Rozwój europejskich badań naukowych i wdrażanie sztucznej inteligencji

Nauka i postęp technologiczny są siłą napędową, która poprawia sztuczną inteligencję i jej zastosowanie w wielu dziedzinach. Unijni naukowcy wykorzystują już sztuczną inteligencję w przełomowy sposób, od poprawy leczenia nowotworów po rozwiązywanie problemów środowiskowych i poprawę prognoz skutków trzęsień ziemi.

Komisja umożliwia te przełomowe badania nad sztuczną inteligencją za pomocą różnych strategii. W białej księdze w sprawie sztucznej inteligencji z 2020 r., w skoordynowanych planach w sprawie sztucznej inteligencji oraz w niedawnym pakiecie dotyczącym innowacji w dziedzinie sztucznej inteligencji wspólnie podkreślono znaczenie rozwijania i wdrażania sztucznej inteligencji, która jest godna zaufania i zgodna z wartościami europejskimi. Jako część Komisji Urząd UE ds. Sztucznej Inteligencji aktywnie wspiera wdrażanie tych strategii, a także odgrywa kluczową rolę w egzekwowaniu aktu w sprawie sztucznej inteligencji – w szczególności w odniesieniu do sztucznej inteligencji ogólnego przeznaczenia – przy jednoczesnym promowaniu rozwoju i przyjmowania godnej zaufania sztucznej inteligencji oraz zacieśnianiu współpracy międzynarodowej.

Za pośrednictwem programów „Horyzont Europa” i „Cyfrowa Europa” Komisja inwestuje ponad 1 mld EUR rocznie w sztuczną inteligencję, przeznaczając środki na finansowanie i skalowanie innowacyjnych pomysłów i rozwiązań. Celem jest zmobilizowanie dodatkowych inwestycji ze strony sektora prywatnego i państw członkowskich, aby w ciągu tego dziesięciolecia osiągnąć roczną wartość inwestycji w wysokości 20 mld EUR.

W ramach programu „Horyzont Europa”, głównego unijnego programu finansowania badań naukowych, przeznaczono 2,6 mld EUR na badania i rozwój w zakresie sztucznej inteligencji w latach 2021–2022. Również w ramach programu „Horyzont Europa” w kwietniu 2024 r. ogłoszono kilka zaproszeń do składania wniosków, na które przeznaczono ponad 112 mln EUR na projekty w zakresie sztucznej inteligencji i technologii kwantowej. Kwota ta obejmuje 50 mln EUR na rozwój dużych modeli sztucznej inteligencji oraz 15 mln EUR na zwiększenie przejrzystości i niezawodności sztucznej inteligencji. Jednocześnie w ramach programu „Cyfrowa Europa” przeznaczono ponad 1 mld EUR w latach 2021–2024 na wsparcie rozwoju i wdrażania sztucznej inteligencji.

Pakiet dotyczący innowacji w dziedzinie sztucznej inteligencji zwiększył inwestycje w badania nad sztuczną inteligencją i jej wdrażanie, ogłaszając wiele inicjatyw o wartości do 4 mld EUR na lata 2024–2027. Inicjatywy te będą wspierać rozwój nowej fali generatywnych technologii sztucznej inteligencji i ich wdrażanie w kluczowych sektorach przemysłu UE i w sektorze publicznym.

UE sfinansowała również dużą liczbę projektów w dziedzinie sztucznej inteligencji zarówno w ramach programu „Horyzont Europa”, jak i „Horyzont 2020” (unijny program finansowania badań naukowych i innowacji na lata 2014–2020). Projekty te dotyczyły rozwiązań w tak różnorodnych dziedzinach, jak rolnictwo, opieka zdrowotna, produkcja i transport. Zastosowania sztucznej inteligencji już teraz przynoszą obywatelom bezpośrednie korzyści w obszarach takich jak zdrowie, środowisko i walka z dezinformacją. Liczba projektów ukierunkowanych na sztuczną inteligencję lub z wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji finansowanych w ramach programów „Horyzont 2020” i „Horyzont Europa” rośnie z roku na rok.

