Wara introduzzjoni minn Marc Weinmeister, Segretarju tal-Istat għall-Affarijiet Ewropej tal-Istat ta’ Hessen u Kai Rannenberg, Goethe University Frankfurt u koordinatur ta’ CyberSec4Europe, il-moderatur David Goodman minn Trust in Digital Life introduċa l-membri tal-bord:
- Miguel GONZÁLEZ-SANCHO, Kap tat-Teknoloġija taċ-Ċibersigurtà u l-Bini tal-Kapaċità, DĠ CNECT, Kummissjoni Ewropea
- Ramona Niță, Konsulent Telekomunikazzjonijiet, Ċibersigurtà, Suq Intern Diġitali, Servizzi Postali, Rappreżentanza Permanenti tar-Rumanija għall-UE
- Stelian Brad, President, Cluster u Professur tal-IT Cluj, Università Teknika ta’ Cluj-Napoca
- Monica Florea, Direttur tal-Proġetti Ewropej, SIMAVI
- Virgil D. Gligor, Professur tal-Inġinerija Elettrika u tal-Kompjuter, Università ta’ Carnegie Mellon
L-għan tad-diskussjoni ta’ filgħaxija kien li jiġu esplorati kemm kif l-Ewropa tipproponi li tilħaq l-objettivi taċ-ċibersigurtà tagħha matul is-sentejn sa tliet snin li ġejjin kif ukoll l-impatt tagħha fuq il-komunità taċ-ċibersigurtà industrijali u akkademika madwar ir-Rumanija — mhux biss f’Bucharest, iżda wkoll fi Cluj-Napoca, fejn tinsab komunità tat-teknoloġija vibranti li tinkludi għaxar universitajiet.
Miguel GONZÁLEZ-SANCHO introduċa s-suġġett b’għarfien dwar kif qed isir progress fit-twaqqif taċ-Ċentru.
Matul illejla tad-9 ta’ Diċembru 2020, ittieħdet deċiżjoni mill-Kunsill Ewropew biex jiġi lokalizzat iċ-ċentru taċ-ċibersigurtà ferm antiċipat tal-UE f’Bucharest, li ġie ratifikat ftit jiem wara fl-aħħar laqgħa tat-trilogu. Ir-Regolament innifsu — għal Ċentru Ewropew ta’ Kompetenza Industrijali, Teknoloġika u tar-Riċerka fil-qasam taċ-Ċibersigurtà — huwa mistenni li jiġi adottat formalment f’April, għalkemm diġà beda x-xogħol.
Kif propost, il-Kummissjoni Ewropea għandha tiffaċilita l-istabbiliment tat-tliet livelli msemmija fil-leġiżlazzjoni: iċ-Ċentru, in-Netwerk u l-komunità. Għaddejja ħidma fl-aspetti amministrattivi li jinkludu s-sejba ta’ bini xieraq f’Bukarest, li jsir ftehim ta’ akkoljenza bejn iċ-Ċentru u l-awtoritajiet Rumeni u hemm bosta diskussjonijiet li qed isiru ma’ partijiet rilevanti oħra tal-Kummissjoni dwar arranġamenti finanzjarji, persunal u kwistjonijiet ta’ bini. Hemm ħafna xi jsir fit-twaqqif ta’ korp ġdid tal-UE, b’mod partikolari wieħed b’responsabbiltà għad-distribuzzjoni tal-fondi tal-UE! Dan iġib miegħu ħafna kundizzjonijiet u rekwiżiti, sabiex għalkemm il-partijiet kollha involuti mexjin malajr kemm jista’ jkun, se jieħu ftit taż-żmien qabel ma ċ-Ċentru jkun awtonomu, għalkemm ix-xogħol se jibda ferm qabel dan.
