Zastrzeżenie prawne: opinie przedstawione w niniejszym sprawozdaniu podsumowującym nie są opiniami Komisji Europejskiej, lecz zainteresowanych stron, które uczestniczyły w niniejszych otwartych konsultacjach publicznych. W żadnym wypadku nie można go uznać za oficjalne stanowisko Komisji ani jej służb.
Cele konsultacji
Dyrektywa w sprawie zmniejszenia kosztów sieci szerokopasmowych ma na celu ułatwienie i zachęcenie do wprowadzania szybkich sieci łączności elektronicznej poprzez obniżenie kosztów wdrażania za pomocą zestawu zharmonizowanych środków. Odpowiedzi udzielone w ramach konsultacji publicznych stanowią uzupełnienie i aktualizację dowodów zebranych dotychczas przez Komisję, w tym sprawozdania z wdrażania dyrektywy w sprawie ograniczenia kosztów sieci szerokopasmowych oraz stałego monitorowania jej wdrażania w państwach członkowskich, a także zmian rynkowych i technologicznych, które nastąpiły od czasu jej przyjęcia.
Przegląd dyrektywy w sprawie zmniejszenia kosztów sieci szerokopasmowych („dyrektywa”) jest częścią działań zapowiedzianych w komunikacie pt. „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy”(COM(2020) 67 final) i ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów w zakresie łączności określonych przez Komisję w komunikacie na rzecz społeczeństwa gigabitowego (COM(2016) 587 final)w Europie, a także celów i celów przyjętych w ramach cyfrowego kompasu na 2030 r.: Europejska droga w cyfrowej dekadzie”(COM(2021) 118 final).
Celem konsultacji publicznych było zebranie opinii na temat:
- ocena ogólnego funkcjonowania dyrektywy
- możliwe dostosowania do zmian technologicznych, rynkowych i regulacyjnych oraz innych ulepszeń w celu wspierania skuteczniejszego i szybszego wdrażania trwałych sieci o bardzo dużej przepustowości (VHCN), w tym światłowodów i sieci 5G
- potrzeba dostosowania do Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej
- w jaki sposób zmieniony instrument może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju sektora łączności elektronicznej, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem (COM(2019) 640).
- możliwe zmniejszenie obciążeń administracyjnych i możliwości uproszczenia.
Kto wziął udział w konsultacjach?
Spośród 96 respondentów z 25 państw (22 państwa członkowskie, Zjednoczone Królestwo, Norwegia i Chiny), 36 stanowiły organizacje przedsiębiorstw/biznesu (w tym operatorzy sieci łączności elektronicznej, operatorzy innych rodzajów sieci, operatorzy infrastruktury fizycznej przeznaczonej do hostingu sieci łączności elektronicznej, dostawcy urządzeń łączności elektronicznej i powiązanych usług), 23 stowarzyszenia przedsiębiorców (głównie operatorów sieci łączności elektronicznej), 23 organy publiczne (lokalne, regionalne i krajowe, w tym krajowe organy regulacyjne), sześciu obywateli UE, dwie organizacje pozarządowe, jeden związek zawodowy i pięć innych (np. biura kompetencji w zakresie łączności szerokopasmowej, zainteresowane strony działające w interesie ogólnym itp.). Cztery przedsiębiorstwa/organizacje biznesowe, które udzieliły odpowiedzi, to małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) z Niemiec (2), Słowenii (1) i Szwecji (1).
Rys. 1: Rozkład odpowiedzi udzielonych w ramach konsultacji publicznych według rodzaju respondenta.
Rys. 2. Rozkład odpowiedzi w podziale na kraje.
