In vergelijking met de eerste publicatie van het in 2020 aangenomen verslag over de rechtsstaat zijn de lidstaten en de EU als geheel veel beter voorbereid op het opsporen, voorkomen en aanpakken van nieuwe uitdagingen. Dit draagt bij tot de veerkracht van onze Europese democratieën en tot het wederzijds vertrouwen in de EU. Het draagt ook bij tot een goede werking van de eengemaakte markt en komt het ondernemingsklimaat ten goede dat het concurrentievermogen en duurzame groei bevordert.
Sinds de eerste publicatie in 2020 is het verslag een echte aanjager van positieve hervormingen geworden: twee derde (68 %) van de in 2023 gedane aanbevelingen is geheel of gedeeltelijk opgevolgd. In sommige lidstaten blijft er echter sprake van systematische bezorgdheid en is de situatie verder verslechterd. Deze punten van zorg komen aan bod in de aanbevelingen van het verslag van dit jaar.
Het verslag van dit jaar bevat voor het eerst vier landenhoofdstukken over de ontwikkelingen in Albanië, Montenegro, Noord-Macedonië en Servië. Het opnemen van deze uitbreidingslanden in het verslag over de rechtsstaat, de landen die het verst gevorderd zijn in het proces, zal hun hervormingsinspanningen ondersteunen, de autoriteiten helpen verdere vooruitgang te boeken in het toetredingsproces en zich voor te bereiden op de voortzetting van de werkzaamheden op het gebied van de rechtsstaat als toekomstige lidstaat.
Mediavrijheid en -pluralisme
Sinds het laatste verslag over de rechtsstaat hebben verschillende lidstaten concrete stappen gezet om de veiligheid en de werkomgeving van journalisten te verbeteren, mede in het licht van initiatieven van de Commissie zoals de Europese wet inzake mediavrijheid (EMFA), die al van kracht en volledig van toepassing is vanaf augustus 2025, de richtlijn en aanbeveling inzake de bestrijding van SLAPP’s en de aanbeveling inzake de veiligheid van journalisten.
Lees het volledige persbericht en het vijfde jaarverslag over de rechtsstaat.