Teknoloġiji lingwistiċi

It-Teknoloġiji tal-Lingwi (LT) jippermettu lill-magni mhux biss jaqraw, janalizzaw, jipproċessaw u jiġġeneraw il-lingwa umana, iżda wkoll, bis-saħħa tal-avvanzi xjentifiċi reċenti, biex inaqqsu d-distakk bejn il-komunikazzjoni umana u l-fehim awtomatiku.

Peress li l-lingwa sservi bħala l-mezz fundamentali għall-interazzjoni umana, il-LT kisbet importanza immensa f’diversi industriji u applikazzjonijiet, mit-traduzzjoni u l-lokalizzazzjoni sal-appoġġ tal-klijenti, il-kura tas-saħħa, il-ħolqien tal-midja u l-kummerċjalizzazzjoni. Eżempji komuni ta’ din it-teknoloġija huma r-rikonoxximent tad-diskors, l-assistenti intelliġenti, it-traduzzjoni awtomatika, iċ-chatbots, is-sinteżi tat-test u s-sottotitolar awtomatiku.

X’ inhu meħtieġ għall-iżvilupp tat-Teknoloġiji Lingwistiċi?

Hawn taħt hawn xi wħud mill-elementi ewlenin għall-iżvilupp ta’ għodod u servizzi bbażati fuq il-lingwa.

• Data tal-lingwa: dan jirreferi għall-kontenut testwali jew mitkellem — f’lingwa waħda jew aktar — li jservi bħala input jew materjal ta’ taħriġ għall-kompiti tal-Ipproċessar tal-Lingwi Naturali, eż., il-ġenerazzjoni tat-test jew l-analiżi tas-sentiment. Din id-data tista’ tiġi minn varjetà ta’ sorsi — kotba, artikli, posts fuq il-midja soċjali, traskrizzjonijiet ta’ konversazzjonijiet mitkellma, eċċ. Peress li tifforma l-pedament tal-iżvilupp tal-LT, huwa vitali li tinġabar b’rispett sħiħ għad-dispożizzjonijiet dwar id-drittijiet tal-awtur (IPR) u l-protezzjoni tad-data personali (GDPR).
• Algoritmi ta’ taħriġ u mudelli lingwistiċi: l-algoritmi huma s-softwer, ir-‘riċevituri’, biex joħolqu mudelli ta’ lingwi umani. B’ammonti sostanzjali ta’ data ta’ kwalità, l-aħħar algoritmi ta’ Tagħlim bil-Magni wrew kapaċitajiet akbar biex joħolqu mudelli li jirrappreżentaw l-għarfien miksub mid-data tal-lingwa. Aktar ma jkunu kbar ir-riżorsi u l-mudelli, aktar ikunu komprensivi u ġeneriċi l-applikazzjonijiet tagħhom.
• Enerġija komputazzjonali: huma meħtieġa riżorsi komputazzjonali sinifikanti, speċjalment matul il-ħolqien ta’ mudelli lingwistiċi, fejn il-computing ta’ prestazzjoni għolja u l-infrastrutturi robusti tal-cloud huma kruċjali.
• Għarfien espert uman: il-LT ta’ suċċess tinvolvi kollaborazzjoni bejn il-lingwisti, ix-xjentisti tad-data, l-inġiniera tal-kompjuters, u l-ispeċjalisti tal-qasam.

X’qed tagħmel l-Ewropa biex tiżviluppa t-Teknoloġiji Lingwistiċi?

Fl-Ewropa, għandna xenarju lingwistiku kumpless. Il- Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea tipprojbixxi d-diskriminazzjoni abbażi tal-lingwa u timponi obbligu fuq l-UE li tirrispetta d-diversità lingwistika. Ir-responsabbiltà, it-trasparenza, il-ġustizzja u r-rispett tal-valuri tagħna huma biss ftit mill-implikazzjonijiet etiċi tagħha. Dawn id-drittijiet u l-prinċipji jistgħu jiġu garantiti biss permezz ta’ użu imparzjali tal-LT.

l-industrija Ewropea tal- LT għandha rwol ewlieni fl-awtonomija strateġika u teknoloġika tal-Ewropa, li għandha tissaħħaħ aktar. Il-ħtiġijiet speċifiċi tas-suq tagħna huma magħrufa l-aħjar mill- LT providers Ewropej, li minnhom mijiet huma elenkati fil- Katalogu tas-Servizzi tat-Traduzzjoni elettronika.