Profile respondentów odzwierciedlają sam wybierający się charakter konsultacji publicznych i wymagają ostrożności przy interpretacji wyników, ponieważ nie można ich uznać za reprezentatywną próbę wszystkich europejskich zainteresowanych stron lub wszystkich zainteresowanych stron należących do danej kategorii zainteresowanych stron, a ich komentarze nie mają takiej samej wagi (np. europejskie stowarzyszenia reprezentujące kilku operatorów łączności elektronicznej z różnych państw członkowskich w porównaniu z opiniami indywidualnymi). Chociaż w konsultacjach publicznych uczestniczyły trzy krajowe organy regulacyjne, Rada Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC) przedstawiła odrębną opinię obejmującą ogólnie te same aspekty.
Wstępne ustalenia
Przeciętnie sekcje miały ponad 70 % aktywnego uczestnictwa (o ile nie określono inaczej, termin „pozwani” oznacza tych, którzy faktycznie odpowiedzieli na konkretne pytania, biorąc pod uwagę, że respondenci mogli nie odpowiadać na wszystkie pytania lub pytania szczegółowe, zgodnie ze swoją wiedzą lub szczególnym zainteresowaniem). Bez uszczerbku dla dogłębnej analizy odpowiedzi możemy zaobserwować następujące ogólne tendencje.
Czynniki stymulujące terminowe i skuteczne wdrażanie sieci łączności elektronicznej
Większość respondentów wskazuje, że następujące aspekty mają znaczący wpływ na terminowe i skuteczne wdrażanie sieci łączności elektronicznej: procedury wydawania pozwoleń (84 %) i opłaty za wydawanie pozwoleń (54 %); dostęp do istniejącej infrastruktury fizycznej sieci łączności elektronicznej (77 %), do istniejącej infrastruktury fizycznej sieci dostaw energii elektrycznej (56 %) lub do innych elementów i urządzeń odpowiednich do instalowania elementów sieci (55 %); koordynacja robót budowlanych i innych mechanizmów współinwestowania lub wspólnego wprowadzania (62 %); oprócz informacji na temat istniejącej infrastruktury fizycznej (79 %), na temat innych elementów i urządzeń odpowiednich do instalowania elementów sieci (71 %) lub na temat trwających lub planowanych robót budowlanych (68 %) oraz dostępu do wewnątrzbudynkowej infrastruktury technicznej (69 %) (wariant reagowania „Dostęp do istniejącej infrastruktury fizycznej innych sieci dostaw (np. wody, ciepła, gazu, kanalizacji)” został uznany za aspekt wpływający na terminowe i skuteczne wdrażanie sieci łączności elektronicznej przez mniej niż połowę respondentów).
Ogólne funkcjonowanie dyrektywy
36 % respondentów (z czego 29 % to przedstawiciele stowarzyszeń przedsiębiorców, 25 % operatorów sieci łączności elektronicznej i 36 % organów publicznych) uważa dyrektywę za zgodną z ramami regulacyjnymi łączności elektronicznej z 2009 r., a 30 % z Europejskim kodeksem łączności elektronicznej (z czego 13 % stanowią przedstawiciele stowarzyszeń przedsiębiorców, 29 % operatorów sieci łączności elektronicznej i 42 % organów publicznych). 45 % respondentów potwierdza unijną wartość dodaną harmonizacji wprowadzonej dyrektywą dzięki przewidywalności regulacyjnej i pewności prawa, 29 % dzięki prostym i skutecznym procedurom administracyjnym, 24 % dzięki ułatwieniu prowadzenia działalności gospodarczej w całej UE i 23 % dzięki korzyściom skali dla przedsiębiorstw, których operatorzy prowadzą działalność w wielu państwach UE (rys. 3).
Rys. 3. Unijna wartość dodana harmonizacji wprowadzonej dyrektywą poprzez różne czynniki.
