An Gníomh Eorpach um Rialachas Sonraí

Is príomhcholún den straitéis Eorpach maidir le sonraí é an Gníomh umRialachas Sonraí, agus féachtar leis an nGníomh um Rialachas Sonraí le muinín as comhroinnt sonraí a mhéadú, sásraí a neartú chun infhaighteacht sonraí a mhéadú agus bacainní teicniúla ar athúsáid sonraí a shárú.

Tacóidh an Gníomh um Rialachas Sonraí freisin le spásanna coiteanna sonraí Eorpacha a bhunú agus a fhorbairt i réimsí straitéiseacha, ina mbeidh gníomhaithe príobháideacha agus gníomhaithe poiblí araon rannpháirteach, in earnálacha amhail an tsláinte, an comhshaol, an fuinneamh, an talmhaíocht, an tsoghluaisteacht, an t-airgeadas, an mhonaraíocht, an riarachán poiblí agus scileanna.

Tháinig an Rialachas Sonraí i bhfeidhm an 23 Meitheamh 2022 agus, tar éis tréimhse chairde 15 mhí, tá sé infheidhme ó Mheán Fómhair 2023.

Sochair

Is é is aidhm don tionscnamh tuilleadh sonraí a chur ar fáil agus comhroinnt sonraí a éascú idir earnálacha agus tíortha an Aontais chun leas a bhaint as acmhainneacht na sonraí ar mhaithe le saoránaigh agus gnólachtaí na hEorpa.

Mar shampla:

• Cuirfidh dea-bhainistiú sonraí agus comhroinnt sonraí ar chumas na dtionscal táirgí agus seirbhísí nuálacha a fhorbairt, agus beidh go leor earnálacha den gheilleagar níos éifeachtúla agus níos inbhuanaithe dá bharr. Tá sé ríthábhachtach freisin chun oiliúint a chur ar chórais intleachta saorga.
• Agus tuilleadh sonraí ar fáil, is féidir leis an earnáil phoiblí beartais níos fearr a fhorbairt, as a dtiocfaidh rialachas níos trédhearcaí agus seirbhísí poiblí níos éifeachtúla.
• Rachaidh nuálaíocht shonraíbhunaithe chun tairbhe do chuideachtaí agus do dhaoine aonair tríd an méid seo a leanas a dhéanamh níos éifeachtúla:
  • sonraí sláinte: feabhas a chur ar chóireálacha pearsantaithe, cúram sláinte níos fearr a chur ar fáil, agus cabhrú le galair neamhchoitianta nó ainsealacha a leigheas, agus thart ar EUR 120 billiún in aghaidh na bliana á sábháil in earnáil sláinte AE agus freagairt níos éifeachtaí agus níos tapúla a chur ar fáil do ghéarchéim sláinte dhomhanda COVID-19;
  • sonraísoghluaisteachta: níos mó ná 27 milliún uair an chloig d’am úsáideoirí iompair phoiblí agus suas le EUR 20 billiún in aghaidh na bliana ashábháil i gcostais saothair tiománaithe gluaisteán a bhuí le loingseoireacht fíor-ama; 
  • sonraí comhshaoil: an t-athrú aeráide a chomhrac, astaíochtaí CO a laghdú agus éigeandálaí a chomhrac, amhail tuilte agus falscaithe;
  • sonraí talmhaíochta: feirmeoireacht bheacht, táirgí nua san earnáil agraibhia agus seirbhísí nua i gceantair thuaithe a fhorbairt;
  • sonraí riaracháin phoiblí: staidreamh oifigiúil níos fearr agus níos iontaofa a sholáthar, agus rannchuidiú le cinntí atá bunaithe ar fhianaise.

Cén chaoi a n-oibreoidh sé seo i gcleachtas?

Cuirfidh an tAontas borradh faoi fhorbairt córas iontaofa comhroinnte sonraí trí 4 shraith leathana beart:

1. Sásraí chun athúsáid sonraí áirithe ón earnáil phoiblí nach féidir a chur ar fáil mar shonraí oscailte a éascú. Mar shampla, d’fhéadfadh athúsáid sonraí sláinte taighde a chur chun cinn chun leigheasanna ar ghalair neamhchoitianta nó ainsealacha a aimsiú.
2. Bearta chun a áirithiú go bhfeidhmeoidh idirghabhálaithe sonraí mar eagraithe iontaofa comhroinnte nó comhthiomsaithe sonraí laistigh de na spásanna coiteanna sonraí Eorpacha.
3. Bearta chun é a dhéanamh níos éasca do shaoránaigh agus do ghnólachtaí a gcuid sonraí a chur ar fáil ar mhaithe leis an tsochaí.
4. Bearta chun comhroinnt sonraí a éascú, go háirithe chun gur féidir sonraí a úsáid thar earnálacha agus thar theorainneacha, agus chun gur féidir na sonraí cearta a aimsiú chun na críche cearta. 

Léigh an tAcht um Rialachas Sonraí Mínithe le haghaidh tuilleadh eolais ar na bearta sin.

Tionchar ar fud an Aontais

Beidh an Rialachán maidir le rialachas sonraí ina inneall cumhachtach don nuálaíocht agus do phoist nua. Cuirfidh sé ar chumas an Aontais a áirithiú go mbeidh sé ar thús cadhnaíochta sa dara rabharta nuálaíochta bunaithe ar shonraí. 

Bainfidh an tsochaí ina hiomláine tairbhe as beartais níos fianaise-bhunaithe agus as réitigh níos fearr ar dhúshláin shochaíocha, amhail an t-athrú aeráide agus paindéim COVID-19. 

Bainfidh gnólachtaí tairbhe as laghdú sna costais a bhaineann le sonraí a fháil, a chomhtháthú agus a phróiseáil, agus as bacainní níos ísle ar dhul isteach sna margaí. Ina theannta sin, laghdóidh siad an t-am go dtí an margadh i gcás táirgí agus seirbhísí núíosacha. Cuirfidh sé sin ar chumas gnólachtaí beaga agus móra araon táirgí agus seirbhísí sonraíbhunaithe nua a fhorbairt.