FAQ ġenerali
L-Intelliġenza Artifiċjali (“IA”)twiegħed benefiċċji kbar għall-ekonomija u s-soċjetà tagħna. Il-mudelli tal-IA bi skop ġenerali għandhom rwol importanti f'dak ir-rigward, peress li jistgħu jintużaw għal varjetà ta' kompiti u għalhekk jiffurmaw il-bażi għal firxa ta' sistemi tal-IA downstream, użati fl-Ewropa u madwar id-dinja.
L-Att dwar l-IA għandu l-għan li jiżgura li l-mudelli tal-IA bi skop ġenerali jkunu sikuri u affidabbli.
Biex jintlaħaq dak l-għan, huwa kruċjali li l-fornituri ta' mudelli tal-IA bi skop ġenerali jiżguraw fehim tajjeb tal-mudelli tagħhom tul il-katina tal-valur kollha tal-IA, sabiex il-fornituri downstream ikunu jistgħu jintegraw tali mudelli fis-sistemi tal-IA u jissodisfaw l-obbligi tagħhom stess skont l-Att dwar l-IA. B’mod aktar speċifiku, u kif spjegat f’aktar dettall hawn taħt, il-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali jridu jfasslu dokumentazzjoni teknika tal-mudelli tagħhom biex jagħmluhom disponibbli għall-fornituri downstream u biex jipprovdu, fuq talba, lill-Uffiċċju tal-IA u lill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti, jistabbilixxu politika dwar id-drittijiet tal-awtur, u jippubblikaw sommarju tal-kontenut tat-taħriġ. Barra minn hekk, il-fornituri ta' mudelli tal-IA bi skop ġenerali li joħolqu riskji sistemiċi, li jista' jkun il-każ jew minħabba li l-mudelli huma kapaċi ħafna jew minħabba li għandhom impatt sinifikanti fuq is-suq intern għal raġunijiet oħra, iridu jinnotifikaw dawk il-mudelli lill-Kummissjoni, jivvalutaw u jimmitigaw ir-riskji sistemiċi li jirriżultaw minn dawk il-mudelli, inkluż permezz tat-twettiq ta' evalwazzjonijiet tal-mudelli, ir-rapportar ta' inċidenti serji, u l-iżgurar ta' ċibersigurtà adegwata ta' dawn il-mudelli.
B’dan il-mod, l-Att dwar l-IA jikkontribwixxi għal innovazzjoni sikura u affidabbli fl-Unjoni Ewropea.
L-Att dwar l-IA jiddefinixxi mudell tal-IA bi skop ġenerali bħala “mudell tal-IA, inkluż meta tali mudell tal-IA jkun imħarreġ b’ammont kbir ta’ data bl-użu ta’ awtosuperviżjoni fuq skala kbira, li juri ġeneralità sinifikanti u jkun kapaċi jwettaq b’mod kompetenti firxa wiesgħa ta’ kompiti distinti irrispettivament mill-mod kif il-mudell jitqiegħed fis-suq u li jista’ jiġi integrat f’varjetà ta’ sistemi jew applikazzjonijiet downstream” (l-Artikolu 3(63) tal-Att dwar l-IA).
Il-premessi għall-Att dwar l-IA jiċċaraw aktar liema mudelli għandhom jitqiesu li juru ġeneralità sinifikanti u li huma kapaċi jwettqu firxa wiesgħa ta’ kompiti distinti.
Skont il-premessa 98 tal-Att dwar l-IA, “billi l-ġeneralità ta’ mudell tista’, fost l-oħrajn, tiġi ddeterminata wkoll minn għadd ta’ parametri, il-mudelli b’mill-inqas biljun parametru u mħarrġa b’ammont kbir ta’ data bl-użu tal-awtosuperviżjoni fuq skala kbira jenħtieġ li jitqiesu li juru ġeneralità sinifikanti u li jwettqu b’mod kompetenti firxa wiesgħa ta’ kompiti distintivi.”
Il-Premessa 99 tal-Att dwar l-IA żżid li “mudelli tal-IA ġenerattivi kbar huma eżempju tipiku għal mudell tal-IA bi skop ġenerali, minħabba li jippermettu ġenerazzjoni flessibbli ta’ kontenut, bħal fil-forma ta’ test, awdjo, immaġnijiet jew vidjo, li jistgħu jakkomodaw faċilment firxa wiesgħa ta’ kompiti distintivi.”
