An Rialachán maidir leis an gCéannacht Dhigiteach Eorpach (EUDI)

Idir aitheantas digiteach agus Tiachóg dhigiteach

Leis anRialachán nualena mbunaítear creat um Chéannacht Dhigiteach Eorpach,  cuirtear leRialachán 2014 maidir le ríomh-shainaitheantas agus seirbhísí iontaoibhe le haghaidh ríomh-idirbheart sa mhargadh inmheánach  (Rialachán eIDAS). 

Faoi rialachán eIDAS, d’fhéadfadh Ballstáit an Aontais, ar bhonn deonach, fógra a thabhairt faoi scéimeanna ríomh-shainaitheantais náisiúnta, a raibh sé d’oibleagáid ar Bhallstáit eile iad a aithint ina dhiaidh sin. Bhí sé éigeantach aitheantas a thabhairt don ríomh-shainaitheantas ar tugadh fógra ina leith in 2018. Mar sin féin, ní raibh aon cheanglas ar na Ballstáit ríomhaitheantas náisiúnta a fhorbairt. Níor baineadh idir-inoibritheacht amach ach amháin trí fhorstruchtúr idir-inoibritheachta a chur chun feidhme lena nasctar na córais aitheantais éagsúla, a raibh fadhbanna teicniúla ag baint leo. Mar thoradh air sin, tá neamhréireachtaí idir tíortha agus cuireadh cosc ar an leathnú chuig seirbhísí digiteacha príobháideacha.

Leis an rialachán nua, tugtar aghaidh ar easnaimh eIDAS trí fheabhas a chur ar éifeachtacht an chreata reatha um Chéannacht Dhigiteach agus na tairbhí a bhaineann leis a leathnú chuig an earnáil phríobháideach. Tabharfar sainordú do na Ballstáit tiachóga digiteacha a thairiscint do shaoránaigh agus do ghnólachtaí, ar féidir leo a gcéannachtaí digiteacha náisiúnta a nascadh le cruthúnas ar shaintréithe pearsanta eile amhail ceadúnais tiomána, dioplómaí, agus cuntais bhainc. Féadfaidh údaráis phoiblí nó eintitis phríobháideacha aitheanta na tiachóga sin a eisiúint. Is é an aidhm atá ann smacht iomlán a thabhairt do mhuintir na hEorpa ar a gcuid sonraí agus rochtain á fáil acu ar sheirbhísí ar líne, rud a chuirfidh deireadh le comhroinnt sonraí nach bhfuil gá léi. Beidh sé d’oibleagáid ar sholáthraithe seirbhíse a bhfuil oibleagáid dhlíthiúil orthu a gcustaiméirí a shainaithint go haonchiallach glacadh leis an tiachóg le haghaidh fíordheimhnithe.

Cuirfidh Tiachóga na Céannachta Digití ón Aontas le córais náisiúnta atá ann cheana i roinnt Ballstát. Bunaítear leis an rialachán nua go leanfaidh na Ballstáit d’fhéiniúlachtaí igitala chur ar fáil. Cuireann Tiachóg na Céannachta Digití Eorpaí leis an mbonn sin, lena leathnaítear feidhmiúlachtaí agus inúsáidteacht ríomh-shainaitheantais náisiúnta agus lena n-áirithítear aitheantas frithpháirteach tiachóg náisiúnta ag na Ballstáit eile. 

Cuirfidhsé cur chuige slándála comhchuibhithe chun cinn freisin, rud a éascóidh glacadh forleathan céannachtaí digiteacha ar fud an Aontais. Beidh an cur chuigesin ina bhunchloch den rialachán, lena dtabharfar ailtireacht theicniúil choiteann, creat tagartha coiteann agus caighdeáin choiteanna do shaoránaigh agus do sholáthraithe seirbhíse ar líne araon. Áirithítear leis an gcomhchuibhiú sin go ndéanfar réitigh maidir le céannacht dhigiteach a aithint agus a ghlacadh ar fud an Aontais, rud a chothóidh muinín agus idir-inoibritheacht.

I gcomhréir leis an reachtaíocht chibearshlándála atá ann cheana, tugtar sainordú sa rialachán ceanglais chibearshlándála a chomhlíonadh, rud a neartaíonn muinín i réitigh maidir le céannacht dhigiteach. Ina theannta sin, cuireann sé ar chumas comhlachtaí poiblí ríomhdhearbhuithe a eisiúint, agus aitheantas uile-Eorpach dintiúr i bhfoirm leictreonach á chur chun cinn agus tosaíocht á tabhairt do phríobháideachas sonraí ag an am céanna.

Seachas sainaithint amháin, leathnófar leis an rialachán raon feidhme na seirbhísí iontaoibhe chun go n-áireofar taifeadadh sonraí leictreonacha i mórleabhar leictreonach, bainistiú ríomhshínithe cianda agus na gléasanna cruthaithe nó gléasanna cruthaithe ríomhshéalaí cianda.

