Spazji Komuni Ewropej tad-Data

Il-bini tas-suq uniku għad-data

Id-data qed tfassal mill-ġdid il-mod kif nipproduċu, nikkunsmaw u ngħixu. Min-navigazzjoni f’ħin reali għal mediċina personalizzata mtejba, il-biedja ta’ preċiżjoni jew it-tnaqqis tal-emissjonijiet tas-CO, id-data hija ingredjent ewlieni għal prodotti u servizzi innovattivi.

Biex jiġi sfruttat il-valur tad-data għall-benefiċċju tal-ekonomija u s-soċjetà Ewropea, l-istrateġija Ewropea għad-data ta’ Frar 2020 stabbiliet it-triq għall -ħolqien ta’ Spazji Komuni Ewropej tad-Data f’għadd ta’ oqsma strateġiċi: is-saħħa, l-agrikoltura, il-manifattura, l-enerġija, il-mobbiltà, il-finanzi, l-amministrazzjoni pubblika, il-ħiliet, il-Cloud Ewropew tax-Xjenza Miftuħa. l-ispazju tad-data tal-patt ekoloġiku jenfasizza wkoll l-ilħuq tal-objettivi tal-Patt Ekoloġiku bħala prijorità ewlenija.

Minn dak iż-żmien ‘l hawn, tfaċċaw ukoll spazji tad-data f’oqsma importanti oħra bħall-midja u l-wirt kulturali. Flimkien, l-ispazji tad-data se jkunu interkonnessi gradwalment biex jiffurmaw is- suq uniku għad-data.

Kunċett

Il-partijiet ikkonċernati jixprunaw l-evoluzzjoni tal-ispazji tad-data. l-utenti f’kull settur distint jikkontribwixxu għat-tiswir ta’ dawn l-ispazji, li jirriżulta fil-ħolqien ta’ forom u karatteristiċi uniċi. Madankollu, dak li jirfed l-ispazji Ewropej kollha tad-data huma l- infrastrutturi komuni tad-data u l- oqfsa ta’ governanza, li jiffaċilitaw il-ġbir, l-aċċess u l-kondiviżjoni tad-data. Barra minn hekk, l-Ispazji Komuni Ewropej tad-Data għandhom dawn il-karatteristiċi ewlenin. Huma:

• huma miftuħa għall- parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet u l-individwi kollha.
• ikollhom infrastruttura sigura u li tippreserva l-privatezza biex tiġbor flimkien, taċċessa, tikkondividi, tipproċessa u tuża d-data.
• huma struttura ċara u prattika għall-aċċess u l-użu tad-data: l-ispazju komuni Ewropew tad-data għandu regoli tal-aċċess ġusti, trasparenti, proporzjonati u mhux diskriminatorji, minħabba mekkaniżmi ta’ governanza tad-data definiti sew u affidabbli.
• jirrispettaw ir-regoli u l-valuri tal-UE, speċjalment id- data personali u l- protezzjoni tal-konsumatur, u l-liġi tal- kompetizzjoni.
• tippermetti lid-detenturi tad-data jagħtu aċċess għal ċerta data personali jew mhux personali jew jikkondividuha.
• tagħti s-setgħa lid-detenturi tad -data biex jagħmlu d-data tagħhom disponibbli għall-użu mill-ġdid mingħajr ħlas jew kontra kumpens.

Għanijiet

L-Ispazji Komuni Ewropej tad-Data se jgħinu biex jiġi sfruttat il-potenzjal enormi tal-innovazzjoni xprunata mid-data. Dawn se jippermettu li d-data minn madwar l-UE tkun disponibbli u skambjata b’mod affidabbli u sigur. In-negozji tal-UE, l-amministrazzjonijiet pubbliċi u l- individwi se jikkontrollaw id-dejta li jiġġeneraw. Fl-istess ħin, dawn id-detenturi tad-data se jibbenefikaw minn qafas sikur u affidabbli biex jikkondividu d-data tagħhom għal skopijiet ta’ innovazzjoni.

Il-Ispazji Komuni Ewropej tad-Data se jtejbu l-iżvilupp ta’ prodotti u servizzi ġodda mmexxija mid-data fl-UE, li jiffurmaw it-tessut ewlieni ta’ ekonomija tad-data Ewropea interkonnessa u kompetittiva.

Is-sitwazzjoni attwali

Żewġ dokumenti ta’ ħidma tal-persunal ġew ippubblikati bi tweġiba għal talba mill-Kunsill Ewropew, li jipprovdu ħarsa ġenerali lejn is- sitwazzjoni attwali tal-Ispazji Komuni Ewropej tad-Data. L- aħħar rapport dwar is-sitwazzjoni attwali ġie ppubblikat f’Jannar 2024.

Tista’ tiċċekkja wkoll l- Ewwel dokument ta’ ħidma tal-persunal dwar l-ispazji tad-data, ippubblikat fi Frar 2022.

Il-passili jmiss

Fl-2024, il-partijiet ikkonċernati se jkomplu jaħdmu lejn l-introduzzjoni ta’ Spazji Komuni Ewropej tad-Data.

L-UE qed tiffinanzja diversi inizjattivi relatati mal-Ispazji Komuni Ewropej tad-Data għall-inizjattivi speċifiċi għas-settur u għad-dominji, b’mod partikolari ċ- Ċentru ta’ Appoġġ għall-Ispazji tad-Data u l- Smart Open-source Middleware (SIMPL) taħt il-programm Ewropa Diġitali u Orizzont Ewropa.

Barra minn hekk, l-UE ser tiffoka fuq l-implimentazzjoni tal-istrumenti leġiżlattivi abilitanti. B’mod partikolari, il- Bord Ewropew għall-Innovazzjoni fil-qasam tad-Data (EDIB) — stabbilit skont l-Att dwar il-Governanza tad-Data — se jaħdem fuq linji gwida. Il-ħolqien ta’ organizzazzjonijiet rikonoxxuti tal-altruwiżmu mil- lat ta’ data, intermedjarji tad -data, u r- reġistru Ewropew għad-data protetta miżmuma mis-settur pubbliku se jippermettu l-kondiviżjoni sikura u sigura ta’ volumi kbar ta’ data.

Il-Kummissjoni tipprovdi wkoll appoġġ għall-iżvilupp ta’ Spazji Komuni Ewropej tad-Data fil-forma ta’ arkitettura ta’ referenza, elementi kostitwenti, semantika, speċifikazzjonijiet tal-interoperabbiltà u mudelli tad-data, akkumpanjati minn servizzi ta’ konsulenza relatati, ipprovduti miċ-Ċentru ta’ Appoġġ għall-Ispazji tad-Data.

L-introduzzjoni ta’ Spazji Komuni Ewropej tad-Data

Bħalissa qed jiġu żviluppati Spazji Komuni Ewropej tad-Data f’14-il settur/dominju. l-aġġornamenti addizzjonali (inklużi l-links) se jiġu ppubblikati meta jsiru disponibbli.