Rozporządzenie w sprawie europejskiej tożsamości cyfrowej (EUDI)

Od cyfrowej identyfikacji do cyfrowego portfela

Nowe rozporządzenie ustanawiające ramy europejskiej tożsamości cyfrowej opiera się narozporządzeniu z2014 r. wsprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym  (rozporządzenie eIDAS). 

Zgodnie z rozporządzeniem eIDAS państwa członkowskie UE mogłyby, na zasadzie dobrowolności, zgłaszać krajowe systemy identyfikacji elektronicznej, które inne państwa członkowskie byłyby wówczas zobowiązane uznawać. Uznawanie notyfikowanej identyfikacji elektronicznej stało się obowiązkowe w 2018 r. Państwa członkowskie nie były jednak zobowiązane do opracowania krajowej identyfikacji elektronicznej. Interoperacyjność osiągnięto jedynie poprzez wdrożenie nadbudowy interoperacyjności łączącej różne systemy identyfikacji, która była podatna na problemy techniczne. Doprowadziło to do rozbieżności między państwami i zapobiegło rozszerzeniu na prywatne usługi cyfrowe.

Nowe rozporządzenie ma zaradzić niedociągnięciom systemu eIDAS poprzez poprawę skuteczności obecnych ram tożsamości cyfrowej i rozszerzenie płynących z nich korzyści na sektor prywatny. Państwa członkowskie zostaną upoważnione do oferowania obywatelom i przedsiębiorstwom portfeli cyfrowych, które mogą łączyć ich krajowe tożsamości cyfrowe z dowodami innych atrybutów osobistych, takich jak prawa jazdy, dyplomy i rachunki bankowe. Portfele te mogą być emitowane przez organy publiczne lub uznane podmioty prywatne. Celem jest zapewnienie Europejczykom pełnej kontroli nad swoimi danymi podczas korzystania z usług online, eliminując zbędną wymianę danych. Usługodawcy prawnie zobowiązani do jednoznacznej identyfikacji swoich klientów będą zobowiązani do przyjęcia portfela do uwierzytelnienia.

Unijne portfele tożsamości cyfrowej będą opierać się na systemach krajowych, które już istnieją w niektórych państwach członkowskich. Nowe rozporządzenie stanowi, że tożsamościcyfrowe będą nadal zapewniane przez państwa członkowskie. Europejski portfel tożsamości cyfrowej opiera się na tej podstawie, rozszerzając funkcje i użyteczność krajowych środków identyfikacji elektronicznej oraz zapewniając wzajemne uznawanie portfeli krajowych przez pozostałe państwa członkowskie. 

Będzie również promować zharmonizowane podejście do bezpieczeństwa, ułatwiając powszechną akceptację tożsamości cyfrowych w całej UE. Podejście to będzie podstawą rozporządzenia, zapewniając zarówno obywatelom, jak i dostawcom usług online wspólną architekturę techniczną, ramy odniesienia i normy. Harmonizacja ta zapewnia uznawanie i akceptację rozwiązań w zakresie tożsamości cyfrowej w całej UE, wspierając zaufanie i interoperacyjność.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi cyberbezpieczeństwa rozporządzenie nakłada obowiązek przestrzegania wymogów cyberbezpieczeństwa, zwiększając zaufanie do rozwiązań w zakresie tożsamości cyfrowej. Ponadto umożliwia wydawanie poświadczeń elektronicznych przez organy publiczne, promując ogólnoeuropejskie uznawanie poświadczeń w formie elektronicznej, przy jednoczesnym priorytetowym traktowaniu prywatności danych.

Poza zwykłą identyfikacją rozporządzenie rozszerzy zakres usług zaufania o rejestrowanie danych elektronicznych w rejestrze elektronicznym, zarządzanie zdalnym podpisem elektronicznym i urządzeniami do składania podpisu elektronicznego lub urządzeniami do składania zdalnych pieczęci elektronicznych.

Główne zalety unijnych portfeli tożsamości cyfrowej

Obywatele i przedsiębiorstwa:

