Il-fehmiet tal-parteċipanti nġabru matul is-sessjoni ta’ ħidma parteċipattiva online tas-27 ta’ Jannar 2021 organizzata bħala parti mill-attivitajiet ta’ konsultazzjoni previsti għar-reviżjoni tad-Direttiva dwar it-Tnaqqis tal-Ispiża tal-Broadband (BCRD). Il-kummenti b’hekk miġbura mill-partijiet ikkonċernati matul is-sessjoni ta’ ħidma, kif ukoll il-feedback riċevut permezz tal-konsultazzjoni pubblika u attivitajiet oħra ta’ konsultazzjoni se jikkontribwixxu għall-evalwazzjoni, il-valutazzjoni tal-impatt u l-proposta leġiżlattiva l-ġdida tal-Kummissjoni. Dan ir-rapport ma jirrappreżentax il-pożizzjoni tal-Kummissjoni fir-rigward tas-suġġett u lanqas ma jipprekludi l-eżitu finali tal-proċess ta’ rieżami tal-BCRD.
Is-sessjoni ta’ ħidma parteċipattiva online bbenefikat minn parteċipazzjoni bbilanċjata (42 % partijiet ikkonċernati tas-suq u 53 % awtoritajiet pubbliċi) ta’ madwar 180 rappreżentant minn 23 Stat Membru u varjetà ta’ partijiet ikkonċernati li jvarjaw minn operaturi tal-komunikazzjoni elettronika, operaturi oħra tan-network, operaturi tal-infrastruttura fiżika kif ukoll l-assoċjazzjonijiet rispettivi tagħhom, awtoritajiet pubbliċi (nazzjonali, reġjonali, lokali) fdati bil-kompiti stabbiliti fil-BCRD u esperti.
Is-sessjoni ta’ ħidma nfetħet permezz tad-diskors ewlieni mis-Sinjura Rita Wezenbeek, Direttur għall-Konnettività fid-DĠ CONNECT, li ppreżentat it-tranżizzjoni doppja — lejn ekonomija ekoloġika u diġitali — bħala opportunità enormi għall-Ewropa u waħda mill-prijoritajiet ewlenin tal-Kummissjoni Ewropea. Barra minn hekk, il-pandemija tal-COVID-19 enfasizzat ir-rwol importanti li għandhom in-networks tal-komunikazzjoni elettronika fil-ħajja taċ-ċittadini u fl-istrateġiji tan-negozji. B’rabta ma’ dan, is-Sinjura Wezenbeek fakkret li, għall-perjodu 2021–2027, l-UE se tagħmel disponibbli EUR 1.8 triljun ta’ finanzjament biex tappoġġa l-irkupru mill-kriżi tal-pandemija tal-COVID-19 u l-prijoritajiet fit-tul tal-UE f’oqsma ta’ politika differenti. Minbarra l-objettivi diġitali appoġġati minn diversi programmi tal-UE, kull pjan nazzjonali għall-irkupru u r-reżiljenza jenħtieġ li jalloka mill-inqas 20 % għat-tranżizzjoni diġitali.
Is-Sinjura Wezenbeek fakkret li l-objettivi ewlenin tar-reviżjoni tal-BCRD, li hija prevista għat-tieni trimestru tal-1 2022, huma: li tippermetti introduzzjoni aktar rapida u aktar effiċjenti ta’ networks b’kapaċità għolja ħafna (VHCN), inklużi l-fibra u l-5G; biex jiġi żgurat li r-regoli jkunu allinjati mal-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi (EECC), li l-Istati Membri jridu japplikaw minn tmiem is-sena li għaddiet u biex jiġu esplorati inċentivi potenzjali għal tranżizzjoni lejn networks aktar sostenibbli. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni se tkompli bl-isforzi tagħha biex tinċentiva l-investimenti fin-networks privati b’regolamentazzjoni intelliġenti u ppruvata fil-futur sabiex trawwem implimentazzjoni aktar effiċjenti ta’ networks avvanzati tal-komunikazzjoni elettronika. Fl-aħħar nett, hija stiednet lill-parteċipanti kollha biex jikkontribwixxu b’mod attiv għad-diskussjonijiet u jsawru flimkien ir-reviżjoni ta’ din id-Direttiva.
