Ερωτήσεις και απαντήσεις
- Ορισμένα στοιχεία που παράγονται από τον δημόσιο τομέα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους δημιουργούς υπηρεσιών και εφαρμογών προστιθέμενης αξίας. Για παράδειγμα, η περαιτέρω χρήση συνόλων δεδομένων, όπως η κινητικότητα ή η γεωτοπικοποίηση των κτιρίων, μπορεί να δημιουργήσει επιχειρηματικές ευκαιρίες για τους τομείς της εφοδιαστικής ή των μεταφορών, καθώς και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της παροχής δημόσιων υπηρεσιών, για παράδειγμα μέσω της κατανόησης των ροών κυκλοφορίας για να καταστούν οι μεταφορές πιο αποτελεσματικές.
- Σύνολα δεδομένων όπως τα μετεωρολογικά δεδομένα παρατήρησης, τα δεδομένα ραντάρ, η ποιότητα του αέρα και η ρύπανση του εδάφους και τα δεδομένα για το επίπεδο θορύβου μπορούν επίσης να στηρίξουν την έρευνα και την ψηφιακή καινοτομία, καθώς και τη χάραξη καλύτερα τεκμηριωμένης πολιτικής, ιδίως όσον αφορά την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της· αυτό έχει θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής.
- Η έρευνα και η πείρα έχουν δείξει ότι, προκειμένου οι πληροφορίες του δημόσιου τομέα να έχουν θετικό αντίκτυπο στην οικονομία, τα δημόσια δεδομένα θα πρέπει να είναι διαθέσιμα εξ ορισμού όσο το δυνατόν ευρύτερα. Ωστόσο, η διατήρηση των τεχνικών, νομικών και οικονομικών φραγμών οδηγεί σε μια κατάσταση στην οποία οι πληροφορίες του δημόσιου τομέα στην Ευρώπη δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς, παρά το γεγονός ότι η πολιτική και η νομοθεσία της ΕΕ εφαρμόζονται εδώ και σχεδόν 20 χρόνια και έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές επενδύσεις σε εθνικό επίπεδο. Η οδηγία για τα ανοικτά δεδομένα ενισχύει τους υφιστάμενους κανόνες για τους μορφότυπους, επιτρέποντας ποικίλα σενάρια περαιτέρω χρήσης, συμπεριλαμβανομένων δυναμικών δεδομένων που παρέχονται σε πραγματικό χρόνο. Η οδηγία αφορά αποκλειστικές πρακτικές που περιορίζουν τη διαθεσιμότητα δεδομένων του δημόσιου τομέα πέραν των ρητών αποκλειστικών ρυθμίσεων. Οι νέοι κανόνες επιτρέπουν αυστηρότερα όρια στη χρέωση, εξαλείφοντας το απαγορευτικό κόστος ως εμπόδιο για την επαναχρησιμοποίηση.
- Για να αρθούν αυτά τα εναπομείναντα εμπόδια, η οδηγία για τα ανοικτά δεδομένα υποχρέωνε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκδώσει εκτελεστικό κανονισμό για τον καθορισμό συγκεκριμένων HVD. Οι οργανισμοί του δημόσιου τομέα θα πρέπει να διαθέτουν αυτές τις HVD δωρεάν, σε μηχαναγνώσιμη μορφή, μέσω διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών (API) και, κατά περίπτωση, με μαζική τηλεφόρτωση.
- Η οδηγία για τα ανοικτά δεδομένα ορίζει τις HVD ως «έγγραφα που βρίσκονται στην κατοχή φορέα του δημόσιου τομέα, η περαιτέρω χρήση των οποίων συνδέεται με σημαντικά οφέλη για την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία». Τα HVD θα είναι επαναχρησιμοποιήσιμα για οποιονδήποτε σκοπό (όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε ανοικτά δεδομένα).
- Η οδηγία για τα ανοικτά δεδομένα ορίζει έξι κατηγορίες HVD: γεωχωρικά, Earth παρατήρηση και περιβάλλον,m eteorological,στατιστικά στοιχεία, companies και ιδιοκτησία της εταιρείας, και κινητικότητα.