It-tieni dimensjoni huma l-Istati Membri, irrappreżentati miċ-Ċentri Nazzjonali ta’ Koordinazzjoni, li flimkien mal-Kummissjoni Ewropea huma sħab taċ-Ċentru. L-ewwel pass kien li jitwaqqaf Bord ta’ Tmexxija li fl-aħħar mill-aħħar se jkun responsabbli għat-teħid tad-deċiżjonijiet kollha — xejn ma jista’ jinkiseb mingħajru. Sakemm jiġi adottat ir-regolament, id-deċiżjonijiet legali ma jistgħux jittieħdu hekk fil-preżent qed jiġi stabbilit “Bord ta’ Tmexxija parallel” bin-nomini għall-membri mitluba mill-Istati Membri. Ir-rappreżentanti se jintgħażlu abbażi tal-għarfien espert dwar iċ-ċibersigurtà kif ukoll l-esperjenza fl-investimenti. Il-ħolqien tal-atmosfera għas-snin li ġejjin huwa ovvjament diffiċli mingħajr ma wieħed ikun jista’ jiltaqa’ personalment. Id-deċiżjonijiet dwar id-Direttur taċ-Ċentru u kwistjonijiet ta’ strateġija se jkunu r-responsabbiltà tal-Bord. Parti ewlenija f’dan il-livell, ir-rwol taċ-Ċentri Nazzjonali ta’ Koordinazzjoni huwa vitali peress li dawn se jiġu inkarigati wkoll b’responsabbiltajiet finanzjarji.
It-tħejjija tal-programmi ta’ ħidma relatati maċ-ċibersigurtà se tkun kompitu taċ-Ċentru, iżda l-Kummissjoni diġà ħejjiet il-programmi għal Orizzont Ewropa u Ewropa Diġitali 2021/2022, li t-tnejn li huma għandhom komponenti taċ-ċibersigurtà b’saħħithom.
It-tielet livell hija l-komunità, fejn il-proġetti pilota jidħlu fis-seħħ flimkien mal-ECSO u l-ENISA, li kollha għandhom komunitajiet estensivi. Il-Kummissjoni qed taħdem id f’id magħhom kollha biex tiġbor l-inputs rilevanti kollha li għandhom jingħataw liċ-Ċentru fil-futur.
L-għan aħħari taċ-Ċentru huwa li joħloq approċċ komuni biex jiddeċiedi dwar l-investimenti fiċ-ċibersigurtà fl-Ewropa: dawn id-diskussjonijiet se jibdew diġà din is-sena.
Ramona Niță tirrappreżenta lir-Rumanija fi kwistjonijiet relatati maċ-ċibersigurtà fi Brussell u tinsab f’pożizzjoni unika biex tosserva dak li qed jiġri fil-prattika fir-Rumanija kif ukoll id-deċiżjonijiet politiċi u strateġiċi li qed jittieħdu fi Brussell, kif ukoll ir-relazzjoni emerġenti bejn Brussell u Bukarest. It-twaqqif taċ-Ċentru huwa ta’ importanza kbira għar-Rumanija u diġà hemm task force fis-seħħ li se tiżgura l-arranġamenti loġistiċi u amministrattivi biex iċ-Ċentru jkun jista’ jibda jopera malajr kemm jista’ jkun. Ir-Rumanija hija b’saħħitha fit-teknoloġija permezz tal-komunità industrijali u akkademika tagħha li ilha rikonoxxuta internazzjonalment. Iċ-Ċentru se jiftaħ ukoll opportunitajiet għal tnaqqis fl-ispejjeż tal-prodotti u aċċess aktar faċli għall-komunità tal-investiment, filwaqt li jipprovdi għajnuna enormi għal, pereżempju, il-mikrointrapriżi. Iċ-Ċentru jirrappreżenta wkoll kompetenzi, li huma ta’ importanza enormi għall-Ewropa, kif ukoll mutur ta’ kollaborazzjoni bejn il-partijiet ikkonċernati kollha li jipprovdi aċċess għar-riżorsi għar-riċerkaturi mill-akkademja u mill-industrija.
Għalkemm ħafna setgħu ma kinux konxji minn qabel, wieħed mill-argumenti konvinċenti għall-offerta ta’ suċċess ta’ Bucharest huwa li r-Rumanija għandha mentalità diġitali b’saħħitha, ekosistema taċ-ċibersigurtà b’saħħitha, u infrastruttura diġitali eċċellenti: huwa wieħed mill-aqwa pajjiżi f’netwerk fl-Ewropa. Barra minn hekk, Bukarest hija waħda mill-aqwa bliet f’termini ta’ konnettività, u għandha ħafna kumpaniji ewlenin. Fil-qosor, hija waħda mill-aqwa bliet, mhux biss fl-Ewropa, iżda fid-dinja!
