Verordening Europese digitale identiteit (EUDI)

Van digitale identificatie naar digitale portemonnee

De nieuwe verordening tot vaststelling van een kader voor een Europese digitale identiteit bouwt voort op de verordening van2014 betreffende elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt (eIDAS-verordening).

Op grond van de eIDAS-verordening kunnen de EU-lidstaten op vrijwillige basis nationale systemen voor elektronische identificatie aanmelden, die andere lidstaten dan moeten erkennen. De erkenning van aangemelde elektronische identificatie werd in 2018 verplicht. Er was echter geen verplichting voor de lidstaten om een nationale elektronische identificatie te ontwikkelen. Interoperabiliteit werd alleen bereikt door de invoering van een interoperabiliteitsbovenstructuur tussen de verschillende identiteitssystemen, die gevoelig was voor technische problemen. Dit heeft geleid tot discrepanties tussen landen en de uitbreiding van particuliere digitale diensten verhinderd.

De nieuwe verordening pakt de tekortkomingen van eIDAS aan door de doeltreffendheid van het huidige kader voor digitale identiteit te verbeteren en de voordelen ervan uit te breiden tot de particuliere sector. De lidstaten krijgen de opdracht om burgers en bedrijven digitale portemonnees aan te bieden, die hun nationale digitale identiteit kunnen koppelen aan bewijs van andere persoonlijke kenmerken zoals rijbewijzen, diploma’s en bankrekeningen. Deze portefeuilles kunnen worden uitgegeven door overheidsinstanties of erkende particuliere entiteiten. Het doel is om Europeanen volledige controle te geven over hun gegevens en tegelijkertijd toegang te krijgen tot onlinediensten, waardoor onnodige gegevensuitwisseling wordt voorkomen. Dienstverleners die wettelijk verplicht zijn om hun klanten ondubbelzinnig te identificeren, zijn verplicht om de portemonnee voor authenticatie te accepteren.

De portemonnees voor digitale identiteit van de EU zullen voortbouwen op nationale systemen die in sommige lidstaten al bestaan. In de nieuwe verordening wordt bepaalddat de lidstaten hun igitale identiteiten zullen blijven verstrekken. De Europese portemonnee voor digitale identiteit bouwt op deze basis voort, breidt de functionaliteiten en bruikbaarheid van nationale eID’s uit en zorgt voor wederzijdse erkenning van nationale portemonnees door de andere lidstaten.

Het zal ook een geharmoniseerde veiligheidsaanpak bevorderen, waardoor de brede acceptatie van digitale identiteiten in de hele EU wordt vergemakkelijkt. Deze aanpak zal de hoeksteen van de verordening vormen, waarbij zowel burgers als onlinedienstverleners een gemeenschappelijke technische architectuur, referentiekader en normen krijgen. Deze harmonisatie garandeert de erkenning en acceptatie van oplossingen voor digitale identiteit in de hele EU, waardoor vertrouwen en interoperabiliteit worden bevorderd.

In overeenstemming met de bestaande cyberbeveiligingswetgeving verplicht de verordening de naleving van cyberbeveiligingsvereisten, waardoor het vertrouwen in digitale identiteitsoplossingen wordt versterkt. Daarnaast maakt het de afgifte van elektronische attesten door overheidsinstanties mogelijk, waardoor de pan-Europese erkenning van geloofsbrieven in elektronische vorm wordt bevorderd, waarbij prioriteit wordt gegeven aan de privacy van gegevens.

Naast louter identificatie zal de verordening het toepassingsgebied van vertrouwensdiensten uitbreiden tot de registratie van elektronische gegevens in een elektronisch grootboek, het beheer van elektronische handtekeningen op afstand en de creatieapparaten of apparaten voor het creëren van elektronische zegels op afstand.

