Ochrona baz danych

Dyrektywa w sprawie ochrony prawnej baz danych chroni bazy danych zgodnie z prawem autorskim, jeżeli są one oryginalne ze względu na wybór lub uporządkowanie ich treści. Nieoryginalne bazy danych mogą być również chronione, jeśli inwestycja w pozyskanie, weryfikację i prezentację danych była znaczna. Nieoryginalne bazy danych obejmują kompilacje spraw i przepisów prawnych, wykazy reklam i baz danych publikacji naukowych.

Ochrona baz danych nazywana jest prawem sui generis – szczególnym prawem własności baz danych niezwiązanym z innymi formami ochrony, takimi jak prawo autorskie. Prawa autorskie i prawo sui generis mogą mieć zastosowanie, jeżeli spełnione są warunki ochrony dla każdego prawa. Przepisy dyrektywy mają zastosowanie zarówno do baz danych analogowych, jak i cyfrowych.

Przegląd dyrektywy w sprawie baz danych

Druga ocena dyrektywy w sprawie baz danych z 2018 r. wykazała, że chociaż dyrektywa w sprawie baz danych zapewnia wartość dodaną, może zostać poddana przeglądowi w celu ułatwienia dostępu do danych i ich wykorzystania.

W swoim programie prac i planie działania dotyczącym własności intelektualnej na 2021 r. Komisja ogłosiła, że dokona przeglądu dyrektywy. Nastąpiło to po uruchomieniu europejskiej strategii na rzecz danych. Przegląd skoncentruje się na ułatwianiu udostępniania i handlu generowanymi maszynowo danymi i danymi generowanymi w kontekście wdrażania Internetu Rzeczy (IoT). Przegląd będzie miał miejsce wraz z ustawą o danych.

Sprawozdanie z oceny

Komisja Europejska opublikowała dwie oceny ochrony zapewnianej przez prawo UE bazom danych od czasu wejścia w życie dyrektywy w 1996 r.

Pierwsza z tych ocen miała miejsce w 2005 r. Druga ocena dyrektywy w sprawie baz danych została opublikowana w dniu 25 kwietnia 2018 r. w ramach trzeciego pakietu danych. Głównym celem oceny była ocena skuteczności, wydajności, adekwatności, spójności i unijnej wartości dodanej dyrektywy. W szczególności wzięła pod uwagę prawo sui generis, analizując, czy nadal nadaje się do zamierzonego celu w nowym otoczeniu prawnym, gospodarczym i technologicznym.

Ocenę poparto badaniem zewnętrznym. To badanie uzupełniające dostarczyło również istotnych dowodów na poparcie przeprowadzonej przez Komisję oceny dyrektywy. Zawierała analizę prawną i ekonomiczną, ankietę internetową, szczegółowe wywiady z ekspertami prawniczymi i praktykami oraz wyniki warsztatów zainteresowanych stron.

Konsultacje z zainteresowanymi stronami

W okresie od 24 maja do 30 sierpnia 2017 r. Komisja Europejska przeprowadziła konsultacje społeczne w celu przedstawienia sprawozdania z oceny.

Celem konsultacji było zrozumienie, w jaki sposób dyrektywa w sprawie baz danych, a w szczególności ochrona baz danych sui generis, jest stosowana oraz jaki wpływ wywiera na użytkowników i twórców. Otrzymano łącznie 113 odpowiedzi. Pochodzą one z sektora wydawniczego, badawczego i akademickiego, sektora IT, sektora transportu i innych. Sprawozdanie podsumowujące z konsultacji publicznych opublikowano w październiku 2017 r.

Działania konsultacyjne prowadzone przez Komisję Europejską i wykonawcę doprowadziły do sporządzenia sprawozdania podsumowującego. Niniejsze sprawozdanie zawiera przegląd rynku baz danych oraz analizuje wpływ i stosowanie dyrektywy. Ocenia się w nim również potrzebę dostosowania jej w celu zapewnienia równowagi między prawami właścicieli baz danych a potrzebami użytkowników.