Lil hinn minn Bucharest, Stelian Brad huwa l-President tar-raggruppament tal-IT ta’ Cluj u professur f’waħda mill-universitajiet fi Cluj-Napoca fil-Majjistral tar-Rumanija. Ir-raggruppament huwa ta’ interess partikolari għal CyberSec4Europe li żviluppat il-kunċett ta’ CHECKs — Ċentri Komunitarji ta’ Għarfien Espert fiċ-Ċibersigurtà. Cluj-Napoca għandha l-akbar komunità ta’ esperti tal-IT barra minn Bukarest, iżda l-akbar f’termini ta’ densità: aktar minn 20,000 speċjalista tal-IT, b’aktar minn 1,200 kumpanija tal-IT li jinsabu fil-belt, inklużi ħafna intrapriżi li joperaw madwar id-dinja, kif ukoll l-għaxar universitajiet b’aktar minn 100,000 student. Cluj-Napoca jaħdem mill-qrib ma’ Bukarest u komunitajiet oħra lil hinn mir-Rumanija: belt ta’ inizjattivi ta’ raggruppament b’kultura b’saħħitha ta’ kooperazzjoni. Biex jinbena ċ-Ċentru ta’ Kompetenza se jkun meħtieġ ħafna min-naħa istituzzjonali, b’mod partikolari netwerk allinjat ma’ għan komuni, għarfien espert li Cluj-Napoca jista’ jikkontribwixxi għalih, eżempju huwa qafas nazzjonali ffurmat reċentement dwar teknoloġiji tar-reġistru distribwit li r-riżultati tagħhom jistgħu jiġu kondiviżi permezz taċ-Ċentru. Hemm ukoll pjanijiet biex tiġi stabbilita inizjattiva nazzjonali dwar iċ-ċibersigurtà li tista’ tiġi internazzjonalizzata b’rabtiet mal-Amerika Ċentrali u t’Isfel kif ukoll l-Afrika — raġuni oħra għaliex iċ-Ċentru ġie bbażat fir-Rumanija.
Kif diġà ġie indikat, il-komunità hija wieħed mill-aktar pilastri importanti, u Cluj IT qed tixpruna ideat ta’ innovazzjoni għan-negozji ż-żgħar permezz tal-proġett H2020 cyberGEIGER.
Ir-raggruppament huwa kemm organizzazzjoni kif ukoll netwerk u jista’ jkun mudell għall-operat taċ-Ċentru. Dan beda minn approċċ minn isfel għal fuq biex jibdel il-paradigma minn servizzi għal innovazzjoni intellettwali, li wassal biex il-kompetituri jikkollaboraw fuq ċerti inizjattivi biex jiftħu twieqi ġodda ta’ opportunitajiet li ġibdu l-attenzjoni fil-livell Ewropew. L-istabbiliment tal-amministrazzjoni u task forces speċifiċi hija sfida ewlenija iżda vitali u tirriżulta f’kodiċi ta’ etika u sinerġiji tal-proprjetà intellettwali bejn il-kumpaniji.
Monica Florea kellha relazzjoni fit-tul mas-settur tal-IT Rumen b’konnessjonijiet mill-qrib ma’ Brussell, tifforma kemm perspettiva teknika kif ukoll ta’ negozju, u rat ir-rwol tal-komunità fir-Rumanija jikber matul ħafna snin. Bħala l-kap tal-proġetti Ewropej ta’ SIMAVI, spin-off ta’ SIVECO li jkopri firxa wiesgħa ta’ oqsma, Monica hija involuta fi proġetti ta’ innovazzjoni fir-riċerka u hija involuta f’ 30 proġett tal-Orizzont f’oqsma u oqsma differenti. Is-sigurtà hija waħda mill-akbar minn dawk l-oqsma, b’mod partikolari min-naħa tal-applikazzjoni fi proġetti relatati mas-sigurtà fis-saħħa, l-enerġija, is-sigurtà tal-fruntieri, l-intelligence diġitali u viżiva u l-ġlieda kontra t-terroriżmu, li fihom SIMAVI għandha r-rwol ta’ koordinatur, fornitur tat-teknoloġija jew integratur. Il-kumpanija hija involuta wkoll fit-tagħlim elettroniku u fit-taħriġ elettroniku relatat mas-sigurtà, bl-użu ta’ realtà u logħob awmentati. Bħala kumpanija, SIMAVI/SIVECO qed tistenna bil-ħerqa l-potenzjal li ssaħħaħ il-kollaborazzjoni pubblika-privata kif ukoll dawk li jfasslu l-politika, l-akkademja u l-prattikanti fiċ-ċibersigurtà permezz taċ-Ċentru. Brussell minn dejjem kienet it-tieni dar ta’ Monica wara Bukarest u ma tħossx li hemm distanza kbira bejniethom.
