An Gníomh Eorpach um Rialachas Sonraí

Mar phríomhcholún den straitéis Eorpach maidir le sonraí, féachann an Gníomh um Rialachas Sonraí le muinín as comhroinnt sonraí a mhéadú, sásraí a neartú chun infhaighteacht sonraí a mhéadú agus bacainní teicniúla ar athúsáid sonraí a shárú.

Tacóidh an Gníomh um Rialachas Sonraí freisin le Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha a bhunú agus a fhorbairt i réimsí straitéiseacha, ina mbeidh gníomhaithe príobháideacha agus poiblí araon rannpháirteach, in earnálacha amhail an tsláinte, an comhshaol, fuinneamh, talmhaíocht, soghluaisteacht, airgeadas, monaraíocht, riarachán poiblí agus scileanna.

Tháinig an Gníomh um Rialachas Sonraí i bhfeidhm an 23 Meitheamh 2022 agus, tar éis tréimhse chairde 15 mhí, tá sé infheidhme ó mhí Mheán Fómhair 2023.

Tairbhí

Is é is aidhm don tionscnamh níos mó sonraí a chur ar fáil agus comhroinnt sonraí a éascú ar fud earnálacha agus thíortha an Aontais chun leas a bhaint as acmhainneacht sonraí ar mhaithe le saoránaigh agus gnólachtaí na hEorpa.

Mar shampla:

• Le dea-bhainistiú sonraí agus comhroinnt sonraí, cuirfear ar a gcumas do thionscail táirgí agus seirbhísí nuálacha a fhorbairt, agus déanfar go leor earnálacha den gheilleagar níos éifeachtúla agus níos inbhuanaithe dá bharr. Tá sé ríthábhachtach freisin chun oiliúint a chur ar chórais IS.
• Agus tuilleadh sonraí ar fáil, is féidir leis an earnáil phoiblí beartais níos fearr a fhorbairt, rud a fhágfaidh go mbeidh rialachas níos trédhearcaí agus seirbhísí poiblí níos éifeachtúla ann.
• Rachaidh an nuálaíocht shonraíbhunaithe chun tairbhe do chuideachtaí agus do dhaoine aonair trínár saol agus ár gcuid oibre a dhéanamh níos éifeachtúla tríd an méid seo a leanas:
  • sonraí sláinte: feabhas a chur ar chóireálacha pearsantaithe, cúram sláinte níos fearr a chur ar fáil, agus cuidiú le galair neamhchoitianta nó ainsealacha a leigheas, thart ar €120 billiún a shábháil in aghaidh na bliana in earnáil sláinte an Aontais agus freagairt níos éifeachtaí agus níos tapúla a thabhairt ar ghéarchéim dhomhanda sláinte COVID-19;
  • sonraísoghluaisteachta: breis agus 27 milliún uair an chloig d’am úsáideoirí iompair phoiblí ashábháil agus suas le €20 billiún in aghaidh na bliana i gcostais saothair tiománaithe gluaisteán a bhuí le loingseoireacht fíor-ama; 
  • sonraí comhshaoil: an t-athrú aeráide a chomhrac, astaíochtaí CO2 a laghdú agus éigeandálaí a chomhrac, amhail tuilte agus falscaithe;
  • sonraí talmhaíochta: feirmeoireacht bheacht, táirgí nua san earnáil agraibhia agus seirbhísí nua i gcoitinne i gceantair thuaithe a fhorbairt;
  • sonraí riaracháin phoiblí: staidreamh oifigiúil níos fearr agus níos iontaofa a sholáthar, agus rannchuidiú le cinntí atá bunaithe ar fhianaise.

Conas a oibreoidh sé seo go praiticiúil?

Cuirfidh an tAontas borradh faoi fhorbairt córas iontaofa comhroinnte sonraí trí 4 shraith leathana beart:

1. Sásraí chun athúsáid sonraí áirithe ón earnáil phoiblí a éascú, ar sonraí iad nach féidir a chur ar fáil mar shonraí oscailte. Mar shampla, d’fhéadfadh athúsáid sonraí sláinte taighde a chur chun cinn chun leigheasanna ar ghalair neamhchoitianta nó ainsealacha a aimsiú.
2. Bearta chun a áirithiú go bhfeidhmeoidh idirghabhálaithe sonraí mar eagraithe iontaofa comhroinnte nó comhthiomsaithe sonraí laistigh de na Spásanna Coiteanna Sonraí Eorpacha.
3. Bearta chun é a dhéanamh níos éasca do shaoránaigh agus do ghnólachtaí a gcuid sonraí a chur ar fáil ar mhaithe leis an tsochaí.
4. Bearta chun comhroinnt sonraí a éascú, go háirithe chun gur féidir sonraí a úsáid thar earnálacha agus thar theorainneacha, agus chun gur féidir teacht ar na sonraí cearta chun na críche cirte. 

Léigh an Gníomh um Rialachas Sonraí chun tuilleadh faisnéise a fháil faoi na bearta sin.

Tionchar ar fud an AE

Beidh an Rialachán maidir le rialachas sonraí ina inneall cumhachtach don nuálaíocht agus do phoist nua. Cuirfidh sé ar chumas an Aontais a áirithiú go mbeidh sé ar thús cadhnaíochta sa dara rabharta nuálaíochta bunaithe ar shonraí. 

Bainfidh an tsochaí ina hiomláine tairbhe as beartais atá bunaithe níos mó ar fhianaise agus as réitigh níos fearr ar dhúshláin shochaíocha, amhail an t-athrú aeráide agus paindéim COVID-19. 

Bainfidh gnólachtaí tairbhe as laghdú ar chostais chun sonraí a fháil, a chomhtháthú agus a phróiseáil, agus as bacainní níos ísle ar dhul isteach sna margaí. Feicfidh siad laghdú freisin ar an am go dtí an margadh le haghaidh táirgí agus seirbhísí núíosacha. Cuirfidh sé sin ar a gcumas do ghnólachtaí beaga agus móra araon táirgí agus seirbhísí nua sonraíbhunaithe a fhorbairt.