Innota li ġeneralità u kapaċità sinifikanti biex titwettaq b’mod kompetenti firxa wiesgħa ta’ kompiti distintivi jistgħu jinkisbu minn mudelli f’modalità waħda, bħal test, awdjo, immaġnijiet, jew vidjo, jekk il-modalità tkun flessibbli biżżejjed. Dan jista’ jinkiseb ukoll permezz ta’ mudelli li ġew żviluppati, irfinati, jew inkella mmodifikati biex ikunu partikolarment tajbin f’kompitu speċifiku jew f’għadd ta’ kompiti f’qasam speċifiku.
L-istadji differenti tal-iżvilupp ta’ mudell ma jikkostitwixxux mudelli differenti.
L-Uffiċċju tal-IA beħsiebu jipprovdi aktar kjarifiki dwar x’għandu jitqies bħala mudell tal-IA bi skop ġenerali, abbażi ta’ għarfien miċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka tal-Kummissjoni, li bħalissa qed jaħdem fuq proġett ta’ riċerka xjentifika li jindirizza din il-kwistjoni u oħrajn.
Ir-riskji sistemiċi huma riskji ta’ ħsara fuq skala kbira mill-aktar mudelli avvanzati (jiġifieri tal-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku) fi kwalunkwe ħin partikolari jew minn mudelli oħra li għandhom impatt ekwivalenti (ara l-Artikolu 3(65) tal-Att dwar l-IA). Tali riskji jistgħu jimmanifestaw ruħhom, pereżempju, permezz tat-tnaqqis tal-ostakli għall-iżvilupp ta’ armi kimiċi jew bijoloġiċi, jew kwistjonijiet mhux intenzjonati ta’ kontroll fuq mudelli awtonomi tal-IA għal skop ġenerali (il-premessa 110 tal-Att dwar l-IA). L-aktar mudelli avvanzati fi kwalunkwe ħin jistgħu joħolqu riskji sistemiċi, inklużi riskji ġodda, peress li qed jimbuttaw l-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku. Fl-istess ħin, xi mudelli taħt il-limitu li jirriflettu l-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku jistgħu joħolqu wkoll riskji sistemiċi, pereżempju permezz tal-ilħuq, l-iskalabbiltà, jew l-armar.
Għaldaqstant, l-Att dwar l-IA jikklassifika mudell tal-IA bi skop ġenerali bħala mudell tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku jekk ikun wieħed mill-aktar mudelli avvanzati f’dak il-mument jew jekk ikollu impatt ekwivalenti (l-Artikolu 51(1) tal-Att dwar l-IA). Liema mudelli jitqiesu bħala mudelli tal-IA bi skop ġenerali b'riskju sistemiku jistgħu jinbidlu maż-żmien, u dan jirrifletti l-ogħla livell ta' żvilupp tekniku li qed jevolvi u l-adattament potenzjali tas-soċjetà għal mudelli dejjem aktar avvanzati. Bħalissa, il-mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku huma żviluppati minn għadd żgħir ta’ kumpaniji, għalkemm dan jista’ jinbidel fil-futur.
Biex jinqabdu l-aktar mudelli avvanzati, jiġifieri mudelli li jaqblu jew jaqbżu l-kapaċitajiet irreġistrati fl-aktar mudelli avvanzati s’issa, l-Att dwar l-IA jistabbilixxi limitu ta’ 10 ^25 operazzjoni b’punt li jvarja (FLOP) użati għat-taħriġ tal-mudell (l-Artikolu 51(1)(a) u (2) tal-Att dwar l-IA). It-taħriġ ta’ mudell li jissodisfa dan il-limitu bħalissa huwa stmat li jiswa għexieren ta’ miljuni ta’ Euro (Epoch AI, 2024). L-Uffiċċju tal-IA qed jimmonitorja kontinwament l-iżviluppi teknoloġiċi u industrijali, u l-Kummissjoni tista’ taġġorna l-limitu, permezz tal-adozzjoni ta’ att delegat (l-Artikolu 51(3) tal-Att dwar l-IA), biex tiżgura li tkompli tidentifika l-aktar mudelli avvanzati hekk kif jevolvi l-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku. Pereżempju, il-valur tal-limitu nnifsu jista’ jiġi aġġustat u/jew jiġu introdotti limiti addizzjonali.