Sommarju tal-fehmiet ewlenin miġbura mill-parteċipanti
- L-infrastruttura tal-konnettività se jkollha rwol kritiku fl-irkupru ekonomiku tal-Ewropa. Se tappoġġa wkoll l-iżvilupp ta’ servizzi innovattivi futuri, tikseb diġitalizzazzjoni akbar tal-ekonomija, kif ukoll tagħlaq id-distakk diġitali li jibqa’ kwistjoni kritika. L-UE għandha żżomm l-ambizzjoni tagħha peress li hemm aspettattivi għal kopertura tal-fibra kullimkien madwar l-Ewropa kollha.
- L-EECC u t-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni f’waqthom tagħha huma vitali għall-implimentazzjoni tan-netwerk. Huwa importanti wkoll li tiġi ċċarata r-relazzjoni mal-istrument rivedut, b’mod partikolari fir-rigward tal-obbligi simmetriċi/asimmetriċi u l-kunċetti użati fiż-żewġ strumenti.
- Il-BCRD hija strumentali għall-varar tan-network. Uħud mir-regoli utli li ressqet id-Direttiva ma ntużawx fil-potenzjal sħiħ tagħhom, parzjalment minħabba n-natura volontarja ta’ ħafna dispożizzjonijiet. Xi parteċipanti indikaw l-implimentazzjoni frammentata tad-Direttiva u d-diffikultajiet fl-infurzar, li possibbilment wasslu għal frammentazzjoni tas-suq madwar l-UE.
- Il-kwistjonijiet li ġejjin jibqgħu kruċjali għall-implimentazzjoni tan-netwerk: is-simplifikazzjoni ta’ proċeduri amministrattivi onerużi (l-għoti ta’ permessi, il-proċess, iż-żmien, ir-regoli), it-tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ informazzjoni dwar kemm ix-xogħlijiet ċivili ppjanati kif ukoll l-infrastruttura fiżika eżistenti, l-estensjoni tal-aċċess għall-infrastruttura fiżika tal-korpi pubbliċi, l-indirizzar tad-diffikultajiet fil-bini ta’ sinerġiji ma’ networks ta’ utilitajiet differenti, it-titjib tal-ippjanar u l-koordinazzjoni, it-tisħiħ tar-rwol tal-Punt Uniku ta’ Informazzjoni (SIP).
- Il-punt uniku ta’ informazzjoni (SIPs) u l-awtoritajiet għas-soluzzjoni tat-tilwim it-tnejn għandhom rwol ewlieni. Ir-rwol tal-SIP jista’ jissaħħaħ (eż. permezz ta’ punt ta’ dħul uniku għall-applikazzjonijiet għal permessi, aktar koordinazzjoni u trasparenza, prinċipji ta’ aċċess u spejjeż, governanza, użu ta’ proċeduri standardizzati u diġitali). Tista’ tittejjeb l-informazzjoni dwar ir-riżultati tal-proċessi għas-soluzzjoni tat-tilwim, kif ukoll il-kooperazzjoni bejn is-SIPs u l-korpi għas-soluzzjoni tat-tilwim.
