iStock photo Getty images plus
Cinnteoidh an Gníomh Sonraí cothroime sa timpeallacht dhigiteach trí shoiléiriú a dhéanamh ar cé atá in ann luach a chruthú ó shonraí agus na coinníollacha faoina bhféadfar luach a chruthú. Spreagfaidh sé margadh sonraí iomaíoch agus nuálach freisin trí shonraí tionsclaíocha a scaoileadh, agus trí shoiléireacht dhlíthiúil a sholáthar maidir le húsáid sonraí.
Seo mar a labhair Margrethe Vestager, an Leas-Uachtarán Feidhmiúcháin um Eoraip atá oiriúnach don Aois Dhigiteach:
Cloch mhíle thábhachtach atá sa lá atá inniu ann inár n-aistear claochlaithe dhigitigh. Trí reachtaíocht dhea-shainithe maidir le sonraí, chuireamar an t-úsáideoir i gceannas ar chomhroinnt sonraí a ghintear lena ngléasanna nasctha, agus ag an am céanna a chinntiú go gcosnaítear rúin trádála agus an ceart bunúsach Eorpach chun príobháideachais a chosaint.
Seo mar a labhair Thierry Breton, an Coimisinéir um an Margadh Inmheánach:
Is cloch mhíle thábhachtach é teacht i bhfeidhm an Ghnímh Sonraí inár n-iarrachtaí chun an spás digiteach a mhúnlú. Cothófar geilleagar sonraí an Aontais a mbeidh rath air agus atá nuálach agus oscailte — faoinár ndálaí. Bainfidh saoránaigh agus gnólachtaí na hEorpa tairbhe as an saibhreas sonraí tionsclaíocha a bheidh ar fáil, rud a spreagfaidh feidhmchláir nua sonraíbhunaithe, go háirithe i réimse na hintleachta saorga.
Bearta chun borradh a chur faoi gheilleagar sonraí an Aontais
Le blianta beaga anuas, tá fás tapa tagtha ar fheistí nasctha sa mhargadh Eorpach. Gineann úsáid rudaí nasctha (nó Idirlíon na Rudaí Nithiúla) méideanna méadaitheacha sonraí. Is acmhainn ollmhór é sin don nuálaíocht agus don iomaíochas san Aontas.
Cuireann na rialacha nua ar chumas úsáideoirí táirgí nasctha rochtain a fháil ar na sonraí a ghintear leis na gléasanna sin, agus sonraí den sórt sin a roinnt le tríú páirtithe. Mar shampla, beidh úinéir gluaisteáin nasctha nó oibreoir tuirbín gaoithe in ann a iarraidh ar an monaróir sonraí áirithe a ghintear trí úsáid a bhaint as na táirgí nasctha sin a roinnt le seirbhís deisiúcháin de rogha an úinéara. Tabharfaidh sé sin níos mó smachta do thomhaltóirí agus d’úsáideoirí eile táirgí nasctha agus cuirfidh sé borradh faoi sheirbhísí iarmhargaidh agus faoin nuálaíocht. Caomhnófar dreasachtaí do mhonaróirí chun infheistíocht a dhéanamh i dtáirgí agus i seirbhísí giniúna sonraí, agus leanfar dá rúin trádála a chosaint.
Beidh comhlachtaí earnála poiblí in ann rochtain a fháil ar shonraí atá i seilbh na hearnála príobháidí agus iad a úsáid chun cabhrú le freagairt d’éigeandálaí poiblí amhail tuilte agus falscaithe, nó nuair a bhíonn sainordú dlíthiúil á chur chun feidhme i gcás nach bhfuil na sonraí riachtanacha ar fáil go héasca ar bhealaí eile.
Leis an nGníomh Sonraí freisin, cosnaítear gnólachtaí Eorpacha ar théarmaí conarthacha éagóracha i gconarthaí comhroinnte sonraí a fhorchuireann páirtí conarthach amháin go haontaobhach ar an gceann eile. Cuirfidh sé sin ar chumas na bhfiontar beag agus meánmhéide (FBManna), go háirithe, páirt níos gníomhaí a ghlacadh sa mhargadh sonraí.
Ina theannta sin, leis an nGníomh Sonraí, beidh custaiméirí in ann aistriú gan uaim (agus saor in aisce ar deireadh) idir soláthraithe néalríomhaireachta éagsúla. Cuirfidhna bearta sin iomaíocht agus rogha chun cinn ar an margadh agus, ag an am céanna, cuirfidh siad cosc ar ghaibhniú díoltóirí. Mar shampla, d’fhéadfadh aon fhiontar Eorpach seirbhísí sonraí ó sholáthraithe néalríomhaireachta éagsúla (“il-néalaí”) a chomhcheangal agus tairbhe a bhaint as na deiseanna ollmhóra i margadh néalríomhaireachta an Aontais. Ina theannta sin, laghdóidh sé go mór na costais do ghnólachtaí agus d’údaráis riaracháin nuair a aistreoidh siad a gcuid sonraí agus feidhmchlár chuig soláthraí néalríomhaireachta eile.
Áirítear sa Ghníomh um Shonraí freisin coimircí i gcoinne iarrataí neamhdhleathacha ó údaráis tríú tír sonraí neamhphearsanta atá á gcoinneáil san Aontas a aistriú nó rochtain a fháil orthu, rud a áirithíonn timpeallacht próiseála sonraí atá níos iontaofa agus níos sláine.
Ar deireadh, tugtar isteach leis an nGníomh Sonraí bearta chun forbairt caighdeán idir-inoibritheachta a chur chun cinn le haghaidh comhroinnt sonraí agus le haghaidh seirbhísí próiseála sonraí, i gcomhréir le straitéis chaighdeánaithe an Aontais.
Na chéad chéimeanna eile
Tar éis a theacht i bhfeidhm, beidh feidhm ag an nGníomh Sonraí laistigh de 20 mí, i.e. an 12 Meán Fómhair 2025.
Cúlra
An 23 Feabhra 2022, mhol an Coimisiún an Ionstraim Eorpach um Shonraí chun cothroime sa saol digiteach a chinntiú agus chun an nuálaíocht a chothú. Tháinig Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle ar chomhaontú polaitiúil an 28 Meitheamh 2023. Is cloch mhíle thábhachtach destraitéis sonraí an Choimisiúin é an Gníomh Sonraí, ar cumasóir tábhachtach í chun cuspóirí na nDeich mBliana Digiteacha 2030 a bhaint amach.
Comhlánaíonn an Gníomh Sonraí an Gníomh um Rialachas Sonraí, a tháinig i bhfeidhm i mí Mheán Fómhair 2023 agus cruthaítear leis na próisis agus na struchtúir chun comhroinnt sonraí ag cuideachtaí, daoine aonair agus an earnáil phoiblí a éascú. Leis an nGníomh um Rialachas Sonraí, bunófar spásanna coiteanna sonraí Eorpacha freisin chun níos mó sonraí a chur ar fáil lena n-úsáid sa gheilleagar agus sa tsochaí, agus ag an am céanna na cuideachtaí agus na daoine aonair a ghineann na sonraí a choinneáil i gceannas.
Tuilleadh eolais
Téacs Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh
AnGníomh Sonraí — Ceisteanna & Freagraí
Leathanach eolais maidir leis an Straitéis Eorpach maidir le Sonraí