Biex jinqabdu mudelli b’impatt ekwivalenti għall-aktar mudelli avvanzati, l-Att dwar l-IA jagħti s-setgħa lill-Kummissjoni tiddeżinja mudelli addizzjonali bħala li jippreżentaw riskju sistemiku, abbażi ta’ kriterji bħall-evalwazzjonijiet tal-kapaċitajiet tal-mudell, l-għadd ta’ utenti, l-iskalabbiltà, jew l-aċċess għall-għodod (l-Artikolu 51(1)(b) u l-Anness XIII tal-Att dwar l-IA).
L-Uffiċċju tal-IA beħsiebu jipprovdi aktar kjarifiki dwar kif il-mudelli tal-IA bi skop ġenerali se jiġu kklassifikati bħala mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku, abbażi ta’ għarfien miċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka tal-Kummissjoni li bħalissa qed jaħdem fuq proġett ta’ riċerka xjentifika li jindirizza din il-kwistjoni u oħrajn.
Ir-regoli tal-Att dwar l-IA dwar il-mudelli tal-IA bi skop ġenerali japplikaw għall-fornituri li jqiegħdu tali mudelli fis-suq fl-Unjoni, irrispettivament minn jekk dawk il-fornituri jkunux stabbiliti jew jinsabux fl-Unjoni jew f’pajjiż terz (l-Artikolu 2(1)(a) tal-Att dwar l-IA).
Fornitur ta’ mudell tal-IA bi skop ġenerali tfisser persuna fiżika jew ġuridika, awtorità pubblika, aġenzija jew korp ieħor li jiżviluppa mudell tal-IA bi skop ġenerali jew li jkollu tali mudell żviluppat u jqegħedu fis-suq, kemm jekk bi ħlas kif ukoll jekk mingħajr ħlas (l-Artikolu 3(3) tal-Att dwar l-IA).
Li jitqiegħed mudell fis-suq tfisser l-ewwel tqegħid għad-dispożizzjoni tal-mudell fis-suq tal-Unjoni (l-Artikolu 3(9) tal-Att dwar l-IA), jiġifieri, li jiġi pprovdut għad-distribuzzjoni jew għall-użu fis-suq tal-Unjoni għall-ewwel darba matul attività kummerċjali, kemm jekk bi ħlas kif ukoll jekk mingħajr ħlas (l-Artikolu 3(10) tal-Att dwar l-IA). Innota li mudell tal-IA bi skop ġenerali jitqies ukoll li jitqiegħed fis-suq jekk il-fornitur ta’ dak il-mudell jintegra l-mudell fis-sistema tal-IA tiegħu stess li ssir disponibbli fis-suq jew titqiegħed fis-servizz, sakemm il-mudell ma jintużax (a) għal proċessi purament interni li mhumiex essenzjali għall-forniment ta’ prodott jew servizz lil partijiet terzi, (b) id-drittijiet ta’ persuni fiżiċi ma jiġux affettwati, u (c) il-mudell ma jkunx mudell tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku (il-premessa 97 tal-Att dwar l-IA).
Il-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali jridu jiddokumentaw informazzjoni teknika dwar il-mudelli tagħhom għall-fini li jipprovdu dik l-informazzjoni fuq talba lill-Uffiċċju tal-IA u lill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti (l-Artikolu 53(1)(a) tal-Att dwar l-IA) u jagħmluha disponibbli għall-fornituri downstream (l-Artikolu 53(1)(b) tal-Att dwar l-IA). Iridu jistabbilixxu wkoll politika biex jikkonformaw mad-dritt tal-Unjoni dwar id-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati (l-Artikolu 53(1)(c) tal-Att dwar l-IA) u jfasslu u jagħmlu disponibbli għall-pubbliku sommarju dettaljat biżżejjed dwar il-kontenut użat għat-taħriġ tal-mudell (l-Artikolu 53(1)(d) tal-Att dwar l-IA).
Il-Kodiċi ta’ Prattika tal-IA għal Skop Ġenerali għandu jipprovdi lill-firmatarji b’aktar dettall dwar kif jiżguraw il-konformità ma’ dawn l-obbligi fit-taqsimiet li jittrattaw it-trasparenza u d-drittijiet tal-awtur (immexxija mill-Grupp ta’ Ħidma 1).
Skont l-Att dwar l-IA, il-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku għandhom obbligi addizzjonali. Huma jridu jivvalutaw u jimmitigaw ir-riskji sistemiċi, b’mod partikolari billi jwettqu evalwazzjonijiet tal-mudell, iżommu kont ta’, jiddokumentaw, u jirrapportaw inċidenti serji, u jiżguraw protezzjoni adegwata taċ-ċibersigurtà għall-mudell u l-infrastruttura fiżika tiegħu (l-Artikolu 55 tal-Att dwar l-IA).
