EU-programma’s ter ondersteuning van de digitale en groene transformatie van het energiesysteem

De toezegging van de EU om onderzoek en innovatie (O & I) in de energiesector te ondersteunen, blijkt duidelijk uit de aanzienlijke financiële toewijzingen in het kader van Horizon 2020 en Horizon Europa. Horizon 2020, gelanceerd in 2015, heeft ongeveer 1 miljard euro toegewezen aan O&I-projecten die gericht zijn op slimme netwerken, energieopslag, energie-eilanden en de digitalisering van energie. Het BRIDGE -initiatief brengt veel van deze R&I-projecten samen om kennisdeling mogelijk te maken, innovatie te bevorderen en het gebruik van geavanceerde technologieën te bevorderen om de groene en digitale transformatie van het energiesysteem te versnellen.

Projecten zoals InterConnect, die bijna 30 miljoen euro aan EU-financiering hebben ontvangen, werken aan geavanceerde oplossingen voor het aansluiten en convergeren van digitale woningen en gebouwen met het elektriciteitssysteem. Open DEI ondersteunt digitale platforms van de volgende generatie op het gebied van productie, landbouw, energie en gezondheidszorg door innovatie, samenwerking, grootschalige proefprojecten en normalisatie-inspanningen te bevorderen en een meer verenigd industrieel dataplatform mogelijk te maken.

Figuur 1: EU-programma’s ter ondersteuning van de digitale transformatie van het energiesysteem. © Europese Commissie

Het programma Horizon Europa streeft ernaar de beste geesten te betrekken bij het aanpakken van belangrijke kwesties, waaronder het creëren van een efficiëntere, schonere, duurzamere, veiligere en concurrerendere energievoorziening. Het eerste Horizon Europa-werkprogramma inzake klimaat, energie en mobiliteit heeft tot doel een gemeenschappelijke Europese ruimte voor energiegegevens tot stand te brengen en interoperabiliteit te ondersteunen die relevant is voor de energietransitie. Momenteel zijn er verschillende innovatieactieprojecten en één coördinatie- en ondersteuningsactie die werkt aan het ontwikkelen, valideren en demonstreren van een energiedataruimte die toegang tot en gebruik van energiegegevens mogelijk maakt.

In het werkprogramma 2023-24 van Horizon Europa heeft de Commissie aangekondigd dat zij voornemens is de digitalisering van het energiesysteem te ondersteunen door middel van oproepen voor de ontwikkeling van een digitale tweeling van het EU-elektriciteitssysteem en de ontwikkeling en proefprojecten van onder meer AI-IoT Edge-cloud en platformoplossingen ter ondersteuning van de groene en digitale transformatie van het energie-ecosysteem.

Investeren in digitale infrastructuur met Connecting Europe Facility

De Connecting Europe Facility — Digital (CEF2) is bedoeld om investeringen in digitale infrastructuur in de lidstaten tussen 2021 en 2027 aan te moedigen, met als doel hen te helpen de doelstellingen van de strategie voor de gigabitmaatschappij te verwezenlijken. Het programma heeft tot doel projecten te ondersteunen die synergieën tussen digitaal, vervoer en energie bevorderen. Een relevant initiatief is de uitrol van operationele digitale platforms. Een voorbeeld van een potentieel energiegerelateerd project is de oprichting van een platform voor grensoverschrijdende gegevensuitwisseling over de beschikbaarheid van hernieuwbare energie en de integratie van datacenters.

Overbrugging van de kloof tussen onderzoek naar digitale technologie en marktintroductie in het kader van DIGITAL

Het programma Digitaal Europa (DIGITAL) heeft tot doel de kloof tussen onderzoek op het gebied van digitale technologie en marktintroductie te overbruggen, met de nadruk op het ten goede komen van de Europese burgers en bedrijven, met name kmo’s. Investeringen in het kader van DIGITAL sluiten aan bij de tweeledige doelstellingen van de EU om een groene en digitale transformatie te bevorderen en tegelijkertijd haar veerkracht en digitale soevereiniteit te versterken.

Ter ondersteuning van de digitalisering van energie omvat DIGITAL verschillende relevante acties. Deze omvatten de uitrol van de ruimte voor energiegegevens, de tenuitvoerlegging van een gemeenschappelijk referentiekader voor een toepassing van energiebesparingen en de oprichting van AI-test- en experimenteerfaciliteiten en digitale-innovatiehubs. Deze acties zullen bijdragen tot de ontwikkeling van een efficiënter, duurzamer en veiliger energiesysteem, en bedrijven in staat stellen innovatieve digitale oplossingen aan te nemen.