Jeżeli chodzi o ogólne cele dyrektywy, 20 % respondentów uważa, że dyrektywa skutecznie ułatwia rozpowszechnianie szybkich sieci łączności elektronicznej po niższych kosztach, podczas gdy 26 % pozostaje neutralnych, a 43 % uważa ją za niewystarczającą. Jeżeli chodzi o cele operacyjne, 19 % respondentów uważa, że dyrektywa skutecznie wzmacnia koordynację prac budowlanych, a 11 % uważa, że dyrektywa ogranicza czas i koszty wydawania pozwoleń, w porównaniu z odpowiednio 48 % i 51 % respondentów, które uważają, że dyrektywa jest nieskuteczna. Przedstawione powody to na przykład utrzymujące się bariery dla rozwoju sieci, brak jednolitych i zdigitalizowanych procedur administracyjnych oraz koordynacji między różnymi administracjami publicznymi lub niewystarczająco skuteczny pojedynczy punkt informacyjny. 34 % respondentów uważa, że dyrektywa ułatwiła i zachęciła do rozwoju sieci łączności elektronicznej dzięki dostępowi do istniejącej infrastruktury technicznej i powiązanym środkom w zakresie przejrzystości, 28 % w wyniku koordynacji prac budowlanych i powiązanych środków w zakresie przejrzystości, 29 % w wyniku dostępu do wewnątrzbudynkowej infrastruktury technicznej i powiązanych środków dostępu, 28 % ze względu na właściwe organy i inne przepisy horyzontalne, a 25 % ze względu na procedury wydawania pozwoleń.
Dostęp do infrastruktury fizycznej i jej dostępność oraz koordynacja robót budowlanych
Jeżeli chodzi o wielkość, jaką koszty związane z infrastrukturą fizyczną stanowią w stosunku do ogólnych kosztów wdrażania sieci stacjonarnych i ruchomych/bezprzewodowych, jedynie mniej niż 40 % (stałe) i 20 % (mobilne/bezprzewodowe) wszystkich uczestników konsultacji publicznych przedstawia związane z nimi szacunki (zdecydowana większość stanowiły przedsiębiorstwa/organizacje biznesowe lub stowarzyszenia przedsiębiorców reprezentujące operatorów sieci łączności elektronicznej). Około trzy czwarte respondentów uważa, że takie koszty przekraczają 60 % w przypadku sieci stacjonarnych i ponad 40 % w przypadku sieci mobilnych/bezprzewodowych (rys. 4).
Rys. 4: Odsetek kosztów związanych z infrastrukturą fizyczną stanowi w stosunku do ogólnych kosztów budowy sieci stacjonarnych i ruchomych/bezprzewodowych.
43 % respondentów uważa, że obowiązek uwzględnienia uzasadnionych wniosków o dostęp na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach, w tym cenowych, do infrastruktury fizycznej należącej do operatorów sieci łączności elektronicznej jest odpowiedni do zapewnienia skutecznego i proporcjonalnego dostępu do różnych rodzajów istniejącej infrastruktury fizycznej, natomiast 41 % respondentów uważa je za właściwe w odniesieniu do dostępu do infrastruktury fizycznej należącej do operatorów sieci innych niż sieci łączności elektronicznej. 48 % respondentów uważa, że zasada „sprawiedliwych i rozsądnych warunków” dostępu do infrastruktury technicznej, o której mowa w art. 3 dyrektywy, nie została skutecznie (w odniesieniu do wyniku) stosowana przez organy rozstrzygające spory, a 46 % – w sposób nieefektywny (w odniesieniu do czasu potrzebnego).
W odniesieniu do dostępu do istniejącej infrastruktury fizycznej respondenci uważają, że brak dostępności odpowiedniej infrastruktury fizycznej(76 %), brak informacji na temat istniejącej infrastruktury fizycznej (59 %), trudności w uzgodnieniu warunków dostępu z właścicielami infrastruktury fizycznej (58 %) oraz powolny/nieskuteczny proces rozstrzygania sporów (54 %) doprowadziły do droższego lub dłuższego wdrażania sieci. Opinie głównych kategorii zainteresowanych stron przedstawiono na rys. 5.
Rys. 5: Czynniki, które doprowadziły do droższego lub dłuższego wdrażania sieci w odniesieniu do dostępu do istniejącej infrastruktury fizycznej.