- Is-suq u s-sitwazzjonijiet legali huma differenti ħafna madwar l-UE, għalkemm l-isfidi jidhru li huma l-istess. Approċċi potenzjalment aktar rotob jistgħu jkunu utli f’ċerti oqsma u s-Sett ta’ Għodod għall-Konnettività huwa għodda pożittiva. Filwaqt li armonizzazzjoni estensiva ħafna fil-livell tal-UE tista’ tkun sfida f’xi oqsma, is-sitwazzjoni tista’ tittejjeb biex jitneħħew regoli, kundizzjonijiet u proċessi differenti f’kull Stat Membru (eż. bl-introduzzjoni ta’ proċeduri għall-għoti ta’ permessi aktar rapidi u aktar effiċjenti taħt sistema ċentralizzata u/jew regoli armonizzati, gwida dwar it-tqassim tal-ispejjeż u aspetti oħra tal-ipprezzar, eċċ.). Fir-rigward tal-istrument legali potenzjali, xi parteċipanti appellaw għal regolament, filwaqt li oħrajn esprimew preferenza għal direttiva.
- Fir-rigward tan-netwerks tal-komunikazzjoni elettronika aktar sostenibbli, il-kondiviżjoni tan-netwerks jew l-iskjerament konġunt jistgħu possibbilment jikkontribwixxu biex jintlaħaq dan l-objettiv. It-tranżizzjoni min-netwerks tar-ram għal dak tal-fibra li twassal għat-tifi tar-ram jista’ jkollha rwol importanti fit-tnaqqis tal-impronta ambjentali tas-settur. Ir-reviżjoni tal-BCRD għandha tikkunsidra wkoll l-impatt ambjentali tan-netwerks.
- L-iffaċilitar tal-aċċess għal assi ta’ sjieda pubblika, għall-installazzjoni ta’ elementi tan-network lil hinn mill-kunċett ta’ ċelloli żgħar, kif ukoll xi approċċi konsistenti dwar it-tekniki ta’ varar użati, bħall-mikrotrinċjar, jistgħu jiġu kkunsidrati.
- Hemm bżonn ta’ kooperazzjoni u koordinazzjoni rapidi bejn l-awtoritajiet kompetenti rilevanti, inkluż fil-livell lokali. F’dan ir-rigward, b’mod partikolari l-awtoritajiet lokali jibbenefikaw minn appoġġ imsaħħaħ (eż. b’għodod tal-IT, b’taħriġ u materjal ta’ informazzjoni, eċċ.).
Xprunaturi ġodda għall-varar tan-network — il-fehmiet tal-parteċipanti
Ħtiġijiet ġodda fis-suq tal-komunikazzjonijiet elettroniċi fil-kuntest tal-introduzzjoni tal-VHCN jinkludu l-armonizzazzjoni tax-xenarju frammentat għall-permessi għall-introduzzjoni tan-netwerks u infurzar aħjar. Il-kooperazzjoni fost l-awtoritajiet lokali u mal-operaturi, kif ukoll il-koordinazzjoni tal-mekkaniżmi tal-ippjanar ikunu importanti ħafna, peress li l-proċeduri tal-għoti tal-permessi xi drabi naqqsu r-ritmu tal-introduzzjoni tan-network.
Xi parteċipanti appellaw ukoll għal ippjanar konġunt tan-netwerks tal-fibra għad-dar (FTTH) u tal-5G minħabba s-sinerġiji bejniethom, filwaqt li indikaw in-nuqqas ta’ forza tax-xogħol b’ħiliet u r-riluttanza ta’ xi awtoritajiet lokali għal tekniki ta’ mikrotrinġija li jistgħu jnaqqsu b’mod sinifikanti l-ispiża tal-iskjeramenti. Fir-rigward tal-benefiċċji soċjoekonomiċi tal-użu tal-VHCN għall-komunitajiet lokali, xi parteċipanti enfasizzaw l-importanza li l-operaturi żgħar u ta’ daqs medju jiġu appoġġati billi jitrawwem l-għarfien espert, kif ukoll li jiġu pprovduti linji gwida lill-awtoritajiet lokali u li l-finanzjament pubbliku jsir disponibbli.
