Bescherming van databanken

De richtlijn betreffende de rechtsbescherming van databanken beschermt databanken auteursrechtelijk beschermd, indien zij oorspronkelijk zijn op grond van de selectie of opstelling van de inhoud ervan. Niet-oorspronkelijke databanken kunnen ook worden beschermd als de investering in het verkrijgen, verifiëren en presenteren van de gegevens aanzienlijk was. Niet-oorspronkelijke databanken omvatten compilaties van rechtszaken en wetten, lijsten van advertenties en databanken van wetenschappelijke publicaties.

De bescherming van databases staat bekend als het sui generis -recht — een specifiek eigendomsrecht voor databases die geen verband houden met andere vormen van bescherming zoals auteursrecht. Het auteursrecht en het sui generis -recht kunnen beide van toepassing zijn indien aan de beschermingsvoorwaarden voor elk recht is voldaan. De bepalingen van de richtlijn zijn van toepassing op zowel analoge als digitale databanken.

Herziening van de databankrichtlijn

Uit de tweede evaluatie van de databankrichtlijn uit 2018 is gebleken dat de databankrichtlijn weliswaar een toegevoegde waarde biedt, maar opnieuw kan worden bekeken om de toegang tot en het gebruik van gegevens te vergemakkelijken.

De Commissie heeft in haar werkprogramma en actieplan inzake intellectuele eigendom 2021 aangekondigd dat zij de richtlijn zal herzien. Dit volgde op de lancering van de Europese datastrategie. De evaluatie zal gericht zijn op het faciliteren van het delen en verhandelen van door machines gegenereerde gegevens en gegevens die zijn gegenereerd in het kader van de uitrol van het Internet of Things (IoT). De herziening vindt plaats naast de Data Act.

Evaluatieverslag

De Europese Commissie heeft sinds de inwerkingtreding van de richtlijn in 1996 twee evaluaties gepubliceerd van de bescherming van de EU-wetgeving aan databanken.

De eerste van deze evaluaties vond plaats in 2005. De tweede evaluatie van de databankrichtlijn werd op 25 april 2018 gepubliceerd als onderdeel van het derde gegevenspakket. Het belangrijkste doel van de evaluatie was de doeltreffendheid, efficiëntie, relevantie, samenhang en EU-meerwaarde van de richtlijn te beoordelen. Zij heeft met name rekening gehouden met het recht sui generis en onderzocht of het geschikt blijft voor het beoogde doel in de nieuwe juridische, economische en technologische omgeving.

De evaluatie werd ondersteund door een externe studie. Deze ondersteunende studie leverde ook veel bewijsmateriaal op om de evaluatie van de richtlijn door de Commissie te ondersteunen. Het bevatte een juridische en economische analyse, een online-enquête, diepte-interviews met juridische deskundigen en beroepsbeoefenaars, en de resultaten van een workshop voor belanghebbenden.

Raadpleging van belanghebbenden

De Europese Commissie heeft tussen 24 mei en 30 augustus 2017 een openbare raadpleging gehouden ter informatie van haar evaluatieverslag.

Het doel van de raadpleging was om te begrijpen hoe de databankrichtlijn, en in het bijzonder de bescherming sui generis van databanken, wordt toegepast en welke impact deze heeft gehad op gebruikers en makers. In totaal zijn 113 antwoorden ontvangen. Deze kwamen uit de uitgeverijsector, de onderzoeks- en academische sector, de IT-sector, de transportsector en meer. Het samenvattende verslag van de openbare raadpleging werd in oktober 2017 gepubliceerd.

De raadplegingsactiviteiten van de Europese Commissie en een contractant hebben geleid tot een synopsisverslag. Dit verslag geeft een overzicht van de databankmarkt en analyseert het effect en de toepassing van de richtlijn. Ook wordt ingegaan op de noodzaak van aanpassingen om te zorgen voor een evenwicht tussen de rechten van eigenaars van databanken en de behoeften van gebruikers.