- Κατ’ αρχήν, ο κατάλογος των συνόλων δεδομένων υψηλής αξίας δεν αναφέρεται σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Ωστόσο, εάν ορισμένα σύνολα δεδομένων θεωρηθούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα στα κράτη μέλη ή εάν τα κράτη μέλη επιλέξουν να επεκτείνουν τον κατάλογο στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, πρέπει να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ.
- Η οδηγία για τα ανοικτά δεδομένα επιτρέπει στην Επιτροπή να επεκτείνει αυτό το αρχικό θεματικό εύρος μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξης, εάν είναι απαραίτητο, ώστε να αντικατοπτρίζει τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις εξελίξεις της αγοράς.
- Για να επιλέξει τα συγκεκριμένα σύνολα δεδομένων σε καθεμία από τις έξι κατηγορίες, η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων μερών που εκπροσωπούν τόσο τους κατόχους δεδομένων όσο και τους χρήστες.
- Οι συνεντεύξεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη επέτρεψαν να σκιαγραφηθεί ένας προκαταρκτικός «κατάλογος επιθυμιών» συνόλων δεδομένων που θεωρούνται υψηλής αξίας (από οικονομική, κοινωνική και περαιτέρω χρήση).
- Παράλληλα, η μελέτη στήριξης της εκτίμησης επιπτώσεων χαρτογράφησε όλη τη σχετική νομοθεσία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να εντοπιστούν τα πεδία δεδομένων που καλύπτονται ήδη από τους κανόνες της ΕΕ. Στη συνέχεια, η μελέτη αξιολόγησε τον βαθμό στον οποίο κάθε σύνολο δεδομένων θα μπορούσε πράγματι να θεωρηθεί «υψηλής αξίας», σύμφωνα με τα κριτήρια αξιολόγησης που απαριθμούνται στο άρθρο 14 παράγραφος 2 τηςοδηγίας για τα ανοικτά δεδομένα.
- Οι HVD θα μειώσουν σημαντικά τους φραγμούς εισόδου στην ευρωπαϊκή αγορά που βασίζεται στα δεδομένα και θα αυξήσουν τον όγκο των συνόλων δεδομένων που επαναχρησιμοποιούνται. Αυτό, με τη σειρά του, θα τονώσει τη δημιουργία νέων ψηφιακών υπηρεσιών και τη βελτίωση των υφιστάμενων υπηρεσιών ή επιχειρηματικών διαδικασιών.
- Η καλύτερη διαθεσιμότητα διαφόρων συνόλων στατιστικών δεδομένων (αγορά εργασίας, δημογραφικά στοιχεία, βιομηχανική παραγωγή) θα διευκολύνει την πρόβλεψη των επιπτώσεων των πιθανών μέτρων πολιτικής. Επιπλέον, τα ανοικτά δεδομένα των εταιρειών θα αυξήσουν τη διαφάνεια της αγοράς, καθιστώντας δυνατή την καλύτερη κατανομή των ιδιωτικών επενδύσεων ή της δημόσιας στήριξης.
- Η ευρύτερη διαθεσιμότητα πληροφοριών σχετικά με τις εταιρείες έχει σαφή κοινωνικά οφέλη για τομείς όπως η καταπολέμηση του εγκλήματος (συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού εγκλήματος), η αυξημένη συμμετοχή του κοινού και η διαφάνεια των οικονομικών συναλλαγών.
- Πρόσφατες πρωτοβουλίες για την ανάσχεση της πανδημίας COVID-19 κατέδειξαν επίσης τη σημασία του γεωγραφικού εντοπισμού νοσοκομείων, γεγονότων και πληθυσμών.
- Οι HVD σχεδιάστηκαν προς όφελος των ΜΜΕ και των νεοφυώνεπιχειρήσεων,οι οποίες συχνά παραμένουν αποκλεισμένες από την αγορά, καθώς δεν διαθέτουν επαρκείς ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για να αποκτήσουν και να βελτιώσουν την ποιότητα των δεδομένων του δημόσιου τομέα.
- Η αυξημένη προσφορά δεδομένων θα τονώσει την επιχειρηματικότητα και θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων εταιρειών. Επιπλέον, οι HVD μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα διευκόλυνσης για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις να επικυρώσουν τις επιχειρηματικές τους υποθέσεις και να προσελκύσουν επενδυτές.