Il-Kodiċi ta’ Prattika tal-IA għal Skop Ġenerali għandu jipprovdi lill-firmatarji b’aktar dettall dwar kif tiġi żgurata l-konformità ma’ dawn l-obbligi fit-taqsimiet li jittrattaw il-valutazzjoni tar-riskju sistemiku, il-mitigazzjoni tar-riskju tekniku, u l-mitigazzjoni tar-riskju ta’ governanza (immexxija mill-Gruppi ta’ Ħidma 2, 3, u 4 rispettivament).
L-obbligi għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA għal skop ġenerali japplikaw mit-2 ta’ Awwissu 2025 (l-Artikolu 113(b) tal-Att dwar l-IA), b’regoli speċjali għal mudelli tal-IA għal skop ġenerali mqiegħda fis-suq qabel dik id-data (l-Artikolu 111(3)) tal-Att dwar l-IA.
L-obbligi li jitfasslu u tiġi pprovduta dokumentazzjoni lill-Uffiċċju tal-IA, lill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti, u lill-fornituri downstream (l-Artikolu 53(1)(a) u (b) tal-Att dwar l-IA) ma japplikawx jekk il-mudell jiġi rilaxxat taħt liċenzja libera u b’sors miftuħ u l-parametri tiegħu, inklużi l-piżijiet, l-informazzjoni dwar l-arkitettura tal-mudell, u l-informazzjoni dwar l-użu tal-mudell, isiru disponibbli għall-pubbliku (l-Artikolu 53(2) tal-Att dwar l-IA). Il-premessi 102 u 103 tal-Att dwar l-IA jiċċaraw aktar x’jikkostitwixxi liċenzja libera u b’sors miftuħ u l-Uffiċċju tal-IA biħsiebu jipprovdi aktar kjarifiki dwar mistoqsijiet li jikkonċernaw mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’sors miftuħ.
L-eżenzjoni ma tapplikax għal mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku. Wara r-rilaxx tal-mudell b’sors miftuħ, il-miżuri meħtieġa biex tiġi żgurata l-konformità mal-obbligi tal-Artikolu 55 jistgħu jkunu aktar diffiċli biex jiġu implimentati (il-Premessa 112 tal-Att dwar l-IA). Konsegwentement, il-fornituri ta' mudelli tal-IA bi skop ġenerali b'riskju sistemiku jista' jkollhom bżonn jivvalutaw u jimmitigaw ir-riskji sistemiċi qabel ma jirrilaxxaw il-mudelli tagħhom bħala sors miftuħ.
Il-Kodiċi ta' Prattika tal-IA għal Skop Ġenerali jenħtieġ li jipprovdi lill-firmatarji b'aktar dettall dwar kif jikkonformaw mal-obbligi fl-Artikoli 53 u 55 fir-rigward tal-modi differenti ta' rilaxx ta' mudelli tal-IA għal skop ġenerali, inkluż is-sors miftuħ.
Kwistjoni importanti iżda diffiċli li tirfed il-proċess tat-tfassil tal-Kodiċi ta’ Prattika hija dik li jinstab bilanċ bejn it-tiftix tal-benefiċċji u l-mitigazzjoni tar-riskji mill-akkwist miftuħ ta’ mudelli avvanzati tal-IA bi skop ġenerali: mudelli avvanzati tal-IA bi skop ġenerali b'sors miftuħ jistgħu tabilħaqq irendu benefiċċji sinifikanti għas-soċjetà, inkluż permezz tat-trawwim tar-riċerka dwar is-sikurezza tal-IA; fl-istess ħin, meta tali mudelli jkollhom sors miftuħ, il-mitigazzjonijiet tar-riskju jiġu evitati jew jitneħħew aktar faċilment.
L-Artikolu 2(8) tal-Att dwar l-IA jipprevedi li, bħala kwistjoni ġenerali, l-Att dwar l-IA “ma japplika għall-ebda attività ta’ riċerka, ittestjar jew żvilupp rigward sistemi tal-IA jew mudelli tal-IA qabel ma jitqiegħdu fis-suq jew fis-servizz.”