Fir-rigward tat-tranżizzjoni doppja lejn ekonomija ekoloġika u diġitali, il-parteċipanti qablu dwar l-importanza ta’ miżuri potenzjali biex titnaqqas l-impronta ambjentali tal-introduzzjoni tan-network u appellaw għal approċċ ibbilanċjat. L-elementi ewlenin li jistgħu jwasslu għat-tnaqqis tal-impronta ambjentali, kemm għall-elementi passivi kif ukoll għal dawk attivi, jinkludu l-kondiviżjoni tal-infrastrutturi eżistenti, il-koordinazzjoni tax-xogħlijiet ċivili, l-għoti ta’ aċċess aħjar għall-assi u l-utilitajiet pubbliċi kif ukoll l-użu ta’ networks taħt l-art.
Problemi persistenti u soluzzjonijiet proposti — il-fehmiet tal-parteċipanti
Il-parteċipanti appellaw biex jiġi ċċarat il-kamp ta’ applikazzjoni tal-BCRD, b’mod partikolari biex jiġi akkomodat il-kunċett tal-VHCN, tiġi riveduta d-definizzjoni ta’ infrastruttura fiżika, jiġu inklużi assi li huma proprjetà tal-awtoritajiet pubbliċi jew ġestiti minnhom, jiġu ċċarati l-obbligi dwar l-aċċess għall-infrastruttura fiżika kif ukoll il-kunċett ta’ “kundizzjonijiet ġusti u raġonevoli” fir-rigward tal-aċċess u l-ipprezzar għall-infrastruttura fiżika u tiġi żgurata l-koerenza mad-dispożizzjonijiet tal-EECC.
Il-parteċipanti qablu dwar il-ħtieġa li jikkoordinaw aħjar fost l-amministrazzjonijiet pubbliċi u apprezzaw is-Sett ta’ Għodod għall-Konnettività bħala għodda utli ħafna li, billi tiġbor l-aħjar prattiki u tinkoraġġixxi l-iskambju ta’ informazzjoni bejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi, tippermetti lill-Istati Membri jitgħallmu minn xulxin u jimplimentaw miżuri biex jegħlbu wħud mill-ostakli ewlenin attwali.
Il-parteċipanti qiesu li ċ-ċertezza legali u l-governanza huma kwistjonijiet ewlenin u xi wħud minnhom appellaw għal linji gwida nazzjonali dwar is-soluzzjoni tat-tilwim (eż. fir-rigward tal-mekkaniżmi tal-iffissar tal-prezzijiet, l-iskedi ta’ żmien), kif ukoll għal qafas legali aġġornat, b’mod partikolari fir-rigward tar-regoli dwar l-għajnuna mill-Istat, il-proċeduri amministrattivi u l-penali għal dawk l-amministraturi tal-bini li jirrifjutaw b’mod mhux ġustifikat l-aċċess għall-operaturi.
Xi parteċipanti rrikonoxxew li d-dispożizzjonijiet tal-BCRD dwar il-koordinazzjoni tax-xogħlijiet ċivili ma ntużawx b’mod estensiv u indikaw il-ħtieġa li jkun hemm regoli armonizzati, speċjalment dwar il-livelli tal-FME u l-proċeduri tal-għoti tal-permessi. Xi parteċipanti sostnew li n-nuqqas ta’ koordinazzjoni fir-rigward tal-aċċess għan-netwerk kien naqqas ir-ritmu tal-varar u kien żied il-kostijiet tiegħu. Huma appellaw għall-koordinazzjoni tal-għoti tad-drittijiet ta’ passaġġ kemm għall-introduzzjoni tan-network kif ukoll għall-installazzjoni tal-antenni tal-antenni, speċjalment għall-użu tal-5G u tal-fibra. Xi parteċipanti indikaw ukoll it-tekniki u d-dispożizzjonijiet legali differenti applikabbli għal setturi oħra tan-netwerk, li jagħmlu l-koordinazzjoni transsettorjali diffiċli.
Xi parteċipanti enfasizzaw li l-aċċess għall-infrastruttura pubblika jista’ jikkontribwixxi biex jitnaqqsu l-ispejjeż tal-varar u appellaw għal aċċess imtejjeb għall-assi u l-infrastruttura pubbliċi.
