Elektronische identificatie

Elektronische identificatie (eID) is een cruciaal element bij het waarborgen van de veiligheid en beveiliging van digitale transacties. Het dient als een digitaal identiteitsbewijs, waardoor individuen toegang hebben tot online diensten, elektronische transacties kunnen uitvoeren en met een hoger niveau van vertrouwen kunnen communiceren met overheidsplatforms. Een eID-systeem verifieert de identiteit van een persoon en zorgt ervoor dat diensten worden verleend aan de rechtmatige persoon, met name op gevoelige gebieden zoals bankieren. De uitdaging ligt in het creëren van een systeem dat naadloos over grenzen en industrieën heen functioneert. 

Vóór 2014 heeft het ontbreken van een gemeenschappelijke rechtsgrondslag de lidstaten belet in andere lidstaten afgegeven stelsels voor elektronische identificatie te erkennen en te aanvaarden. De ontoereikende grensoverschrijdende interoperabiliteit van nationale regelingen heeft burgers en bedrijven er ook van weerhouden ten volle te profiteren van een digitale EU. Deverordening elektronische identificatie, authenticatie en vertrouwensdiensten (eIDAS),die in 2014 werd ingevoerd,maakte het gebruik van nationale eID’s voor online overheidsdiensten over de grenzen van de EU heen mogelijk. De eIDAS-verordening, die de basis vormt voor grensoverschrijdende elektronische identificatie, authenticatie en websitecertificering binnen de EU, was een mijlpaal op weg naar een voorspelbaar regelgevingskader. Inmiddels kan meer dan 90 % van de Europeanen profiteren van het huidige systeem. De Commissie onderhoudt en levert ook een aantal open en herbruikbare digitale oplossingen die zorgen voor volledige interoperabiliteit van identiteitsgerelateerde digitale diensten (eDelivery, eSignature, eID). Er wordt echter weinig gebruik van gemaakt, het gebruik ervan is omslachtig en de businesscases, met name in de particuliere sector, zijn beperkt. Naarmate digitale diensten uitbreidden en de bezorgdheid over privacy toenam, werd het duidelijk dat de verordening een update nodig had om gelijke tred te houden met de evoluerende digitale omgeving en opkomende privacybedreigingen.

Naar aanleiding van deze wijzigingen heeft de Europese Commissie in 2021 wijzigingen van deeIDAS-verordeningvan 2014 voorgesteld. De EU-portemonnee voor digitale identiteit,die is ingevoerd bij de Europese verordening inzake digitale identiteit van 2024, benadrukt het recht van personen om de controle over hun digitale identiteit te behouden. De EU-portemonnee voor digitale identiteit is een instrument om burgers in staat te stellen hun digitale identiteit veilig en privé te beheren wanneer zij de EU doorkruisen, in overeenstemming met deverklaring inzake digitale rechten van de EU en gericht op de verwezenlijking van de doelstelling van het beleidsprogramma voor het digitale decennium om tegen 2030 universele toegang tot digitale identiteit te krijgen.

De Commissie heeft in haarmededeling Digitaal kompas 2030 een aantal streefcijfers en mijlpalen voor elektronische identificatie vastgesteld:  De Europese aanpak voor het digitale decennium. Zo moeten tegen 2030 alle belangrijke overheidsdiensten online beschikbaar zijn, zullen alle burgers toegang hebben tot elektronische medische dossiers en zal 100 % van de burgers toegang hebben tot veilige elektronische identificatie, wat betekent dat zij in de hele Unie worden erkend, zodat zij volledige controle hebben over identiteitstransacties en gedeelde persoonsgegevens. Deproefimplementatie van het prototype van de digitale portemonnee maakt de ontwikkeling, uitvoering en opschaling van het Europees kader voor digitale identiteit al mogelijk. Het doel is een reeks technische referenties, normen, componenten en oplossingen te verkrijgen, met inbegrip van een toepassing, zodat de EU-portemonnee voor digitale identiteit ter beschikking van de lidstaten kan worden gesteld.