Fl-istess ħin, ċerti obbligi għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali (b’riskju sistemiku u mingħajru) jappartjenu b’mod espliċitu jew impliċitu għall-fażi tal-iżvilupp ta’ mudelli maħsuba għat-tqegħid fis-suq iżda qabel. Dan huwa l-każ, pereżempju, għall-obbligi għall-fornituri li jinnotifikaw lill-Kummissjoni li l-mudell tal-IA bi skop ġenerali tagħhom jissodisfa jew se jissodisfa l-limitu tal-komputazzjoni tat-taħriġ (l-Artikoli 51 u 52 tal-Att dwar l-IA), li jiddokumentaw informazzjoni dwar it-taħriġ u l-ittestjar (l-Artikolu 53 tal-Att dwar l-IA), u li jivvalutaw u jimmitigaw ir-riskju sistemiku (l-Artikolu 55 tal-Att dwar l-IA). B’mod partikolari, l-Artikolu 55(1)(b) tal-Att dwar l-IA jipprevedi b’mod espliċitu li “fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku għandhom jivvalutaw u jimmitigaw ir-riskji sistemiċi possibbli fil-livell tal-Unjoni, inklużi s-sorsi tagħhom, li jistgħu jirriżultaw mill-iżvilupp (...) ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku.”
L-Uffiċċju tal-IA jistenna li d-diskussjonijiet mal-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku jibdew kmieni fil-fażi tal-iżvilupp. Dan huwa konsistenti mal-obbligu għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali li jissodisfaw il-limitu tal-komputazzjoni tat-taħriġ stabbilit fl-Artikolu 51(2) tal-Att dwar l-IA li “jinnotifikaw lill-Kummissjoni mingħajr dewmien u fi kwalunkwe każ fi żmien ġimagħtejn wara li dak ir-rekwiżit jiġi ssodisfat jew isir magħruf li se jiġi ssodisfat” (l-Artikolu 52(1) tal-Att dwar l-IA). Tabilħaqq, it-taħriġ ta’ mudelli tal-IA għal skop ġenerali jieħu ppjanar konsiderevoli, li jinkludi l-allokazzjoni bil-quddiem tar-riżorsi tal-komputazzjoni, u għalhekk il-fornituri ta’ mudelli tal-IA għal skop ġenerali jkunu jistgħu jkunu jafu jekk il-mudell tagħhom huwiex se jissodisfa l-limitu tal-komputazzjoni tat-taħriġ qabel ma jitlesta t-taħriġ (il-premessa 112 tal-Att dwar l-IA).
L-Uffiċċju tal-IA biħsiebu jipprovdi aktar kjarifiki dwar din il-kwistjoni.
Il-mudelli tal-IA bi skopġenerali jistgħu jiġu mmodifikati jew irfinati aktar f’mudelli ġodda (il-premessa 97 tal-Att dwar l-IA). Għaldaqstant, l-entitajiet downstream li jirfinaw jew jimmodifikaw b’xi mod ieħor mudell eżistenti tal-IA għal skop ġenerali jistgħu jsiru fornituri ta’ mudelli ġodda. Iċ-ċirkostanzi speċifiċi li fihom entità downstream issir fornitur ta' mudell ġdid huma kwistjoni diffiċli b'implikazzjonijiet ekonomiċi potenzjalment kbar, peress li ħafna organizzazzjonijiet u individwi jirfinaw jew inkella jimmodifikaw mudelli tal-IA bi skop ġenerali żviluppati minn entità oħra.
Fil-każ ta’ modifika jew irfinar ta’ mudell eżistenti tal-IA bi skop ġenerali, l-obbligi għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali fl-Artikolu 53 tal-Att dwar l-IA għandhom ikunu limitati għall-modifika jew l-irfinar, pereżempju, billi d-dokumentazzjoni teknika diġà eżistenti tiġi kkomplementata b’informazzjoni dwar il-modifiki (Premessa 109). L-obbligi għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku fl-Artikolu 55 tal-Att dwar l-IA għandhom japplikaw biss f’każijiet speċifikati b’mod ċar. L-Uffiċċju tal-IA biħsiebu jipprovdi aktar kjarifiki dwar din il-kwistjoni.
Irrispettivament minn jekk entità downstream li tinkorpora mudell tal-IA bi skop ġenerali f’sistema tal-IA titqiesx bħala fornitur tal-mudell tal-IA bi skop ġenerali, dik l-entità trid tikkonforma mar-rekwiżiti u l-obbligi rilevanti tal-Att dwar l-IA għas-sistemi tal-IA.
