De respondenten geven blijk van brede steun voor het initiatief van de Commissie op dit gebied, dat alle Europeanen zal informeren en mondiger zal maken met betrekking tot de rechten, vrijheden en beginselen die zijn verankerd in het rechtskader van de Europese Unie, en een referentiekader zal vaststellen voor toekomstige maatregelen van beleidsmakers en bedrijven die digitale technologieën ontwikkelen.
Als onderdeel van de visie die op 9 maart 2021 is gepresenteerd in haar mededeling over het digitale kompas: de Europese aanpak voor het digitale decennium, heeft de Commissie zich ertoe verbonden een reeks digitale beginselen te presenteren. Deze beginselen hebben betrekking op gebieden als toegang tot internetdiensten, tot een veilige en betrouwbare onlineomgeving, tot digitale gezondheidsdiensten en tot mensgerichte digitale overheidsdiensten en overheidsdiensten.
Een belangrijk resultaat van de voorbereidende werkzaamheden voor de komende verklaring over digitale rechten en beginselen voor het digitale decennium was de openbare raadpleging over digitale beginselen, die plaatsvond tussen 12 mei en 6 september 2021 en waarin alle geïnteresseerden en partijen werden uitgenodigd hun standpunten over de formulering van digitale beginselen te delen. In de openbare raadpleging werden de volgende 9 beginselgebieden opgesomd:
- Universele toegang tot internetdiensten
- Universele digitale vorming en vaardigheden zodat mensen actief kunnen deelnemen aan de samenleving en het democratische proces
- Toegankelijke en mensgerichte digitale overheidsdiensten en openbaar bestuur
- Toegang tot digitale gezondheidsdiensten
- Een open, veilige en betrouwbare onlineomgeving
- Kinderen en jongeren beschermen en mondiger maken in de onlineruimte
- Een Europese digitale identiteit
- Toegang tot digitale apparaten, systemen en diensten die het klimaat en het milieu respecteren
- Ethische beginselen voor mensgerichte algoritmen
De respondenten werd ook verzocht alternatieve formuleringen voor te stellen of andere mogelijke beginselen uit te werken.
Belangrijkste conclusies van de respondenten
Er werden 609 reacties ontvangen, waarvan 65 % afkomstig was van burgers en 10 % van maatschappelijke organisaties. Een meer gedetailleerde uitsplitsing, samen met andere informatie, is te vinden in het samenvattend verslag (.pdf).
In het algemeen toonde een groot aantal respondenten brede steun voor een Europese verklaring over digitale rechten en beginselen en voor de eerste reeks voorgestelde beginselen die onder de 9 specifieke gebieden zijn geschetst.
Deze respondenten waren ingenomen met het initiatief en verscheidene respondenten gaven aan dat de digitale samenleving van Europa gebaseerd moet zijn op Europese waarden, namelijk pluraliteit, inclusiviteit, non-discriminatie, openheid, privacy, democratie en duurzaamheid. Verschillende respondenten gaven aan dat het voor een digitale samenleving op de „Europese manier” van cruciaal belang is om niemand aan zijn lot over te laten.
De volledige resultaten zijn te vinden in het samenvattend verslag (.pdf), maar de belangrijkste hoogtepunten van de afzonderlijke gebieden zijn:
- Universele toegang tot internetdiensten: 96 % van de respondenten vindt het belangrijk (83 % — zeer belangrijk) dat iedereen toegang heeft tot internet via een betaalbare en adequate verbinding;
- Digitaal onderwijs en digitale vaardigheden: 85 % van de respondenten vindt het belangrijk (72 % — zeer belangrijk) dat iedereen toegang heeft tot hoogwaardig en inclusief digitaal onderwijs;
- Digitale overheidsdiensten en overheidsdiensten: 93 % van de respondenten vindt het belangrijk (71 % — zeer belangrijk) dat iedereen kan profiteren van mensgerichte en toegankelijke openbare diensten op alle niveaus, ook voor degenen die het kwetsbaarst zijn en het risico lopen uitgesloten te worden;
- Digitale gezondheidsdiensten: 92 % van de respondenten vindt het belangrijk (74 % — zeer belangrijk) dat iedereen beveiligde, digitale toegang tot zijn elektronische patiëntendossiers heeft;
- Open, veilige en betrouwbare onlineomgeving: 95 % van de respondenten vindt het belangrijk (84 % — zeer belangrijk) dat iedereen baat heeft bij de vertrouwelijkheid van zijn elektronische communicatie en de bescherming van informatie op zijn elektronische apparatuur;
- Kinderen en jongeren in de onlineruimte: 91 % van de respondenten vindt het belangrijk (70 % zeer belangrijk) dat kinderen en jongeren worden uitgerust met digitale geletterdheid en de nodige vaardigheden en competenties om veilig en verantwoord te navigeren in de onlineomgeving;
- Europese digitale identiteit: 84 % van de respondenten vindt het belangrijk (66 % — zeer belangrijk) dat iedereen toegang heeft tot een veilige en betrouwbare digitale identiteit die overal in de EU kan worden gebruikt om toegang te krijgen tot een breed scala aan openbare en particuliere onlinediensten;
- Digitale producten en diensten die het klimaat en het milieu eerbiedigen: 84 % van de respondenten vindt het belangrijk (58 % — zeer belangrijk) dat digitale producten en diensten worden geproduceerd en gebruikt met een zo gering mogelijk milieueffect;
- Mensgerichte algoritmen: 92 % van de respondenten vindt het belangrijk (77 % — zeer belangrijk) dat niemand mag worden beperkt of doelbewust misleid door algoritmische systemen tegen zijn autonomie en vrije wil.
Een groot aantal respondenten (43 %) gaf aan dat er andere relevante digitale beginselen zijn. In verschillende daarvan werd bijvoorbeeld ingegaan op de noodzaak om te beschikken over beginselen die de mogelijkheid van alternatieven (of keuzemogelijkheden) in een digitale samenleving uiteenzetten. Zij gaven aan dat dergelijke beginselen bijvoorbeeld kunnen specificeren dat personen niet al te afhankelijk mogen zijn van of gemonitord mogen worden door digitale technologieën (van grote ondernemingen) om hun toekomst of acties te bepalen. Verscheidene respondenten gaven ook aan dat er behoefte is aan meer transparantie over het gebruik van (persoonsgegevens) gegevens door bedrijven en dat gerichte inhoud en reclame moeten worden beperkt.
De volgende stappen
De bijdragen aan de openbare raadpleging worden meegenomen in een voorstel van de Commissie voor een gezamenlijke interinstitutionele plechtige verklaring over digitale rechten en beginselen van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie. Deze beginselen sluiten aan bij en vormen een aanvulling op bestaande rechten die Europeanen online al beschermen en mondiger maken, zoals de bescherming van hun persoonsgegevens en privacy, de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid om online een bedrijf op te zetten en uit te oefenen of de bescherming van hun intellectuele creaties.
Voor meer informatie
Lees het samenvattend verslag (.pdf)
De resultaten van de raadpleging volledig bekijken
Mededeling over het digitale kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium
Europa’s digitale decennium — vragen en antwoorden
Het digitale decennium van Europa — Fact page
Europa’s digitale kompas — beleidspagina
De digitale toekomst van Europa vormgeven