Te i inne strategiczne działania i inwestycje stwarzają warunki do rozwoju i wykorzystania sztucznej inteligencji. UE dąży do stworzenia dobrze prosperującego ekosystemu dla przedsiębiorstw typu start-up, opartego na doskonałości i zaufaniu, który umożliwia innowacje i wykorzystuje silną bazę naukową Europy, wysokiej jakości edukację i utalentowanych naukowców. Fabryki sztucznej inteligencji ożywiają ten ekosystem, łącząc zasoby obliczeń superkomputerowych, centra danych i kapitał ludzki w celu opracowania zaawansowanych modeli i zastosowań sztucznej inteligencji. Jednocześnie inicjatywa GenAI4EU wspiera generatywną sztuczną inteligencję, tak aby strategiczne gałęzie przemysłu i sektor publiczny w Europie pozostały konkurencyjne. Wspiera otwarte ekosystemy innowacji, zachęcając do współpracy między start-upami i podmiotami zajmującymi się sztuczną inteligencją w celu opracowywania i wdrażania aplikacji opartych na sztucznej inteligencji.

Unijna strategia w zakresie sztucznej inteligencji obejmuje inicjatywy mające na celu ułatwienie przejścia z laboratorium na rynek, promowanie badań naukowych, zachęcanie do przyjmowania sztucznej inteligencji i finansowanie innowacji. Kluczowe działania obejmują wspieranie partnerstw publiczno-prywatnych, wspieranie badań nad sztuczną inteligencją, zapewnianie zaplecza testowego oraz rozwój europejskiego rynku rozwiązań w zakresie sztucznej inteligencji. Budując rynek wiarygodnych rozwiązań w zakresie sztucznej inteligencji i mobilizując zdolności badawcze, UE zamierza stać się światowym liderem w dziedzinie sztucznej inteligencji.

Europejskie sieci doskonałości w dziedzinie sztucznej inteligencji skupiają najzdolniejsze umysły zajmujące się sztuczną inteligencją w Europie w celu rozwiązania trudnych problemów związanych ze sztuczną inteligencją. NoE korzystają z finansowania zarówno w ramach programu „Horyzont 2020”, jak i programu „Horyzont Europa” i napędzają badania i rozwój. Te światowej klasy sieci obejmują znaczną część najwyższej europejskiej wiedzy specjalistycznej w zakresie sztucznej inteligencji. Wspierają one synergię i masę krytyczną europejskiej sztucznej inteligencji, aby pomóc w przełożeniu postępów w dziedzinie sztucznej inteligencji na wymierne rzeczywiste skutki w różnych dziedzinach.

Te różne inicjatywy są powiązane z różnymi strategiami politycznymi na rzecz wspólnej wizji godnej zaufania sztucznej inteligencji. Aby wspierać innowacje, akt w sprawie sztucznej inteligencji zawiera szczegółowe przepisy dotyczące badań naukowych. Rozporządzenie nie ma zastosowania do żadnych działań związanych z badaniami, testowaniem i rozwojem sztucznej inteligencji przed wprowadzeniem jej do obrotu lub oddaniem do użytku. Wyłączenie to nie ma zastosowania do testowania w rzeczywistych scenariuszach. Obejmuje on wyłącznie systemy sztucznej inteligencji (w tym ich wyniki), które zostały specjalnie opracowane i oddane do użytku wyłącznie do celów badań naukowych i rozwoju.

Dzieje się tak dlatego, że sztuczna inteligencja zyskuje na znaczeniu w badaniach naukowych, napędzając przełomy i przesuwając granice. UE chce przyspieszyć przyjęcie sztucznej inteligencji przez naukowców - poprzez lepszy dostęp do danych, mocy obliczeniowej i szkoleń - ale także zapewnić integralność i dokładność procesu naukowego. W tym celu w marcu 2024 r. opublikowano wytyczne dotyczące odpowiedzialnego wykorzystywania generatywnej sztucznej inteligencji w badaniach.

Urząd ds. Sztucznej Inteligencji promuje również innowacje na różne sposoby. Na przykład główny doradca naukowy Urzędu ds. Sztucznej Inteligencji utrzymuje standard doskonałości naukowej w zakresie oceny modeli sztucznej inteligencji i badania innowacyjnych metod. Urząd ds. Sztucznej Inteligencji monitoruje również pojawiające się tendencje i stymuluje przyjmowanie sztucznej inteligencji, we współpracy z europejskimi centrami innowacji cyfrowych.