Data

Gegevensstrategie: Een blauwdruk voor een EU-gegevensmodel

Data is een essentiële bouwsteen van moderne samenlevingen en we produceren er voortdurend meer van: burgers creëren gegevens tijdens het surfen op het internet, het boeken van reizen of het kopen van kleding online, en overheidsinstanties genereren gegevens uit weersmonitoring en verkeersmonitoring. Het zal je dus niet verbazen om te horen dat de hoeveelheid data die bestaat tussen 2018 en 2025 naar verwachting met vijf zal vermenigvuldigen.

In het digitale tijdperk zijn we in staat om deze enorme hoeveelheden data sneller te verwerken dan we ooit hadden gedacht en zetten we het voor een bijna eindeloze verscheidenheid aan toepassingen. Gegevens die correct worden gebruikt, kunnen voordelen opleveren voor burgers, zoals gepersonaliseerde geneesmiddelen, goedkopere openbare diensten, veiliger en schoner openbaar vervoer, en nog veel meer.

Data is een drijvende kracht achter innovatie voor industrieën en kmo’s om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen. Gegevens dragen ook bij aan de Europese Green Deal: het helpt onze planeet te beschermen door onze energie-efficiëntie te optimaliseren en onze CO2-voetafdruk te verminderen. Door informatie over het milieu te verzamelen, kunnen gegevens ons helpen klimaatnoodsituaties, zoals overstromingen en bosbranden, te bestrijden. En door het energieverbruik van gebouwen en auto’s te monitoren, kunnen gegevens ons helpen onze koolstofproductie te verminderen. 

Om dit potentieel te benutten, moeten gegevens op een betrouwbare manier worden gedeeld met inachtneming van de EU-regels en -waarden. Bijvoorbeeld op het gebied van gegevensbescherming en eerbiediging van intellectuele eigendom en bedrijfsgeheimen. Daarom bestaat ons initiatief erin een kader te creëren met expliciete richtsnoeren — een Europese interne markt voor gegevens — waarin openheid en soevereiniteit in evenwicht worden gebracht. Dit initiatief is klaar om te dienen als katalysator voor innovatie en het scheppen van nieuwe banen.

In 2020 begon een transformerend datatijdperk met de introductie van de Europese datastrategie in februari. Deze strategie omlijnde initiatieven die gericht zijn op het volledig benutten van het potentieel van data. Het omvat maatregelen om de bescherming van gegevens te waarborgen en een veilige en betrouwbare opslag te waarborgen. Bovendien stelt de strategie duidelijke doelstellingen en regelgeving vast om gegevens op transparante en betrouwbare wijze te benutten ten behoeve van burgers, bedrijven, onderzoekers en overheidsdiensten.

De belangrijkste elementen van de Europese datastrategie zijn:

• het vrij laten stromen van gegevens binnen de EU en tussen sectoren;
• het wegnemen van belemmeringen voor het delen, door middel van technische infrastructuur, wettelijke regels en ethische richtsnoeren;
• bevordering van de ontwikkeling van verzamelingen van sectorspecifieke gegevens;
• het waarborgen van de autonomie van de EU bij het leveren van Europese clouddiensten.

Wat is er tot nu toe bereikt?

De Data Governance Act (van kracht sinds september 2023) heeft tot doel het delen van gegevens in de hele EU en tussen sectoren te vergemakkelijken om groei te creëren, de controle en het vertrouwen van zowel burgers als bedrijven met betrekking tot hun gegevens te vergroten. Het maakt ook deel uit van de inspanningen van de EU om een Europees model voor de verwerking van gegevens vast te stellen — een alternatief voor de praktijken van grote technologieplatforms. Deze mijlpaal in het gegevensbeleid bevordert ook de ontwikkeling van Europese dataruimten en stimuleert de uitwisseling van gegevens op verschillende gebieden, waaronder energie, mobiliteit, gezondheid en de Europese Green Deal.

Meer mijlpalen zullen komen tijdens het digitale decennium. De Data Act helpt bij het creëren van een eerlijke data-economie, waarin Europese bedrijven en burgers meer controle hebben over hun data, en overheden beter gebruik kunnen maken van big data van de private sector ten behoeve van de samenleving. Bovendien zorgen nieuwe regels voor hoogwaardige datasets in het kader van de Open Data-richtlijn voor gratis toegang tot bepaalde datasets in de hele EU, bijvoorbeeld meteorologische gegevens en mobiliteitsgegevens.