Abbażi tal-Artikolu 56 tal-Att dwar l-IA, il-Kodiċi ta’ Prattika tal-IA għal Skop Ġenerali għandu jagħti dettalji dwar il-mod li bih il-fornituri ta’ mudelli tal-IA għal skop ġenerali u ta’ mudelli tal-IA għal skop ġenerali b’riskju sistemiku jistgħu jikkonformaw mal-obbligi tagħhom skont l-Att dwar l-IA. L-Uffiċċju tal-IA qed jiffaċilita t-tfassil ta’ dan il-Kodiċi ta’ Prattika, b’erba’ gruppi ta’ ħidma ppreseduti minn esperti indipendenti u li jinvolvu kważi 1000 parti kkonċernata, rappreżentanti tal-Istati Membri tal-UE, kif ukoll osservaturi Ewropej u internazzjonali.
B’mod aktar preċiż, il-Kodiċi ta’ Prattika jenħtieġ li jiddeskrivi mill-inqas kif il-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali jistgħu jikkonformaw mal-obbligi stabbiliti fl-Artikoli 53 u 55 tal-Att dwar l-IA. Dan ifisser li l-Kodiċi ta’ Prattika jista’ jkun mistenni li jkollu żewġ partijiet: waħda li tapplika għall-fornituri tal-mudelli kollha tal-IA bi skop ġenerali (l-Artikolu 53), u waħda li tapplika biss għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku (l-Artikolu 55).
Il-Kodiċi ta’ Prattika ma għandux jindirizza, fost l-oħrajn, il-kwistjonijiet li ġejjin: id-definizzjoni ta’ kunċetti u definizzjonijiet ewlenin mill-Att dwar l-IA (bħal “mudell tal-IA għal skop ġenerali”), l-aġġornament tal-kriterji jew tal-limiti għall-klassifikazzjoni ta’ mudell tal-IA għal skop ġenerali bħala mudell tal-IA għal skop ġenerali b’riskju sistemiku (l-Artikolu 51), id-deskrizzjoni ta’ kif l-Uffiċċju tal-IA se jinforza l-obbligi għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA għal skop ġenerali (il-Kapitolu IX, it-Taqsima 5), u mistoqsijiet dwar multi, sanzjonijiet u responsabbiltà.
Minflok, dawn il-kwistjonijiet jistgħu jiġu indirizzati b’mezzi oħra (deċiżjonijiet, atti delegati, atti ta’ implimentazzjoni, komunikazzjonijiet ulterjuri mill-Uffiċċju tal-IA, eċċ.).
Madankollu, il-Kodiċi ta’ Prattika jista’ jinkludi impenji mill-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali li jiffirmaw il-Kodiċi biex jiddokumentaw u jirrapportaw informazzjoni addizzjonali, kif ukoll biex jinvolvu lill-Uffiċċju tal-IA u lil partijiet terzi matul iċ-ċiklu tal-ħajja kollu tal-mudell, sa fejn dan jitqies meħtieġ għall-fornituri biex jikkonformaw b’mod effettiv mal-obbligi tagħhom skont l-Att dwar l-IA.
L-Att dwar l-IA jiddistingwi bejn is-sistemi tal-IA u l-mudelli tal-IA, filwaqt li jimponi rekwiżiti għal ċerti sistemi tal-IA (il-Kapitoli II-IV) u obbligi għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali (il-Kapitolu V). Filwaqt li d-dispożizzjonijiet tal-Att dwar l-IA li jikkonċernaw is-sistemi tal-IA jiddependu mill-kuntest tal-użu tas-sistema, id-dispożizzjonijiet tal-Att dwar l-IA li jikkonċernaw mudelli tal-IA bi skop ġenerali japplikaw għall-mudell innifsu, irrispettivament minn x’inhu jew x’se jkun l-użu aħħari tiegħu. Il-Kodiċi ta’ Prattika għandu jappartjeni biss għall-obbligi fl-Att dwar l-IA għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali.
Madankollu, hemm interazzjonijiet bejn iż-żewġ settijiet ta’ regoli, peress li l-mudelli tal-IA bi skop ġenerali tipikament jiġu integrati fis-sistemi tal-IA u jiffurmaw parti minnhom. Jekk fornitur ta’ mudell tal-IA bi skop ġenerali jintegra dak il-mudell f’sistema tal-IA, dak il-fornitur irid jikkonforma mal-obbligi għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali u, jekk is-sistema tal-IA taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Att dwar l-IA, mar-rekwiżiti għas-sistemi tal-IA. Jekk fornitur downstream jintegra mudell tal-IA bi skop ġenerali f’sistema tal-IA, il-fornitur tal-mudell tal-IA bi skop ġenerali jrid jikkoopera mal-fornitur downstream tas-sistema tal-IA biex jiżgura li dan tal-aħħar ikun jista’ jikkonforma mal-obbligi tiegħu skont l-Att dwar l-IA jekk is-sistema tal-IA taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Att dwar l-IA (pereżempju billi jipprovdi ċerta informazzjoni lill-fornitur downstream).