Is-soluzzjonijiet disponibbli għall-pubbliku, inklużi l-għodod u s -servizzi offruti mill-Kummissjoni Ewropea, jikkomplementaw l-offerta tas-suq filwaqt li jindirizzaw nuqqas fl-appoġġ teknoloġiku għal lingwi b’riżorsi baxxi. Dawn is-soluzzjonijiet bażiċi — it-traduzzjoni awtomatika (eTranslation), ir-rikonoxximent tal-entità msemmija, it-taqsira, it-traskrizzjoni tad-diskors u l-psewdonimizzazzjoni tad-data għall-konformità mal-GDPR — huma disponibbli għall-amministrazzjonijiet pubbliċi Ewropej kollha u għall-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju fil-lingwi uffiċjali kollha.

Taħt Orizzont 2020, il- Grilja Ewropea tal-Lingwa (ELG) ħolqot punt uniku ta’ servizz ta’ soluzzjonijiet tal-LT speċjalizzati. l-isforzi fit-tixrid u l-bini tal-komunità kkontribwew għat-trawwim ta’ fehim komuni dwar il-ħtieġa li jingħaqdu l-forzi pubbliċi u privati u jibbenefikaw mill-aħjar fost iż-żewġ dinjiet fir-riċerka u l-iskjerament.

Il- Programm Orizzont Ewropa jrawwem ir-riċerka u l-innovazzjoni permezz ta’ appoġġ għall-iżvilupp ta’ LT avvanzat tal-ogħla livell ta’ żvilupp tekniku, inklużi Mudelli Lingwistiċi Kbar. Dawn il-mudelli, imfassla biex itejbu l-interazzjoni bejn il-bniedem u l-magna, se jkollhom kapaċitajiet multilingwi, jittrattaw modi multipli ta’ input, jimmaniġġjaw il-preġudizzji u juru għarfien tal-kuntest.

L-inizjattiva Ewropea dwar l-Ugwaljanza Lingwistika (ELE), proġett pilota/azzjoni preparatorja mibdija mill-Parlament Ewropew, żviluppat aġenda u pjan direzzjonali għall-kisba ta’ ugwaljanza lingwistika diġitali sħiħa fl-Ewropa sal-2030.

Taħt il- Programm ta’ Politika dwar id-Deċennju Diġitali, il-Kummissjoni qed tikkoordina sforz tal-Unjoni madwar l-Istati Membri u s-settur privat biex tiżviluppa ekosistema Ewropea tal-LT.

Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni tirrikonoxxi l-valur tad-data lingwistika bħala l-pedament għat-taħriġ tal-mudelli lingwistiċi permezz tal- Ispazju Komuni Ewropew tad-Data dwar il-Lingwi (LDS). Iffinanzjat taħt il- Programm ta’ Ħidma DIGITAL 2021–2022, il-proġett għandu l-għan li jintroduċi pjattaforma u suq għall-ġbir, il-kondiviżjoni u l-użu mill-ġdid ta’ data lingwistika multilingwi u multimodali. Allinjat mal- Istrateġija Ewropea għad-Data u l-kunċett innifsu tal- Ispazji tad-Data, dan se jiżgura li ssir disponibbli aktar data lingwistika għall-użu fl-ekonomija, is-soċjetà u r-riċerka, filwaqt li jżomm il-kumpaniji u l-individwi li jiġġeneraw id-data fil-kontroll.

It-tlaqqigħ ta’ dawn l-elementi, il-proġetti u l-atturi kollha flimkien huwa sfida ewlenija għall-Unjoni, l-industrija Ewropea u l-amministrazzjonijiet pubbliċi nazzjonali — bl-għan aħħari li jiġi appoġġat id-Deċennju Diġitali tal-Ewropa għall-benefiċċju ta’ kulħadd.