Ευρυζωνική σύνδεση: Βασικά επιχειρηματικά μοντέλα

Ανάλογα με τους ρόλους (πάροχος φυσικής υποδομής (PIP), πάροχος δικτύου (NP), πάροχος υπηρεσιών (SP)) που αναλαμβάνουν οι παράγοντες της αγοράς, προκύπτουν διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα.

Κάθετα ενσωματωμένο μοντέλο

Εάν ένας παράγοντας της αγοράς αναλάβει και τους τρεις ρόλους, λέγεται ότι είναι καθετοποιημένος και το επιχειρηματικό μοντέλο που προκύπτει αναφέρεται ως κάθετα ολοκληρωμένο μοντέλο (π.χ. μεγάλοι τηλεπικοινωνιακοί φορείς).

Οι κατεστημένοι φορείς εκμετάλλευσης τηλεπικοινωνιών κατέχουν συνήθως την παθητική και ενεργητική υποδομή και προσφέρουν υπηρεσίες στους τελικούς χρήστες. Υπάρχουν παραλλαγές στις οποίες ο φορέας εκμετάλλευσης προσφέρει πρόσβαση σε ανταγωνιστικούς παρόχους υπηρεσιών σε επίπεδο χονδρικής. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις όπου οι δημόσιες αρχές έχουν κατασκευάσει ευρυζωνικά δίκτυα σύμφωνα με κάθετα ολοκληρωμένα μοντέλα. Αυτό δεν ήταν ασυνήθιστο στα πρωτοπόρα χρόνια των δημοτικών δικτύων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως εάν ο κάθετα ολοκληρωμένος παράγοντας θεωρείται ότι έχει σημαντική ισχύ στην αγορά (SMP), ο κανονισμός επιβάλλει την πρόσβαση στο δίκτυο για τους ανταγωνιστές, είτε στο παθητικό είτε στο ενεργητικό επίπεδο. Στην περίπτωση αυτή, ο ιδιοκτήτης του δικτύου σχεδιάζει το δίκτυο για να παρέχει τις δικές του υπηρεσίες και παρέχει πρόσβαση στους ανταγωνιστές του σε μορφές συμβατές με τον σχεδιασμό του δικτύου. Αν και μερικές φορές οι κατεστημένοι αναφέρονται σε αυτό το μοντέλο ως «ανοικτή πρόσβαση», αυτό είναι στην πραγματικότητα ένα κάθετα ολοκληρωμένο μοντέλο με αποδεσμοποίηση (είτε στο φυσικό στρώμα, που ονομάζεται αποδεσμοποίηση τοπικού βρόχου (LLU), είτε στο ενεργό επίπεδο, που ονομάζεται bitstream access).

Μοντέλο δικτύου μόνο χονδρικής

Αν οι ρόλοι είναι διαχωρισμένοι, μιλάμε για ένα μοντέλο δικτύου μόνο χονδρικής. Σε ένα δίκτυο μόνο χονδρικής, η υποδομή είναι διαθέσιμη σε όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά υπό ίσους όρους. Αυτό μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, ανάλογα με το αν ο ιδιοκτήτης του δικτύου λειτουργεί μόνο σε επίπεδο PIP, ή επίσης σε επίπεδο NP. Εάν ο ιδιοκτήτης του δικτύου συμμετέχει μόνο σε επίπεδο PIP, ο ιδιοκτήτης του δικτύου αποφασίζει είτε να αφήσει τα υψηλότερα επίπεδα στους παράγοντες της αγοράς (ανταγωνισμός στην αγορά) είτε να αναθέσει τον ρόλο του NP σε έναν παράγοντα της αγοράς για μια δεδομένη χρονική περίοδο (ανταγωνισμός για την αγορά), με το καθήκον να παρέχει συνδεσιμότητα τελικού χρήστη σε ανταγωνιστές παρόχους υπηρεσιών.

Κατά συνέπεια, μπορούν να προσδιοριστούν τρεις παραλλαγές των επιχειρηματικών μοντέλων μόνο χονδρικής:

• Παθητικό επίπεδο χονδρικής μόνο (γνωστό και ως Passive-Layer Open Model (PLOM))
• Ενεργό επίπεδο χονδρικής μόνο (γνωστό και ως Active-Layer Open Model (ALOM))
• Διαμεσολαβημένο χονδρικό μόνο (γνωστό και ως ανοικτό μοντέλο τριών επιπέδων (3LOM))

Μοντέλο παθητικού στρώματος μόνο χονδρικής

Στο μοντέλο αυτό, μια οντότητα (π.χ. η δημόσια αρχή, ένας τοπικός συνεταιρισμός ή ένας ιδιώτης επενδυτής, ανάλογα με το επιλεγμένο επενδυτικό μοντέλο) κατασκευάζει και λειτουργεί παθητική υποδομή που θα διατίθεται σε όλους τους παράγοντες της αγοράς υπό δίκαιους και αμερόληπτους όρους. Η εν λόγω οντότητα αναπτύσσει την παθητική υποδομή είτε απευθείας είτε μέσω τυποποιημένης προμήθειας στην αγορά που αποτελείται από εταιρείες πολιτικού μηχανικού και ανάπτυξης δικτύων, αλλά όχι από φορείς εκμετάλλευσης τηλεπικοινωνιών. Το PIP διατηρεί την κυριότητα της παθητικής υποδομής και εκτελεί τη λειτουργία και τη συντήρηση.