1. Kontrolaużytkownika: Obywatele będą mieli prawo wyboru, które aspekty swojej tożsamości i danych udostępniają stronom trzecim, zapewniając prywatność i kontrolę nad danymi osobowymi.
2. Szeroka użyteczność: Unijne portfele tożsamości cyfrowej będą dostępne w całej UE w celu uzyskania dostępu do publicznych i prywatnych usług cyfrowych, dzięki czemu interakcje online będą bardziej płynne i skuteczne.
3. Przejrzystość i bezpieczeństwo: unijne portfele cyfrowe będą licencjonowane na zasadach otwartego oprogramowania, co zapewni przejrzystość i bezpieczeństwo. Użytkownicy będą mieli pewność, że ich dane są przetwarzane w sposób bezpieczny, z zastosowaniem środków zapobiegających niewłaściwemu użyciu lub nielegalnemu śledzeniu.
4. Łatwość użycia: Portfele będą oferować przyjazny dla użytkownika interfejs, umożliwiający osobom fizycznym łatwe zarządzanie ich tożsamościami cyfrowymi i dostęp do usług. Tworzenie kwalifikowanych podpisów elektronicznych do użytku nieprofesjonalnego będzie bezpłatne, co zwiększy dostępność.
5. Płynny onboarding: Obywatele będą mogli korzystać z krajowych systemów identyfikacji elektronicznej w celu zarejestrowania się w portfelach, co zapewni płynne przejście na zarządzanie tożsamością cyfrową.

a) Rządy:

1. Lepszy dostęp do usług cyfrowych: Portfele mogą usprawnić proces weryfikacji tożsamości, ułatwiając obywatelom dostęp do usług rządowych online i zwiększając ich wykorzystanie.
2. Wzmocnienie zapobiegania nadużyciom finansowym: Zapewniając bezpieczne i weryfikowalne środki identyfikacji, może pomóc ograniczyć kradzież tożsamości i związane z nią oszustwa w odniesieniu do usług rządowych.
3. Poprawa bezpieczeństwa: Zwiększone zostanie ogólne bezpieczeństwo danych obywateli, a ryzyko naruszeń zostanie ograniczone.

b) Dostawcy usług cyfrowych:

1. Poprawa bezpieczeństwa i prywatności: Portfele mogą zmniejszyć ryzyko związane z odpowiedzialnością za tradycyjne metody uwierzytelniania.
2. Obniżenie kosztów uwierzytelniania: Portfele mogą obniżyć koszty związane z procesami weryfikacji tożsamości, upraszczając je i automatyzując.
3. Należy unikać polegania na konkurencyjnych dużych platformach: Dostawcy usług będą musieli w mniejszym stopniu polegać na usługach tożsamości przy niejasnym wykorzystaniu uzyskanych danych użytkowników.

c) Społeczeństwo:

1. Wzrost liczby transakcji online: Dzięki łatwiejszej i bezpieczniejszej weryfikacji ludzie mogą być bardziej skłonni do angażowania się w transakcje online.
2. Nowe możliwości biznesowe: Przyjęcie portfeli tożsamości może pobudzić innowacje, prowadząc do nowych usług i produktów.
3. Ponowna alokacja zasobów: Zasoby wcześniej przeznaczone na ręczne procesy weryfikacji mogą być przekierowywane do bardziej produktywnych zastosowań.
4. Wzrostgospodarczy: Ogólnie rzecz biorąc, większe przyjmowanie transakcji internetowych, nowe możliwości biznesowe i lepsza alokacja zasobów mogą przyczynić się do ogólnej stabilności gospodarczej i wzrostu gospodarczego.

Wprowadzenie europejskich portfeli tożsamości cyfrowej będzie znaczącym kamieniem milowym w procesie cyfryzacji Europy. Aspekty te łącznie tworzą solidne ramy europejskiej tożsamości cyfrowej, zapewniając powszechny dostęp, wiarygodność, bezpieczeństwo i interoperacyjność w całej Unii Europejskiej.

Kolejne kroki

Weszło w życie rozporządzenie (UE) 2024/1183 ustanawiające europejskie ramy tożsamości cyfrowej. Ramy te upoważniają państwa członkowskie do dostarczania obywatelom unijnych portfeli tożsamości cyfrowej w ciągu 24 miesięcy od przyjęcia aktów wykonawczych, określających specyfikacje techniczne i certyfikację. Akty te, które mają zostać przyjęte w okresie od 6 do 12 miesięcy po zatwierdzeniu rozporządzenia, będą oparte na wymogach i specyfikacjach opracowanych na potrzeby unijnego zestawu narzędzi tożsamości cyfrowej i zapewnią jednolite wdrażanie portfeli w całej Europie.

Trwają zakrojone na szeroką skalę projekty pilotażowemające na celu przetestowanie specyfikacji technicznych i prototypów oprogramowania dla unijnego portfela tożsamości cyfrowej w różnych sektorach w wielu krajach europejskich. Celem tych projektów pilotażowych jest ocena użyteczności portfela w scenariuszach takich jak dostęp do usług rządowych, otwieranie rachunków bankowych i ułatwianie bezpiecznych płatności online, z udziałem przedsiębiorstw prywatnych i organów publicznych w państwach członkowskich, Norwegii, Islandii i Ukrainie.