Il-promozzjoni tal-użu kondiviż tal-ispettru tar-radju tal-Ewropa

Huwa possibbli għal aktar minn utent wieħed, bħal operatur jew fornitur ta’ servizz, li juża riżorsa tal-ispettru tar-radju jew sett ta’ frekwenzi fl-istess ħin u/jew il-post, skont ċerti kundizzjonijiet. Dan ifisser li hemm aktar riżorsi tal-ispettru tar-radju disponibbli għal firxa usa’ ta’ servizzi. Iżda teħtieġ ġestjoni intelliġenti tal-ispettru biex tippermetti użu kondiviż innovattiv tal-ispettru tar-radju u tevita interferenza dannuża.

Il-benefiċċji tal-kondiviżjoni tar-riżorsi tal-ispettru tar-radju

L-ispettru tar-radju huwa riżorsa naturali ta’ valur kbir ħafna. Iż-żieda esponenzjali fid-domanda għal servizzi bla fili bi ħtiġijiet differenti tal-ispettru tfisser li għandna nużaw din ir-riżorsa limitata b’mod effiċjenti. Fin-nuqqas ta’ spettru vakanti huwa diffiċli li tiġi ssodisfata din id-domanda dejjem tikber. Barra minn hekk, il-fatt li l-meded ta’ frekwenzi diġà okkupati jsiru disponibbli huwa ta’ spiss għali, jinvolvi dewmien u jinvolvi r-riskju okkażjonali li jkollu “jitfi” l-utenti eżistenti.

Il-ġestjoni tradizzjonali tal-ispettru tissepara s-servizzi mingħajr fili f’meded ta’ frekwenzi differenti biex tiġi evitata l-interferenza. Dan jgħin ukoll biex jiggarantixxu aktar faċilment il-kwalità tas-servizz (QoS).

L-avvanzi teknoloġiċi għamluha possibbli li servizzi differenti mingħajr fili jiġu operati fl-istess medda ta’ frekwenzi tal-ispettru. Għalhekk, il-kapaċità addizzjonali tal-ispettru saret disponibbli mingħajr il-ħtieġa li jitneħħew l-utenti eżistenti.

Dan jippermetti ambjent regolatorju li jħeġġeġ l-investiment fir-riċerka u l-użu tal-innovazzjoni mingħajr fili. L-istess riżorsi tal-ispettru tar-radju jistgħu jintużaw fl-istess ħin minn fornituri differenti tal-konnettività biex joffru varjetà ta’ servizzi bħal servizzi broadband bla fili affordabbli f’postijiet fissi u servizzi mobbli. L-użu kondiviż tal-ispettru jista’ wkoll jiftaħ possibbiltajiet għall-kondiviżjoni tal-infrastruttura.

Barra minn hekk, l-innovaturi li jiżviluppaw teknoloġiji bla fili jiksbu l-opportunità li jaċċessaw aktar partijiet tal-ispettru. Il-meded ta’ frekwenzi kondiviżi, b’mod partikolari l-meded ta’ frekwenzi eżentati minn liċenzja, qed jiġu dejjem aktar rikonoxxuti bħala l-bażi għat-tnissil tal-innovazzjoni mingħajr fili li tistimula l-iżvilupp u l-użu ta’ teknoloġiji mingħajr fili aktar reżiljenti.

Mhux l-inqas, il-kondiviżjoni tal-ispettru hija ta’ benefiċċju għaċ-ċittadini billi tipprovdi servizzi tal-broadband bla fili affordabbli fuq l-ispettru kondiviż u billi tippermettilhom li jgawdu mill-użu saħansitra aktar ta’ aġġeġġi mingħajr fili.

Il-politika tal-UE dwar l-użu kondiviż tal-ispettru

Il- Programm ta’ Politika tal-UE dwar l-Ispettru tar-Radju (RSPP) tal-2012 jistabbilixxi l-qafas, ibbażat fuq il-prinċipju li l-ispettru għandu jintuża b’mod effiċjenti u ġestit b’mod effettiv. Sabiex jittejbu l-effiċjenza u l-flessibbiltà, dan jirrikjedi li l-Istati Membri, f’kooperazzjoni mal-Kummissjoni, irawmu l-użu kollettiv u l-użu kondiviż tal-ispettru fejn xieraq.

Skont il- Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi, jew l-EECC tal-2018, il-promozzjoni tal-użu kondiviż tal-ispettru tar-radju hija meqjusa bħala mutur ewlieni biex jintlaħqu l-objettivi ewlenin tal-Kodiċi, jiġifieri l-promozzjoni tal-kompetizzjoni, is-suq intern, l-interessi taċ-ċittadini u tan-negozji u l-konnettività.

F’konformità mal-Kodiċi, l-Istati Membri għandhom jippromwovu l-użu kondiviż tal-ispettru tar-radju bejn użi simili jew differenti, filwaqt li jirrispettaw il-liġi tal-kompetizzjoni. Huma għandhom jiffaċilitaw l-użu kondiviż tal-ispettru tar-radju taħt awtorizzazzjonijiet ġenerali u jillimitaw l-għoti tal-użu tal-ispettru lil utenti individwali f’ċerti każijiet biss, Dan jista’ jinkludi l-ħtieġa li jiġi massimizzat l-użu effiċjenti fid-dawl tad-domanda, jew li jitnaqqsu kemm jista’ jkun il-kwistjonijiet ta’ interferenza dannuża. Fiż-żewġ każijiet, l-Istati Membri għandhom iqisu, fejn possibbli, l-iżvilupp ta’ kundizzjonijiet affidabbli għall-kondiviżjoni tal-ispettru tar-radju u li jikkombinaw l-awtorizzazzjoni ġenerali u d-drittijiet individwali tal-użu. Huma għandhom jiżguraw l-użu effettiv u effiċjenti tal-ispettru tar-radju, kif ukoll jippromwovu l-kopertura.