Príomhbhuntáistí Thiachóga na Céannachta Digití ón Aontas

Saoránaigh agus gnólachtaí:

1. Rialúúsáideora: Beidh sé de chumhacht ag saoránaigh na gnéithe dá gcéannacht agus dá sonraí a chomhroinneann siad le tríú páirtithe a roghnú, rud a chinnteoidh príobháideachas agus smacht ar fhaisnéis phearsanta.
2. Inúsáidteacht fhorleathan: Beidh Tiachóga na Céannachta Digití ón Aontas ar fáil ar fud an Aontais chun rochtain a fháil ar sheirbhísí digiteacha poiblí agus príobháideacha, rud a fhágfaidh go mbeidh idirghníomhaíochtaí ar líne níos rianúla agus níos éifeachtúla.
3. Trédhearcacht agus slándáil: beidh ceadúnas foinse oscailte ag tiachóga digiteacha an Aontais, rud a chinnteoidh trédhearcacht agus slándáil. Tabharfar suaimhneas d’úsáideoirí go láimhseáiltear a gcuid sonraí go slán, agus beidh bearta i bhfeidhm chun mí-úsáid nó rianú neamhdhleathach a chosc.
4. Éasca le húsáid: Cuirfidh na tiachóga comhéadan soláimhsithe ar fáil, rud a chuirfidh ar chumas daoine aonair a gcéannachtaí digiteacha agus a seirbhísí rochtana a bhainistiú go héasca. Beidh sé saor in aisce sínithe leictreonacha cáilithe a chruthú le haghaidh úsáid neamhghairmiúil, rud a chuirfidh feabhas ar inrochtaineacht.
5. Ionduchtú réidh: Beidh saoránaigh in ann scéimeanna náisiúnta ríomh-shainaitheantais a úsáid chun clárú do na tiachóga, rud a chinnteoidh aistriú rianúil chuig bainistiú na céannachta digití.

Rialtais:

1. Rochtainfheabhsaithe ar sheirbhísí digiteacha: Is féidir leis na tiachóga an próiseas fíoraithe céannachta a chuíchóiriú, rud a fhágfaidh go mbeidh sé níos éasca do shaoránaigh rochtain a fháil ar sheirbhísí rialtais ar líne agus borradh a chur faoin nglacadh.
2. Cosc calaoise a fheabhsú: Trí mhodh céannachta atá slán agus infhíoraithe a chur ar fáil, is féidir leis cabhrú le goid aitheantais agus calaois ghaolmhar a laghdú a mhéid a bhaineann le seirbhísí rialtais.
3. Feabhsaíonn sé an tslándáil: Feabhsófar slándáil fhoriomlán sonraí saoránach agus laghdófar an baol go ndéanfar sáruithe.

b) Soláthraithe seirbhísí digiteacha:

1. Slándáil agus príobháideacht a fheabhsú: Is féidir leis na tiachóga an riosca a bhaineann le dliteanas as modhanna fíordheimhnithe traidisiúnta a laghdú.
2. Costas fíordheimhnithe a laghdú: Is féidir leis na tiachóga na costais a bhaineann le próisis fíoraithe céannachta a laghdú trí iad a shimpliú agus a uathoibriú.
3. Ná bí ag brath ar ardáin mhóra iomaíocha: Beidh ar sholáthraithe seirbhíse brath níos lú ar sheirbhísí aitheantais gan úsáid dhoiléir a bhaint as na sonraí úsáideora a fhaightear.

c) Sochaí:

1. Idirbhearta méadaithe ar líne: Le fíorú níos éasca agus níos sláine, b'fhéidir go mbeadh claonadh níos mó ag daoine dul i mbun idirbhearta ar líne.
2. Deiseannanua gnó: Is féidir le glacadh Thiachóga na Céannachta nuálaíocht a spreagadh, rud as a dtiocfaidh seirbhísí agus táirgí nua.
3. Ath-leithdháileadh acmhainní: Is féidir acmhainní a tiomnaíodh roimhe seo do phróisis fíorúcháin de láimh a atreorú chuig úsáidí níos táirgiúla.
4. Fáseacnamaíoch: Tríd is tríd, is féidir le glacadh níos mó le hidirbhearta ar líne, le deiseanna nua gnó agus le leithdháileadh feabhsaithe acmhainní cur le cobhsaíocht agus fás eacnamaíoch foriomlán.

Cloch mhíle shuntasach in aistear digitithe na hEorpa a bheidh i dtabhairt isteach Thiachóga na Céannachta Digití Eorpaí. I dteannta a chéile, is creat láidir iad na gnéithe sin le haghaidh céannacht dhigiteach Eorpach, lena n-áirithítear rochtain uilíoch, iontaofacht, slándáil agus idir-inoibritheacht ar fud an Aontais Eorpaigh.

Na chéad chéimeanna eile

Tá Rialachán (AE) 2024/1183 lena mbunaítear an Creat Eorpach um Chéannacht Dhigiteach tagtha i bhfeidhm. Leis an gcreat, tugtar sainordú do na Ballstáit Tiachóga na Céannachta Digití ón Aontas a chur ar fáil do shaoránaigh laistigh de 24 mhí tar éis Gníomhartha Cur Chun Feidhme a ghlacadh, ina leagtar amach sonraíochtaí teicniúla agus deimhniú. Beidh na Gníomhartha sin, atá le glacadh idir 6 mhí agus 12 mhí tar éis fhormheas an Rialacháin, bunaithe ar na ceanglais agus na sonraíochtaí a forbraíodh le haghaidhBhosca Uirlisí an Aontais um Chéannacht Dhigiteach agus áiritheofar leo cur chun feidhme aonfhoirmeach tiachóg ar fud na hEorpa.

Tá tionscadail phíolótacha mhórscála arbun chun sonraíochtaí teicniúla agus fréamhshamhlacha bogearraí a thástáil le haghaidh Thiachóg na Céannachta Digití ón Aontas ar fud earnálacha éagsúla i roinnt tíortha Eorpacha. Is é is aidhm do na treoirthionscadail sin measúnú a dhéanamh ar inúsáidteacht na tiachóige i gcásanna amhail rochtain a fháil ar sheirbhísí rialtais, cuntais bhainc a oscailt, agus íocaíochtaí slána ar líne a éascú, le rannpháirtíocht ó chuideachtaí príobháideacha agus ó údaráis phoiblí ar fud na mBallstát, na hIorua, na hÍoslainne agus na hÚcráine.