektronicznym i ustanowiły krajowe organy regulacyjne ds. komunikacji cyfrowej. Krajowe dostosowanie do prawodawstwa UE różni się jednak pod względem polityki w zakresie widma oraz przejścia z telewizji analogowej na cyfrową.

Jeżeli chodzi o politykę audiowizualną, jedynie Czarnogóra i Albania w pełni dostosowały się do dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych. Obawy dotyczące wolności słowa i mediów w krajach objętych procesem rozszerzenia utrzymują się, a ich status w niektórych krajach pogorszył się w ostatnich latach.

Szczególnie niepokojące są zmiany w tureckich przepisach dotyczących internetu, ponieważ wprowadzają one zestaw środków potencjalnie ingerujących w prawo użytkowników internetu do prywatności, co jeszcze bardziej ogranicza wolność wypowiedzi.    

Bałkany Zachodnie

6 lutego 2018 r. Komisja Europejska przyjęła strategię dla Bałkanów Zachodnich. Zapowiedziała również uruchomienieagendy cyfrowej wraz z partnerami w regionie.

W ramach tej współpracy cyfrowej21 i 22 września 2022 r.w Prisztinie (Kosowo) odbył się 5. szczyt cyfrowy Bałkanów Zachodnich,podczas którego omówiono wiele zmian cyfrowych w regionie. Na początku tego roku zainicjowano dialog regulacyjnymiędzy UE a Bałkanami Zachodnimi, który koncentrował się przede wszystkim na polityce ekologicznej i cyfrowej, a ponadto obchodzono przyszłe zaangażowanie Bałkanów Zachodnich w program „Cyfrowa Europa”. 

Na czele dyskusji znalazły się również sztuczna inteligencja (AI) i cyberbezpieczeństwo, przy czym powołano grupę roboczą ds. sztucznej inteligencji, która ma pracować nad kwestiami związanymi ze sztuczną inteligencją i sztuczną inteligencją oraz zapewniać wspólne działania z państwami UE. Aby zapobiegać zagrożeniom dla cyberbezpieczeństwa i lepiej je wykrywać, Bałkany Zachodnie postanowiły zacieśnić współpracę z Komisją Europejską i Agencją Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa.  

Bałkany Zachodnie będą teraz uczestniczyć w corocznym sprawozdaniu na temat indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) zgodnie z metodyką EU DESI.

Uczestnicy uznali również sukces Bałkanów Zachodnich w zakresie regionalnego systemu bez roamingu i uzgodnili dalsze obniżki opłat roamingowych, w tym opłat za transmisję danych, między UE a Bałkanami Zachodnimi.

Partnerstwo Wschodnie (PW)  

Stosunki UE w dziedzinie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego z sześcioma wschodnimi sąsiadami UE (Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Gruzją, Republiką Mołdawii i Ukrainą) rozwijają się w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS) i Partnerstwa Wschodniego (PW).

Gruzja, Mołdawia i Ukraina podpisały układy o stowarzyszeniu z UE. Umowy zawierają postanowienia dotyczące strefy wolnego handlu obejmującej łączność elektroniczną, zaufanie cyfrowe i handel elektroniczny.

Współpraca z regionem Partnerstwa Wschodniego ma na celu dzielenie się doświadczeniami UE w zakresie transformacji cyfrowej ze wschodnimi sąsiadami UE. Jego celem jest również ułatwienie wdrożenia odpowiednich części trzech układów o stowarzyszeniu.

Wraz z DG NEAR, DG TRADE i ESDZ DG Connect opracowała wieloletnią strategię mającą na celu rozwój gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego w regionie Partnerstwa Wschodniego. Strategia jest zgodna z prawodawstwem UE i najlepszymi praktykami. Najważniejsze punkty tej strategii to:

• pierwsze działanie na rzecz gospodarki cyfrowej w regionie Partnerstwa Wschodniego (.pdf) pod marką EU4Digital
• wspieranie wdrażania krajowych strategii szerokopasmowych w regionie Partnerstwa Wschodniego
• Partnerstwo Wschodnie (EaPConnect)
• zwiększanie cyberodporności regionu Partnerstwa Wschodniego (.pdf)