67 % respondentów wskazuje, że obecne przepisy dotyczące wewnątrzbudynkowej infrastruktury technicznej przystosowanej do szybkich łączy, przewidziane w dyrektywie, mają przynajmniej pewne znaczenie w ułatwianiu wdrażania sieci łączności elektronicznej.
Ponad dwie trzecie respondentów uważa, że koordynacja robót budowlanych między sieciami łączności elektronicznej (71 %) lub sieciami transportowymi (w tym kolejami, drogami, portami i portami lotniczymi) (68 %) oraz sieciami elektroenergetycznymi (w tym oświetlenia publicznego) (67 %) miałaby pewien stopień znaczenia dla wdrażania sieci łączności elektronicznej, podczas gdy ponad połowa respondentów wskazała również sieci gazowe, wodne i grzewcze.
Rys. 6 Znaczenie koordynacji robót budowlanych między sieciami łączności elektronicznej a innymi rodzajami sieci.
Środki przejrzystości
Jeżeli chodzi o minimalne informacje dotyczące infrastruktury fizycznej, które powinny być dostępne dla operatorów zamierzających wdrożyć sieci łączności elektronicznej w stopniu wykraczającym poza informacje określone w art. 4 ust. 1 dyrektywy, 74 % respondentów wskazuje georeferencyjną lokalizację lub trasę, a 40 % respondentów wskazuje całkowitą i wolną zdolność do hostingu elementów sieci (np. nr kanałów, m² dostępnej powierzchni).
66 % i 22 % respondentów wskazało, odpowiednio, unikalne repozytorium informacji (zapełnione przez operatorów sieci i organy publiczne) oraz federację istniejących repozytoriów informacji (różnych operatorów sieci lub organów publicznych) jako najlepsze mechanizmy zapewniające najbardziej odpowiedni i skuteczny dostęp do istotnych informacji dotyczących istniejącej infrastruktury fizycznej i planowanych robót budowlanych.
Ponad 60 % respondentów uważa informacje przedstawione na rys. 7 za istotne dla ułatwienia wdrażania sieci, jeżeli informacje te były stale aktualizowane za pośrednictwem pojedynczego punktu informacyjnego.
Rys. 7: Adekwatność dostępności stale aktualizowanych informacji za pośrednictwem pojedynczych punktów informacyjnych w celu ułatwienia wdrażania sieci.
Przez wszystkie zaangażowane organy
Jeżeli chodzi o czynniki, które negatywnie wpływają na złożoność i czas trwania procedur wydawania zezwoleń na wdrażanie lub modernizację sieci łączności elektronicznej, ponad trzy czwarte respondentów wskazuje na brak koordynacji między różnymi organami właściwymi do udzielania zezwoleń (80 %), mnogość zezwoleń potrzebnych do wdrażania sieci łączności elektronicznej (79 %), brak środków/procedur elektronicznych w odniesieniu do wniosków o zezwolenie oraz nieprzestrzeganie terminu udzielenia wszystkich zezwoleń związanych z wdrażaniem sieci łączności elektronicznej, w tym zezwoleń dotyczących praw drogi (75 %).
Jeżeli chodzi o potencjalne środki służące usprawnieniu procedur wydawania pozwoleń na budowę sieci łączności elektronicznej, respondenci wskazują (zob. rys. 8): dostępność zintegrowanej procedury wydawania pozwoleń obejmującej wszystkie różne procedury każdego z zaangażowanych właściwych organów oraz możliwość składania wniosków o pozwolenie drogą elektroniczną (93 %); pojedynczy punkt kontaktowy (punkt kompleksowej obsługi), działający jako pośrednik, kierujący wnioski o zezwolenie do dowolnego właściwego organu (krajowego, regionalnego lub lokalnego) (89 %); koordynacja i monitorowanie przez jeden organ (lub grupę organów) procedur wydawania pozwoleń przez wszystkie odpowiedzialne organy (62 %); harmonizacja procedur wydawania pozwoleń na szczeblu państw członkowskich (75 %) lub na szczeblu UE (59 %) oraz centralizacja kompetencji w odniesieniu do wszystkich zezwoleń w jednym organie w państwie członkowskim (58 %).
