Spásanna coiteanna sonraí Eorpacha

An margadh aonair le haghaidh sonraí a thógáil

Tá sonraí ag athmhúnlú an chaoi a ndéanaimid táirgeadh, ithe agus maireachtáil. Ó loingseoireacht fíor-ama go leigheas pearsantaithe feabhsaithe, feirmeoireacht bheacht, nó astaíochtaí CO2 a laghdú, tá sonraí ina bpríomh-chomhábhar le haghaidh táirgí agus seirbhísí nuálacha.

Chun leas a bhaint as luach na sonraí ar mhaithe le geilleagar agus sochaí na hEorpa, leagadh amach sa straitéis Eorpach maidir le sonraí ó mhí Feabhra 2020 an bealach chun Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha a chruthú i roinnt réimsí straitéiseacha: sláinte, talmhaíocht, monaraíocht, fuinneamh, soghluaisteacht, airgeadas, riarachán poiblí, scileanna, an Néal Eorpach maidir leis an Eolaíocht Oscailte, agus an comhaontú glas.

Ó shin i leith, tá spásanna sonraí tagtha chun cinn i réimsí tábhachtacha eile amhail na meáin, teanga, turasóireacht, taighde agus nuálaíocht, agus an oidhreacht chultúrtha. I dteannta a chéile, beidh na spásanna sonraí idirnasctha de réir a chéile chun an margadh aonair le haghaidh sonraí a chruthú .

Coincheap

Spreagann páirtithe leasmhara forbairt spásanna sonraí. Rannchuidíonn úsáideoirí laistigh de gach earnáil ar leith leis na spásanna sin a mhúnlú, rud a fhágann go dtagann foirmeacha agus saintréithe uathúla chun cinn. Mar sin féin, is é atá mar bhonn agus mar thaca ag na spásanna sonraí Eorpacha uile *bonneagair sonraí* agus *creataí rialachais* coiteanna, lena n-éascaítear comhthiomsú, rochtain agus comhroinnt sonraí. Ina theannta sin, tá na príomhghnéithe sin ag na Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha. Déanann siad an méid seo a leanas:

• tá siad oscailte do rannpháirtíocht na n-eagraíochtaí agus na ndaoine aonair uile.
• bonneagar slán agus caomhnaithe príobháideachais a bheith acu chun sonraí a chomhthiomsú, a rochtain, a chomhroinnt, a phróiseáil agus a úsáid.
• is struchtúr soiléir praiticiúil iad chun rochtain a fháil ar shonraí agus chun iad a úsáid: tá rialacha rochtana cothroma, trédhearcacha, comhréireacha agus neamh-idirdhealaitheacha ag spásanna coiteanna sonraí Eorpacha, mar gheall ar shásraí dea-shainithe iontaofa rialachais sonraí.
• rialacha agus luachanna an Aontais a urramú, go háirithe sonraí pearsanta agus cosaint tomhaltóirí, agus dlí na hiomaíochta.
• é a chur ar a gcumas do shealbhóirí sonraí rochtain a thabhairt ar shonraí pearsanta nó neamhphearsanta áirithe nó iad a chomhroinnt.
• sealbhóirí sonraí a chumhachtú chun a gcuid sonraí a chur ar fáil lena n-athúsáid saor in aisce nó in aghaidh cúitimh.

Cuspóirí

Cuideoidh na Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha le leas a bhaint as acmhainneacht ollmhór na nuálaíochta sonraíbhunaithe. Fágfaidh siad gur féidir sonraí ó gach cearn den Aontas a chur ar fáil agus a mhalartú ar bhealach iontaofa slán. Is iad gnólachtaí, riaracháin phoiblí agus daoine aonair an Aontais a rialóidh na sonraí a ghineann siad. An tráth céanna, bainfidh na sealbhóirí sonraí sin tairbhe as creat sábháilte iontaofa chun a gcuid sonraí a chomhroinnt chun críoch nuálaíochta.

Cuirfidh Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha feabhas ar fhorbairt táirgí agus seirbhísí nua sonraíbhunaithe san Aontas, rud a chruthóidh croífhíochán de gheilleagar sonraí Eorpach idirnasctha agus iomaíoch.

An staid mar atá

Foilsíodh dhá dhoiciméad inmheánacha oibre (SWD) mar fhreagairt ar iarraidh ón gComhairle Eorpach, ina dtugtar forléargas ar staid na himeartha maidir leis na Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha. Foilsíodh an tuarascáil is déanaí maidir le staid na himeartha i mí Eanáir 2024.

Is féidir leat an chéad SWD maidir le spásanna sonraí a sheiceáil freisin, a foilsíodh i mí Feabhra 2022 agus an dara SWD a foilsíodh i mí Eanáir 2024.

Na chéad chéimeanna eile

In 2025, leanfaidh páirtithe leasmhara de bheith ag obair i dtreo Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha a chur i bhfeidhm.

Tá roinnt tionscnamh á maoiniú ag an Aontas a bhaineann le Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha le haghaidh tionscnaimh earnáilsonracha agus réimse-shonracha, go háirithe an Lárionad Tacaíochta um Spásanna Sonraí agus Meánearraí Cliste Foinse Oscailte (SIMPL) faoin gclár don Eoraip Dhigiteach agus Fís Eorpach.

Ina theannta sin, díreoidh an tAontas ar na hionstraimí reachtacha cumasúcháin a chur chun feidhme. Go háirithe, oibreoidh an Bord Eorpach um Nuálaíocht Sonraí (EDIB) - a bunaíodh faoin nGníomh um Rialachas Sonraí - ar threoirlínte. Trí eagraíochtaí aitheanta altrúchais sonraí, idirghabhálaithe sonraí, agus an clár Eorpach le haghaidh sonraí cosanta atá i seilbh na hearnála poiblí a chruthú, beifear in ann méideanna móra sonraí a chomhroinnt go sábháilte agus go slán.

Cuireann an Coimisiún tacaíocht ar fáil freisin chun Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha a fhorbairt i bhfoirm ailtireacht tagartha, bloic thógála, séimeantaic, sonraíochtaí idir-inoibritheachta agus samhlacha sonraí, in éineacht le seirbhísí comhairleacha gaolmhara, arna soláthar ag an Lárionad Tacaíochta um Spásanna Sonraí.

Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha a chur i bhfeidhm

Tá Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha á bhforbairt faoi láthair ar fud 14 earnáil/réimse. Foilseofar nuashonruithe breise (lena n-áirítear naisc) nuair a bheidh siad ar fáil.