 Komisja Europejska opracowała strategię UE wobec regionu Partnerstwa Wschodniego w pełnej współpracy z państwami członkowskimi UE i krajami Partnerstwa Wschodniego. Najważniejsze kamienie milowe osiągnięte w ostatnich latach to:

• 2015: W deklaracji ze szczytu (.pdf) ze szczytu Partnerstwa Wschodniego, który odbył się w Rydze, uznano potencjał gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego dla regionu Partnerstwa Wschodniego. Ministrowie z 6 krajów Partnerstwa Wschodniego i państw członkowskich UE spotkali się w Luksemburgu na pierwszym posiedzeniu ministerialnym Partnerstwa Wschodniego poświęconym gospodarce cyfrowej. We wspólnej deklaracji (.pdf) ministrowie potwierdzili swoje zaangażowanie na rzecz wykorzystania możliwości związanych z gospodarką cyfrową i społeczeństwem cyfrowym.
• 2016: We wspólnym oświadczeniu po posiedzeniu na szczeblu ministerialnym w sprawie społeczności cyfrowej, które odbyło się w Brukseli, uczestnicy zgodzili się na uruchomienie szeregu regionalnych sieci tematycznych pod marką EU4Digital. Celem tych sieci jest wymiana najlepszych praktyk i doświadczeń oraz promowanie współpracy.
• 2017: Współpraca w zakresie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego z regionem Partnerstwa Wschodniego i w jego obrębie została zatwierdzona we wspólnej deklaracji z 2. posiedzenia ministerialnego Partnerstwa Wschodniego w sprawie gospodarki cyfrowej, które odbyło się w Tallinie w dniu 5 października 2017 r. Wnioski te pojawiły się również w deklaracji ze szczytu Partnerstwa Wschodniego (.pdf).
• 2019: W dniu 28 lutego 2019 r. właściwi ministrowie 6 krajów Partnerstwa Wschodniego i państw członkowskich UE spotkali się w Bukareszcie na 3. posiedzeniu ministerialnym Partnerstwa Wschodniego w sprawie gospodarki cyfrowej i przyjęli wspólną deklarację, która zawierała plan działania dotyczący regionalnej umowy roamingowej Partnerstwa Wschodniego do końca 2020 r.

południowi sąsiedzi

Stosunki UE z południowymi sąsiadami UE (Algierią, Egiptem, Izraelem, Jordanią, Libanem, Libią, Marokiem, Palestyną i Tunezją) w zakresie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego rozwijają się w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS) i Unii dla Śródziemnomorza, która obejmuje wszystkich południowych sąsiadów UE i Mauretanię.

Ministrowie odpowiedzialni za gospodarkę cyfrową w państwach członkowskich Unii dla Śródziemnomorza przyjęli deklarację zobowiązującą do ścisłej współpracy w 2014 r. Celem deklaracji jest pomoc krajom w czerpaniu korzyści z gospodarki cyfrowej w regionie eurośródziemnomorskim.

W wyniku tej deklaracji powołano grupę roboczą ekspertów ds. gospodarki cyfrowej i dostępu do internetu, aby zastanowić się nad sposobami osiągnięcia tego celu. Grupa ekspertów skupia urzędników rządowych i inne zainteresowane strony z sektora prywatnego, organizacji pozarządowych, organizacji międzynarodowych i banków rozwoju.

Zmiany wprowadzone przez unijną strategię jednolitego rynku cyfrowego w ramach mandatu Junckera stworzyły nową szansę dla stosunków UE z południowym regionem Morza Śródziemnego. Zostało to omówione podczas konferencji wysokiego szczebla zainteresowanych stron Digital4med w dniu 8 kwietnia 2019 r. w Brukseli.

Konferencja koncentrowała się na obszarach, które mogą mieć największy wpływ i w których UE ma odpowiednie doświadczenie i zademonstrowaną wiedzę fachową. Podczas konferencji określono różne rodzaje współpracy mającej na celu wywołanie zaangażowania politycznego na szczeblu ministerialnym. Kolejnym krokiem będzie określenie konkretnych działań i uzyskanie poparcia politycznego.

Stosunki UE–Rosja w dziedzinie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego wpisują się w ramy ogólnej polityki UE wobec Rosji.