- Τα ανοικτά δεδομένα μπορούν επίσης να ενδυναμώσουν τις ΜΜΕ, για τις οποίες οι λύσεις λογισμικού δεδομένων που χρησιμοποιούν δεδομένα του δημόσιου τομέα μπορούν να αποτελέσουν το κύριο προϊόν ή την κύρια υπηρεσία τους.
- Τέλος, η ελεύθερη διαθεσιμότητα δεδομένων θα συμβάλει στην επανεξισορρόπηση της θέσης των ΜΜΕ σε σχέση με τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, για τις οποίες η τιμή της απόκτησης δεδομένων δεν αποτελεί σημαντικό εμπόδιο.
- Οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να διαθέτουν μόνο τα υπάρχοντα δεδομένα. Δεν θα υπάρχει υποχρέωση να αρχίσουν να παράγουν νέα δεδομένα.
- Ο δημόσιος τομέας θα επιβαρυνθεί με το κόστος που συνδέεται με την αναγκαία τεχνική αναβάθμιση της δημοσίευσης δεδομένων (μέσω API) και θα πρέπει να σταματήσει να χρεώνει τέλη για την περαιτέρω χρήση των HVD.
- Ο αντίκτυπος αυτός θα πρέπει να αμβλυνθεί από τα οφέλη που προκύπτουν από την καλύτερη διαθεσιμότητα και χρηστικότητα των δεδομένων στον δημόσιο τομέα και από τον χαμηλότερο διοικητικό φόρτο που συνδέεται με τη διεκπεραίωση των αιτήσεων περαιτέρω χρήσης, τις διαπραγματεύσεις αδειοδότησης και την επεξεργασία των τελών. Η Επιτροπή στηρίζει επίσης τους φορείς του δημόσιου τομέα με συγκεκριμένες δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη».
- Ο κατάλογος των HVD καταρτίστηκε σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και καταρτίστηκε μετά από διεξοδική εκτίμηση επιπτώσεων. Ως εκ τούτου, περιέχει μόνο δεδομένα των οποίων η περαιτέρω χρήση θα αποφέρει οφέλη που υπερτερούν σε μεγάλο βαθμό του κόστους που συνδέεται με την ελεύθερη παροχή του.
- Η περαιτέρω χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που κατέχει φορέας του δημόσιου τομέα επιτρέπεται υπό δύο προϋποθέσεις: τα δεδομένα πρέπει να είναι γενικά προσβάσιμα στο κοινό[1]και η περαιτέρω χρήση τους (δηλαδή η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα) πρέπει να πραγματοποιείται με πλήρη σεβασμό του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ), ο οποίος υπερισχύει των διατάξεων της οδηγίας για τα ανοικτά δεδομένα.
- Ο εκτελεστικός κανονισμός για τις HVD αναφέρεται σε δεδομένα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τα ανοικτά δεδομένα και, ως εκ τούτου, υπόκεινται στους ίδιους περιορισμούς. Το σχέδιο καταλόγου των HVD, όπως παρουσιάζεται στην εκτίμηση επιπτώσεων, αποφεύγει γενικά να συμπεριλάβει δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα στο πεδίο εφαρμογής του. Η επιλογή αυτή ήταν σκόπιμη, καθώς η ευρεία συμπερίληψη των εν λόγω δεδομένων θα μείωνε τη νομική σκοπιμότητα της πρωτοβουλίας, αυξάνοντας παράλληλα το κόστος για τους φορείς του δημόσιου τομέα που πρέπει να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ.
[1] Κατά κανόνα, αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να ζητούν πρόσβαση σε τέτοια δεδομένα βάσει της εθνικής νομοθεσίας σχετικά με την ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες. Η νομοθεσία των κρατών μελών μπορεί επίσης να προβλέπει ότι ορισμένα δημόσια δεδομένα αποκλείονται από την πρόσβαση για λόγους προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, οπότε δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τα ανοικτά δεδομένα.
Οι δημόσιες αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι όλα τα σύνολα δεδομένων από τον κατάλογο των HVD είναι διαθέσιμα από τις 9 Ιουνίου 2024 υπό φιλικές προς την περαιτέρω χρήση συνθήκες: δωρεάν, σε μηχαναγνώσιμο μορφότυπο, μέσω διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών και, κατά περίπτωση, με μαζική τηλεφόρτωση.