Minħabba dawn l-interazzjonijiet bejn il-mudelli u s-sistemi, u bejn l-obbligi u r-rekwiżiti għal kull wieħed minnhom, kwistjoni importanti sottostanti għall-Kodiċi ta’ Prattika tikkonċerna liema miżuri huma xierqa fis-saff tal-mudell, u liema jeħtieġ li jittieħdu minflok fis-saff tas-sistema.
Jenħtieġ li l-Kodiċi ta’ Prattika jistabbilixxi l-objettivi, l-impenji, il-miżuri u, kif xieraq, l-indikaturi ewlenin tal-prestazzjoni (KPIs) tiegħu biex ikejjel l-ilħuq tal-objettivi tiegħu. L-impenji, il-miżuri u l-KPIs relatati mal-obbligi applikabbli għall-fornituri tal-mudelli kollha tal-IA bi skop ġenerali jenħtieġ li jqisu kif xieraq id-daqs tal-fornitur u jippermettu modi simplifikati ta' konformità għall-SMEs, inklużi n-negozji ġodda, li jenħtieġ li ma jirrappreżentawx kost eċċessiv u ma jiskoraġġixxux l-użu ta' tali mudelli (il-Premessa 109 tal-Att dwar l-IA). Barra minn hekk, l-impenji ta’ rapportar relatati mal-obbligi applikabbli għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali b’riskju sistemiku jenħtieġ li jirriflettu d-differenzi fid-daqs u fil-kapaċità bejn diversi fornituri (l-Artikolu 56(5) tal-Att dwar l-IA), filwaqt li jiżguraw li jkunu proporzjonati għar-riskji (l-Artikolu 56(2)(d) tal-Att dwar l-IA).
Wara l-pubblikazzjoni tat-tielet abbozz tal-Kodiċi ta’ Prattika, huwa mistenni li jkun hemm ċiklu ieħor ta’ abbozzar matul ix-xhur li ġejjin. Tlettax-il President u Viċi President, minn sfondi differenti fix-xjenza tal-kompjuter, il-governanza tal-IA u l-liġi, huma responsabbli għas-sinteżi tas-sottomissjonijiet minn konsultazzjoni ma’ diversi partijiet ikkonċernati u diskussjonijiet mal-Plenarja tal-Kodiċi ta’ Prattika li tikkonsisti f’madwar 1000 parti kkonċernata. Dan il-proċess iterattiv se jwassal għal Kodiċi ta’ Prattika finali li għandu jirrifletti d-diversi sottomissjonijiet filwaqt li jiżgura riflessjoni xierqa ta’ kif wieħed jikkonforma mal-Att dwar l-IA.
Abbażi tal-Artikolu 56(9), “il-kodiċijiet ta’ prattika għandhom ikunu lesti sa mhux aktar tard mit-2 ta’ Mejju 2025” sabiex il-fornituri jingħataw biżżejjed żmien qabel ma r-regoli tal-GPAI jsiru applikabbli fit-2 ta’ Awwissu 2025.
Ladarba l-Kodiċi jiġi ffinalizzat “l-Uffiċċju tal-IA u l-Bord għandhom jivvalutaw jekk il-kodiċijiet ta’ prattika jkoprux l-obbligi previsti fl-Artikoli 53 u 55 (...). Huma għandhom jippubblikaw il-valutazzjoni tagħhom tal-adegwatezza tal-kodiċijiet ta' prattika. Il-Kummissjoni tista’, permezz ta’ att ta’ implimentazzjoni, tapprova kodiċi ta’ prattika u tagħtih validità ġenerali fl-Unjoni.” (l-Artikolu 56(6) tal-Att dwar l-IA).
