Sonraí

Straitéis Sonraí: Treoirphlean le haghaidh samhail sonraí de chuid an Aontais

Is bunchloch riachtanach de shochaithe nua-aimseartha iad sonraí, agus tá níos mó díobh á dtáirgeadh againn i gcónaí: cruthaíonn saoránaigh sonraí agus iad ag brabhsáil ar an idirlíon, ag cur in áirithe taistil, nó ag ceannach éadaí ar líne, agus gineann comhlachtaí poiblí sonraí ó rianú aimsire agus faireachán tráchta. Mar sin, b’fhéidir nach mbeadh iontas ort a chloisteáil go bhfuiltear ag súil le líon na sonraí atá ann a iolrú faoi chúig idir 2018 agus 2025.

Sa ré dhigiteach, is féidir linn na méideanna ollmhóra sonraí sin a phróiseáil níos tapúla ná mar a shamhlaíomar riamh agus iad a chur ar éagsúlacht úsáidí nach mór. Agus iad á n-úsáid i gceart, is féidir le sonraí tairbhí a thabhairt do shaoránaigh amhail cógais leighis phearsantaithe, seirbhísí poiblí níos saoire, iompar poiblí níos sábháilte agus níos glaine, agus go leor eile.

Spreagann sonraí nuálaíocht do thionscail agus do FBManna chun táirgí agus seirbhísí nua a fhorbairt. Cuireann sonraí freisin leis an gComhaontú Glas don Eoraip: cuidíonn sé lenár bpláinéad a chosaint trínár n-éifeachtúlacht fuinnimh a bharrfheabhsú agus ár lorg carbóin a laghdú. Trí fhaisnéis a bhailiú faoin gcomhshaol, is féidir le sonraí cabhrú linn éigeandálaí aeráide a chomhrac, amhail tuilte agus falscaithe. Agus, trí fhaireachán a dhéanamh ar ídiú fuinnimh foirgneamh agus gluaisteán, is féidir le sonraí cabhrú linn ár dtáirgeadh carbóin a laghdú. 

Chun an acmhainneacht sin a ghiaráil, ní mór sonraí a roinnt ar bhealach iontaofa agus rialacha agus luachanna an Aontais á n-urramú. Mar shampla, i réimse na cosanta sonraí, agus urraim do mhaoin intleachtúil agus do rúin trádála. Dá bhrí sin, is éard atá i gceist lenár dtionscnamh creat a chruthú ina mbeidh treoirlínte sainráite — margadh aonair Eorpach le haghaidh sonraí — lena dtugtar cothromaíocht idir oscailteacht agus ceannasacht. Táthar ag súil go mbeidh an tionscnamh seo ina chatalaíoch don nuálaíocht agus do chruthú post nua.

In 2020, cuireadh tús le ré chlaochlaitheach le haghaidh sonraí nuair a tugadh isteach an straitéis Eorpach maidir le sonraí i mí Feabhra. Leag an straitéis sin amach tionscnaimh a bhí dírithe ar acmhainneacht na sonraí a bhaint amach go hiomlán. Áirítear ann bearta chun cosaint sonraí a áirithiú, chun stóráil shlán iontaofa a áirithiú. Ina theannta sin, bunaítear leis an straitéis cuspóirí agus rialacháin ar leith chun sonraí a ghiaráil go trédhearcach agus go hiontaofa ar mhaithe le saoránaigh, gnólachtaí, taighdeoirí agus riaracháin phoiblí.

Áirítear an méid seo a leanas ar phríomhghnéithe na straitéise Eorpaí maidir le sonraí:

• sreabhadh sonraí a cheadú gan bhac laistigh den Aontas agus thar earnálacha;
• bacainní ar chomhroinnt a shárú, trí bhonneagar teicniúil, rialacha dlíthiúla agus treoirlínte eiticiúla;
• forbairt bailiúchán sonraí earnáilsonracha a chothú;
• neamhspleáchas an Aontais a áirithiú maidir le néalseirbhísí Eorpacha a sholáthar.

Cad atá bainte amach go dtí seo?

Is é is aidhm don Ghníomh um Rialachas Sonraí (i bhfeidhm ó mhí Mheán Fómhair 2023) comhroinnt sonraí a éascú ar fud an Aontais agus idir earnálacha chun fás a chruthú, rialú agus muinín saoránach agus cuideachtaí araon a mhéadú maidir lena sonraí. Tá sé mar chuid d’iarrachtaí an Aontais freisin samhail Eorpach a bhunú chun sonraí a láimhseáil — rogha mhalartach ar na cleachtais a úsáideann mórardáin teicneolaíochta. Leis an ngarsprioc sin sa bheartas sonraí, cuirtear forbairt spásanna sonraí Eorpacha chun cinn freisin, rud a chuireann borradh faoi chomhroinnt sonraí thar réimsí éagsúla, lena n-áirítear fuinneamh, soghluaisteacht, sláinte, agus an Comhaontú Glas don Eoraip.

Tá tuilleadh garspriocanna le teacht le linn na Deacáide Digití. Cuidíonn an Gníomh Sonraí le geilleagar cothrom sonraí a chruthú, geilleagar ina bhfuil níos mó smachta ag cuideachtaí agus saoránaigh Eorpacha ar a gcuid sonraí, agus is féidir le rialtais úsáid níos fearr a bhaint as mórshonraí atá i seilbh na hearnála príobháidí ar mhaithe leis an tsochaí. Ina theannta sin, áirithítear le rialacha nua maidir le tacair sonraí ardluacha faoin Treoir maidir le Sonraí Oscailte go mbeidh rochtain saor in aisce ar thacair sonraí áirithe ar fud an Aontais, mar shampla sonraí meitéareolaíocha agus soghluaisteachta.