Jekk Bukarest għadu ‘l bogħod minn Brussell, Pittsburgh huwa saħansitra aktar’ il bogħod. Virgil Gligor għandu wkoll il-perspettiva unika tiegħu dwar ix-xena teknoloġika fir-Rumanija. Huwa kiber fir-Rumanija iżda mar jgħix fl-Istati Uniti bħala żagħżugħ u għalkemm għex u ħadem hemmhekk minn dak iż-żmien ‘l hawn, dejjem żamm rabtiet professjonali mill-qrib mar-Rumanija. Huwa japprezza ħafna t-twaqqif taċ-Ċentru f’Bukarest, wara li darba falla b’mod żbaljat (kliemu) f’tentattiv biex tiġi stabbilita xi ħaġa simili. Ma kienx minħabba nuqqas ta’ finanzjament: din kienet deċiżjoni politika. L-interess fis-sigurtà fir-Rumanija, bħal bnadi oħra, fil-bidu tas-snin sebgħin iżda bi ftit esperti biss. Iżda kien biss fil-bidu tal-millennju li l-affarijiet verament spiċċaw kullimkien fiċ-ċibersigurtà, inkluż fir-Rumanija.
Il-viżjoni ta’ Virgil tmur lura għal anecdote madwar tliet assjomi ta’ ċibersigurtà.
- Dejjem se jkun hemm innovazzjoni rapida fit-teknoloġija tal-informazzjoni li dejjem twassal għal ċibersigurtà — għal dejjem. Għaliex? Hemm tliet raġunijiet għal dan huma l-kost żero tad-dħul fin-negozju, ir-regolamentazzjoni żero u l-affidabbiltà żero. In-nies m’għandhomx il-ħin biex joqogħdu attenti għad-dettall
- Żero jiem, l-ebda attakk
- Abbażi ta’ dan ta’ hawn fuq, dejjem se jkun hemm avversarji.
L-utenti m’għandhomx bżonn is-sigurtà l-ħin kollu, il-pjattaformi għandhom joffru rikors fattibbli għall-ksur tas-sistema tagħhom — dan kollu għandu jkun jista’ jintuża kemm jista’ jkun.
Fil-futur, se jkollna sistemi li ma jistgħux jiġu attakkati minn hackers individwali jew stati nazzjon. Issa qed nibnu sistemi li huma siguri mingħajr kundizzjonijiet li l-ebda ammont ta’ computing kwantistiku ma jista’ jikser.
X’inhu l-interess taċ-Ċentru ta’ Kompetenza u n-Netwerk fl-Istati Uniti? Ħafna mill-esperti ewlenin fl-Istati Uniti ġew mill-Ewropa. Ma jimpurtax li ċ-Ċentru huwa fl-Ewropa jew f’Bukarest — aktar importanti li l-Ewropa sabet ir-rieda politika li tikkristalizza l-objettivi tagħha. Suċċess kbir!
Bħala konklużjoni, huwa importanti li ċ-Ċentru jkun mezz għas-sewqan ta’ viżjoni iżda wkoll meta jkun wasal iż-żmien biex jikkoopera lil hinn mill-fruntieri tal-Ewropa. Iċ-ċibersigurtà ma għadhiex ta’ tħassib tekniku iżda, bl-għadd dejjem jikber ta’ attakki ċibernetiċi, saret ekosistema. L-istabbiliment taċ-Ċentru f’Bukarest jista’ jaġixxi bħala kalamita għaż-żgħażagħ biex jinvolvu ruħhom u jwettqu riċerka fiċ-ċibersigurtà, kif ukoll jiġġenera ħafna interazzjoni madwar l-Ewropa, fl-aħħar mill-aħħar għal Ewropa sikura għaċ-ċittadini u n-negozji. L-Ewropa hija mexxejja fil-privatezza iżda hija sekondarja għas-sigurtà u din l-inizjattiva se ssaħħaħ l-ambizzjoni tal-Ewropa li tistabbilixxi l-kapaċità diġitali u s-sovranità diġitali.
Minn dak kollu li nstema’, il-futur għaċ-ċibersigurtà fl-Ewropa jidher tajjeb.
Ara wkoll https://cybersec4europe.eu/event/establishing-the-competence-centre-in-bucharest-and-building-the-network/ għal reġistrazzjoni tal-avveniment.