Jekk jiġi approvat permezz ta’ att ta’ implimentazzjoni, il-Kodiċi ta’ Prattika jikseb validità ġenerali, li jfisser li l-aderenza mal-Kodiċi ta’ Prattika ssir mezz biex tintwera l-konformità mal-Att dwar l-IA, filwaqt li ma tiġix ipprovduta preżunzjoni ta’ konformità mal-Att dwar l-IA. Il-fornituri jistgħu juru wkoll konformità mal-Att dwar l-IA b’modi oħra. F’dak il-każ, il-fornituri jkunu mistennija jadottaw miżuri biex jiżguraw il-konformità mal-obbligi tagħhom tal-Att dwar l-IA li jkunu adegwati, effettivi u proporzjonati, u li jistgħu jinkludu r-rapportar lill-Uffiċċju tal-IA.
Abbażi tal-Att dwar l-IA, l-effetti legali addizzjonali tal-Kodiċi ta’ Prattika huma li l-Uffiċċju tal-IA jista’ jqis l-aderenza ta’ fornitur mal-Kodiċi ta’ Prattika meta jimmonitorja l-implimentazzjoni effettiva u l-konformità tiegħu mal-Att dwar l-IA (l-Artikolu 89(1) tal-Att dwar l-IA) u jista’ jqis b’mod favorevoli l-impenji magħmula fil-Kodiċi ta’ Prattika meta jiffissa l-ammont ta’ multi skont iċ-ċirkostanzi speċifiċi (l-Artikolu 101(1) tal-Att dwar l-IA).
Fl-aħħar nett, “Jekk, sat-2 ta’ Awwissu 2025, kodiċi ta’ prattika ma jkunx jista’ jiġi ffinalizzat, jew jekk l-Uffiċċju tal-IA jqis li ma jkunx adegwat wara l-valutazzjoni tiegħu skont il-paragrafu 6 ta’ dan l-Artikolu, il-Kummissjoni tista’ tipprevedi, permezz ta’ atti ta’ implimentazzjoni, regoli komuni għall-implimentazzjoni tal-obbligi previsti fl-Artikoli 53 u 55, inklużi l-kwistjonijiet stabbiliti fil-paragrafu 2 ta’ dan l-Artikolu.” (l-Artikolu 56(9) tal-Att dwar l-IA).
Abbażi tal-Artikolu 56(8) tal-Att dwar l-IA, “l-Uffiċċju tal-IA għandu, kif xieraq, iħeġġeġ u jiffaċilita wkoll ir-rieżami u l-adattament tal-kodiċijiet ta’ prattika, b’mod partikolari fid-dawl tal-istandards emerġenti”. It-tielet abbozz tal-Kodiċi ta’ Prattika jinkludi mekkaniżmu ssuġġerit għar-rieżami u l-aġġornament tiegħu.
L-Uffiċċju tal-IA se jissorvelja u jinforza l-obbligi stabbiliti fl-Att dwar l-IA għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali (l-Artikolu 88 tal-Att dwar l-IA) u, eċċezzjonalment, l-obbligi għall-fornituri ta’ sistemi tal-IA bbażati fuq mudelli tal-IA bi skop ġenerali jekk il-fornitur tal-mudell u s-sistema jkunu l-istess (l-Artikolu 75, (1) tal-Att dwar l-IA). L-Uffiċċju tal-IA se jappoġġa lill-awtoritajiet rilevanti tas-sorveljanza tas-suq tal-Istati Membri fl-infurzar tagħhom tar-rekwiżiti għas-sistemi tal-IA (l-Artikolu 75(2) u (3) tal-Att dwar l-IA), fost kompiti oħra. L-infurzar mill-Uffiċċju tal-IA huwa sostnut mis-setgħat mogħtija lilu mill-Att dwar l-IA, jiġifieri s-setgħat li jitlob informazzjoni (l-Artikolu 91 tal-Att dwar l-IA), iwettaq evalwazzjonijiet ta’ mudelli tal-IA bi skop ġenerali (l-Artikolu 92 tal-Att dwar l-IA), jitlob miżuri mill-fornituri, inkluża l-implimentazzjoni ta’ mitigazzjonijiet tar-riskju, u jfakkar il-mudell mis-suq (l-Artikolu 93 tal-Att dwar l-IA), u jimponi multi sa 3 % tal-fatturat annwali globali jew EUR 15-il miljun, skont liema jkun l-ogħla (l-Artikolu 101 tal-Att dwar l-IA).
Related content
L-ewwel Kodiċi ta’ Prattika tal-IA għal Skop Ġenerali se jagħti dettalji dwar ir-regoli tal-Att dwar l-IA għall-fornituri ta’ mudelli tal-IA għal skop ġenerali u mudelli tal-IA għal skop ġenerali b’riskji sistemiċi.