Fir-rigward tat-trasparenza u l-SIP, il-biċċa l-kbira tal-parteċipanti qablu li pjattaforma unika li tipprovdi aċċess aħjar għall-informazzjoni dwar l-infrastruttura fiżika eżistenti u x-xogħlijiet ċivili ppjanati, kif ukoll l-iżgurar ta’ rwol ta’ koordinazzjoni msaħħaħ ikunu ta’ benefiċċju. L-integrazzjoni tal-pjattaformi eżistenti fil-livell lokali fi pjattaforma unika fil-livell nazzjonali tkun ta’ benefiċċju, b’mod partikolari għall-awtoritajiet lokali li ma jkollhomx l-għarfien espert jew ir-riżorsi meħtieġa. Il-parteċipanti fakkru li s-settur privat għandu jtejjeb ukoll it-twettiq tiegħu tal-obbligi ta’ trasparenza biex tiġi mmappjata b’mod preċiż l-infrastruttura fiżika.
Proċeduri għall-għoti ta’ permessi — il-fehmiet tal-parteċipanti
Il-partijiet ikkonċernati tas-suq enfasizzaw l-għadd kbir ta’ permessi u ż-żmien meħtieġ għat-tħejjija tal-applikazzjonijiet minħabba regoli li jvarjaw fi ħdan u fost l-Istati Membri. Il-parteċipanti qablu dwar il-ħtieġa qawwija għal armonizzazzjoni u għal proċeduri amministrattivi simplifikati għall-introduzzjoni kemm ta’ netwerk mobbli kif ukoll ta’ netwerk fiss. B’mod aktar speċifiku, xi parteċipanti appellaw għal proċeduri ta’ permessi aktar sempliċi, b’mod partikolari għal kostruzzjonijiet iżgħar jew permezz ta’ ftehimiet qafas. Il-permessi speċifiċi li jittrattaw il-wirt kulturali jew ambjentali ssemmew bħala partikolarment ikkumplikati. Xi parteċipanti enfasizzaw l-utilità ta’ approvazzjoni taċita biex titrawwem l-introduzzjoni tan-network u appellaw għall-użu estiż tagħha, minbarra li jitħaffu l-proċeduri jew saħansitra jiġu eżentati ċerti tipi ta’ skjeramenti mill-permessi.
Ħafna parteċipanti appellaw għal sistema ċentralizzata għall-għoti ta’ permessi (eż. punt uniku ta’ servizz ibbażat fuq proċeduri diġitali standardizzati) li għandha tipprovdi informazzjoni dwar l-istatus tal-applikazzjonijiet għal permessi b’mod trasparenti, kif ukoll koordinazzjoni amministrattiva aħjar, b’mod partikolari għal skjeramenti kbar ta’ netwerks li jkopru diversi reġjuni. Din is-soluzzjoni hija maħsuba biex tappoġġja b’mod partikolari lil dawk l-awtoritajiet lokali li m’għandhomx riżorsi jew għarfien espert.
Diversi parteċipanti appellaw għal estensjoni tal-proċeduri tal-għoti tal-permessi lil hinn mill-punti tal-aċċess bla fili f’żoni żgħar, skont l-Artikolu 57 tal-KEKE. Barra minn hekk, il-parteċipanti appoġġaw l-allinjament tal-kundizzjonijiet għall-għoti ta’ permessi mal-għoti ta’ drittijiet ta’ passaġġ, inkluż fir-rigward tal-imposti u t-tariffi applikabbli. Il-parteċipanti appoġġaw ukoll l-idea ta’ permessi bbażati fuq l-ispejjeż u tariffi ta’ installazzjoni, kif ukoll drittijiet ta’ passaġġ, u xi wħud minnhom appellaw għal aċċess mingħajr ħlas għall-bjut jew għal ċerti tipi ta’ installazzjonijiet/xogħlijiet sempliċi, bħal ċerti antenni għal netwerk mobbli jew microtrenching.