Rys. 8: Potencjalne środki służące usprawnieniu procedur wydawania pozwoleń w celu rozwoju sieci łączności elektronicznej.
Wpływ na środowisko sieci łączności elektronicznej
Respondenci przyznają, że rozwój sieci stacjonarnych (37 %), eksploatacja sieci stacjonarnych (35 %), rozwój sieci ruchomych/bezprzewodowych (31 %) oraz eksploatacja sieci ruchomych/bezprzewodowych (40 %) mogą mieć umiarkowanie lub bardziej znaczący negatywny wpływ na środowisko, w szczególności ze względu na emisje CO2i innych gazów cieplarnianych.
72 % respondentów uważa, że produkcja sprzętu, wykorzystywanych materiałów i logistyki przyczyniłaby się do oddziaływania na środowisko wynikającego z wdrażania sieci łączności elektronicznej, a 58 % i 56 % wskazało, odpowiednio, techniki wdrażania (np. rodzaj wykopów) oraz rodzaj sieci (np. stacjonarne lub bezprzewodowe/mobilne) jako czynniki przyczyniające się do tego.
Zarządzanie, egzekwowanie przepisów i instrument prawny
Ogólnie rzecz biorąc, chociaż mniejszość operatorów sieci łączności elektronicznej uważa system rozstrzygania sporów za skuteczny, opinia organów publicznych jest ogólnie bardziej pozytywna.
Ponad połowa (53 %) respondentów zgadza się, że ustanowienie przepisów dotyczących podziału kosztów (w przypadku koordynacji prac budowlanych) zagwarantowałoby zadowalający proces rozstrzygania sporów (53 % stowarzyszeń przedsiębiorców, 39 % przedsiębiorstw/organizacji biznesowych i 37 % organów publicznych), podczas gdy 44 % uważa, że byłoby to zapewnione przez nałożenie kar na organ rozstrzygający spory, jeżeli rozstrzygnięcie nie zostanie wydane w terminie (35 % stowarzyszeń przedsiębiorców, 46 % przedsiębiorstw/organizacji biznesowych i tylko 6 % organów publicznych, które odpowiedziały na odnośne pytanie).
47 % respondentów uważa, że wybór dyrektywy jako instrumentu prawnego regulującego środki mające na celu zmniejszenie kosztów wdrażania sieci łączności elektronicznej jest odpowiedni, natomiast 26 % respondentów uważa to za niewłaściwe (z czego 85 % to operatorzy/stowarzyszenia sieci, a 5 % organy publiczne). W ramach przeglądu 47 % respondentów opowiada się za zastosowaniem dyrektywy o minimalnej harmonizacji (podobnej do obecnej dyrektywy); 39 % z nich korzysta z rozporządzenia jako instrumentu prawnego, a 25 % z dyrektywy z maksymalną harmonizacją.
Kolejne kroki
Komisja przeprowadzi pogłębioną analizę odpowiedzi. Ocena odpowiedzi, wraz z dodatkowymi informacjami otrzymanymi z innych działań konsultacyjnych i źródeł, zostanie uwzględniona w ocenie wdrożenia dyrektywy oraz w przygotowaniu oceny skutków i zmienionego wniosku ustawodawczego.
Sprawozdanie podsumowujące i odpowiedzi w ramach konsultacji
Pobierz sprawozdanie podsumowujące z dyrektywy w sprawie zmniejszenia kosztów sieci szerokopasmowych (.pdf).
Zapoznaj się z poszczególnymi odpowiedziami respondentów na temat „Wyraź swoją opinię” i pobierz dodatkowe odpowiedzi od Bundesregierung (.pdf), ECTA (.pdf) i CETIN (.pdf).