Σε ένα τέτοιο μοντέλο, το ευρυζωνικό δίκτυο είναι ανοικτό στο παθητικό επίπεδο και οι ανταγωνιστές φορείς, όπως οι ενοποιημένοι πάροχοι δικτύων και υπηρεσιών ή οι πάροχοι δικτύων ανοικτής πρόσβασης που πωλούν συνδεσιμότητα σε παρόχους υπηρεσιών, αποκτούν απευθείας πρόσβαση στους τελικούς χρήστες μέσω φυσικών συνδέσεων.

Μοντέλο χονδρικής μόνο ενεργού στρώματος

Σε αυτό το μοντέλο, μία οντότητα αναπτύσσει και λειτουργεί το παθητικό και ενεργό επίπεδο (ως εκ τούτου ενεργεί ως ολοκληρωμένη υλική υποδομή και πάροχος δικτύου). Η οντότητα αυτή τοποθετεί ενεργό εξοπλισμό σε όλους τους κόμβους πρόσβασης και δημιουργεί ένα ανοικτό, ουδέτερο από πλευράς χειριστή δίκτυο, στο οποίο όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε όλους τους τελικούς χρήστες.

Η κύρια διαφορά αυτού του μοντέλου, σε σύγκριση με το παθητικό επίπεδο χονδρικής, είναι ότι μια οντότητα επιβλέπει την εγκατάσταση ενεργού εξοπλισμού σε όλους τους κόμβους πρόσβασης. Αυτό, αφενός, μειώνει την ελευθερία των φορέων εκμετάλλευσης να σχεδιάζουν το δικό τους δίκτυο πρόσβασης, αλλά αφετέρου καθιστά ευκολότερη και φθηνότερη την παροχή υπηρεσιών σε όλους τους τελικούς χρήστες του δικτύου.

Μοντέλο διαμεσολαβούμενου μόνο για χονδρική πώληση

Στο αποκαλούμενο μοντέλο με τη μεσολάβηση μόνο χονδρικής (ή ανοικτό μοντέλο τριών επιπέδων, 3PLOM), οι ρόλοι των PIP, NP και SP διαχωρίζονται ρητά. Στην περίπτωση αυτή, η δημόσια αρχή έχει τον ίδιο ρόλο όπως και στο μοντέλο παθητικού στρώματος, αλλά στο ενεργό επίπεδο ο ρόλος του NP ανατίθεται μέσω σύμβασης σε εξωτερικό φορέα. Ως εκ τούτου, αυτός ο τρίτος NP ενεργεί ως διαμεσολαβητής (επομένως, το όνομα του μοντέλου) τοποθετώντας ενεργό εξοπλισμό σε όλους τους κόμβους πρόσβασης και χτίζει ένα δίκτυο χονδρικής μόνο, ουδέτερο από τον χειριστή. Οι ανεξάρτητοι πάροχοι υπηρεσιών αποκτούν ενεργό επίπεδο πρόσβασης, συνήθως τοποθετώντας τον εξοπλισμό τους σε κεντρικό σημείο για να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε όλους τους τελικούς χρήστες. Οι πάροχοι υπηρεσιών, από την άλλη πλευρά, αντιλαμβάνονται το διαμεσολαβημένο μοντέλο ως πολύ παρόμοιο με το μοντέλο ενεργού στρώματος. Από την άποψη των ιδιοκτητών δικτύων (PIP), το μοντέλο με τη μεσολάβηση απαιτεί ένα παρόμοιο επίπεδο εμπλοκής και τεχνικής ικανότητας με το μοντέλο παθητικού επιπέδου. Ως εκ τούτου, το μοντέλο με τη μεσολάβηση μόνο χονδρικής μπορεί να αποτελέσει μια καλή επιλογή για μικρότερα δίκτυα σε αραιοκατοικημένες περιοχές.

Επιλέγοντας το επιχειρηματικό μοντέλο

Ανάλογα με το επίπεδο συμμετοχής της, μια δημόσια αρχή θα έχει περισσότερο ή λιγότερο λόγο στον ορισμό του επιχειρηματικού μοντέλου. Οι δημογραφικές, εμπορικές και πολιτιστικές συνθήκες διαδραματίζουν επίσης ρόλο στην επιλογή του μοντέλου. Σε γενικές γραμμές, ένα επιχειρηματικό μοντέλο που επιτρέπει μια αμοιβαία επωφελή κατάσταση για όλους τους ενδιαφερόμενους θα αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας ενός έργου. Μερικά από τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν κατά τη διαδικασία είναι:

• Πώς κατανέμεται ο πληθυσμός; Εκτός αστικών περιοχών, συνήθως δεν συνιστάται η χονδρική πώληση παθητικού στρώματος.
• Το σχέδιο επιδότησης φορέα εκμετάλλευσης με σημαντικό αριθμό υποδομών και ήδη δραστηριοποιείται ως πάροχος υπηρεσιών; Η κάθετη ολοκλήρωση μπορεί να είναι η μόνη ρεαλιστική επιλογή. Οι υποχρεώσεις πρόσβασης που συνδέονται με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις θα πρέπει να εφαρμοστούν.
• Υπάρχει επαρκής τεχνική ικανότητα εντός της δημόσιας αρχής για την ανάληψη του ρόλου του ΕΠ; Υπάρχουν επαρκείς οικονομίες κλίμακας; Ένα μοντέλο χονδρικής μόνο ενεργού στρώματος μπορεί να είναι βέλτιστο.
• Υπάρχουν παράγοντες της αγοράς που ενδιαφέρονται να αναλάβουν τον ρόλο του NP; Εξετάστε μια διαμεσολαβημένη έκδοση του μοντέλου μόνο χονδρικής.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, ανατρέξτε στον Οδηγό Ευρυζωνικών Επενδύσεων.