Belangrijkste voordelen van de EU-portemonnees voor digitale identiteit

Burgers en bedrijven:

1. Controle van de gebruiker: Burgers hebben de bevoegdheid om te kiezen welke aspecten van hun identiteit en gegevens ze met derden delen, waardoor privacy en controle over persoonlijke informatie worden gewaarborgd.
2. Wijdverspreide bruikbaarheid: De portemonnees voor digitale identiteit van de EU zullen in de hele EU beschikbaar zijn voor toegang tot openbare en particuliere digitale diensten, waardoor online interacties vlotter en efficiënter worden.
3. Transparantie en veiligheid: de digitale portemonnees van de EU zullen een opensourcelicentie krijgen, waardoor transparantie en veiligheid worden gewaarborgd. Gebruikers zullen er zeker van zijn dat hun gegevens veilig worden behandeld, met maatregelen om misbruik of illegale tracking te voorkomen.
4. Gebruiksgemak: De wallets bieden een gebruiksvriendelijke interface, waardoor individuen hun digitale identiteit en toegangsdiensten gemakkelijk kunnen beheren. Het creëren van gekwalificeerde eSignatures voor niet-professioneel gebruik zal gratis zijn, waardoor de toegankelijkheid wordt verbeterd.
5. Vlotte onboarding: Burgers zullen gebruik kunnen maken van nationale eID-regelingen om zich voor de portemonnees te registreren, waardoor een soepele overgang naar het beheer van digitale identiteiten wordt gewaarborgd.

A) Regeringen:

1. Betere toegang tot digitale diensten: De portemonnees kunnen het proces van identiteitsverificatie stroomlijnen, waardoor het voor burgers gemakkelijker wordt om online toegang te krijgen tot overheidsdiensten en de acceptatie te stimuleren.
2. Fraudepreventie verbeteren: Door een veilig en controleerbaar identiteitsmiddel te bieden, kan het helpen identiteitsdiefstal en daarmee verband houdende fraude met betrekking tot overheidsdiensten te verminderen.
3. Verbetert de veiligheid: De algemene beveiliging van burgergegevens zal worden verbeterd en het risico op inbreuken zal worden verminderd.

aanbieders van digitale diensten:

1. Verbetering van de veiligheid en privacy: De wallets kunnen het risico in verband met aansprakelijkheid voor traditionele authenticatiemethoden verminderen.
2. Verlaag de kosten van authenticatie: De wallets kunnen de kosten in verband met identiteitsverificatieprocessen verlagen door ze te vereenvoudigen en te automatiseren.
3. Vermijd het vertrouwen op concurrerende grote platforms: Dienstverleners zullen minder afhankelijk moeten zijn van identiteitsdiensten met onduidelijk gebruik van de verkregen gebruikersgegevens.

C) Maatschappij:

1. Meer online transacties: Met een eenvoudigere en veiligere verificatie kunnen mensen meer geneigd zijn om online transacties aan te gaan.
2. Nieuwe zakelijke kansen: De adoptie van Identity Wallets kan innovatie stimuleren, wat leidt tot nieuwe diensten en producten.
3. Herschikking van middelen: Middelen die voorheen waren bestemd voor handmatige verificatieprocessen kunnen worden omgeleid naar productievere toepassingen.
4. Economische groei: Over het algemeen kunnen een grotere acceptatie van onlinetransacties, nieuwe zakelijke kansen en een betere toewijzing van middelen bijdragen tot de algehele economische stabiliteit en groei.

De invoering van Europese portemonnees voor digitale identiteit zal een belangrijke mijlpaal betekenen in de digitaliseringsreis van Europa. Gezamenlijk vormen deze aspecten een robuust kader voor een Europese digitale identiteit, die universele toegang, betrouwbaarheid, veiligheid en interoperabiliteit in de hele Europese Unie waarborgt.

Volgende stappen

Verordening (EU) 2024/1183 tot vaststelling van het Europees kader voor digitale identiteit is in werking getreden. Het kader geeft de lidstaten de opdracht om burgers binnen 24 maanden na de vaststelling van uitvoeringshandelingen EU-portemonnees voor digitale identiteit te verstrekken, met technische specificaties en certificering. Deze handelingen, die tussen 6 en 12 maanden na de goedkeuring van de verordening moeten worden aangenomen, zullen worden geïnformeerd door de vereisten en specificaties die zijn ontwikkeld voor de EU-toolbox voor digitale identiteit en zorgen voor een uniforme implementatie van portemonnees in heel Europa.

Er worden grootschalige proefprojectenuitgevoerd om technische specificaties en softwareprototypes voor de EU-portemonnee voor digitale identiteit te testen in verschillende sectoren in meerdere Europese landen. Deze proefprojecten zijn bedoeld om de bruikbaarheid van de portemonnee te beoordelen in scenario’s zoals toegang tot overheidsdiensten, het openen van bankrekeningen en het faciliteren van veilige online betalingen, met deelname van particuliere bedrijven en overheidsinstanties in de lidstaten, Noorwegen, IJsland en Oekraïne.