Approċċi differenti għall-kondiviżjoni tal-ispettru

Il-kondiviżjoni tal-ispettru tista’ tiġi implimentata permezz ta’ tekniki differenti bbażati fuq il-frekwenza, il-ħin jew il-post. Dan jitwettaq abbażi ta’ parametri tekniċi xierqa, l-għadd ta’ livelli, jew is-saffi ta’ prijorità tal-aċċess għall-ispettru, u l-arranġamenti għall-aċċess għall-ispettru bħal mod statiku jew dinamiku. Aktar informazzjoni dwar il-kondiviżjoni tal-ispettru tista’ tinstab fir- Rapport tal-RSPG dwar il-Qsim tal-Ispettru.

Mil-lat regolatorju, il-kondiviżjoni tal-ispettru tista’ tinkiseb b’modi differenti, b’mod partikolari billi:

• l-Użu Kollettiv tal-Ispettru (CUS), li jippermetti li l-ispettru jintuża minn aktar minn utent wieħed fl-istess ħin mingħajr liċenzja (jiġifieri taħt mudell ta’ awtorizzazzjoni b’eżenzjoni ta’ liċenzja jew ta’ awtorizzazzjoni ġenerali);
• bl-użu ta’ varjazzjoni tal-mudell tal-Aċċess Kondiviż Liċenzjat (LSA), fejn utenti differenti jingħataw drittijiet individwali biex jaċċessaw banda ta’ frekwenzi kondiviża;
• permezz ta ‘kombinazzjoni tat-tnejn.

Id-differenza ewlenija bejn l-approċċi regolatorji msemmija hawn fuq tinsab fil-garanziji regolatorji għall-aċċess għall-baned kondiviżi.

Il-mudell tal-Użu Kollettiv tal-Ispettru (CUS)

Skont il-mudell CUS, numru mhux determinat ta’ utenti indipendenti u/jew tagħmir huwa permess li jkollu aċċess għall-ispettru fl-istess firxa ta’ frekwenzi fl-istess ħin. Iridu jkunu f’żona ġeografika partikolari u jissodisfaw sett definit sew ta’ kundizzjonijiet speċifikati fir-regolamenti tal-ispettru (eż. fl-istandards armonizzati tat-tagħmir). Dan huwa partikolarment il-każ meta l-meded tal-ispettru kondiviżi jkunu “eżentati mil-liċenzja”. Dan ifisser li l-utenti m’għandhomx għalfejn jiksbu liċenzja biex jaċċessaw l-ispettru. Vantaġġi importanti tal-mudell CUS huma l-ostakli baxxi għad-dħul, iċ-ċertezza tal-aċċess (li min-naħa tagħhom jistgħu jinkoraġġixxu innovazzjonijiet bla fili), u l-piż amministrattiv baxx għall-utenti kollha. Hija r-responsabbiltà tal-utenti tal-ispettru li jaqsmu l-ispettru b’mod effiċjenti u li jimmaniġġjaw l-interferenza b’mod effettiv.

Eżempji ta’ applikazzjonijiet u teknoloġiji li jibbenefikaw mill-mudell CUS tar-regolamentazzjoni tal-ispettru jinkludu każijiet ta’ tagħmir ta’ medda qasira, bħall-Apparati ta’ Identifikazzjoni bil-Frekwenza tar-Radju (RFID) li jappoġġaw l-awtomatizzazzjoni tal-katina tal-provvista u l-applikazzjonijiet minn magna għal magna (M2M), sistemi ta’ trasport intelliġenti, radars ta’ medda qasira għall-karozzi, routers tal-Wi-Fi, u teknoloġiji bla wajers Ultra wide-band (UWB) (bħal komunikazzjonijiet ta’ data għolja, traċċar tal-lokalizzazzjoni u radar ta’ penetrazzjoni fl-art). B’mod partikolari, il-UWB huwa tip ta’ użu tal-ispettru “sottostanti” — peress li jikkondividi frekwenzi ma’ applikazzjonijiet oħra iżda mingħajr ma jikkawża interferenza dannuża lil dawn l-applikazzjonijiet eżistenti tal-utenti.

Mudell ta’ Aċċess Kondiviż liċenzjat (LSA)

Min-naħa l-oħra, il-mudell LSA jagħti lill-utenti drittijiet kondiviżi ta’ aċċess għall-ispettru li huma garantiti minn regolatur, li jagħmilha possibbli li tiġi żgurata kwalità prevedibbli ta’ servizz. Kull utent għandu bżonn liċenzja individwali (iżda mhux esklussiva) biex ikollu aċċess għal banda ta’ frekwenzi partikolari. Dawn l-awtorizzazzjonijiet jiddependu fuq il-kundizzjonijiet speċifiċi ta’ kondiviżjoni f’banda, li jeħtieġ li jkunu attraenti u prevedibbli biżżejjed għal investiment ġdid fit-tagħmir u n-netwerks. Taħt dan ir-reġim liċenzjat, il-ġestjoni tal-interferenza hija r-responsabbiltà tal-awtorità tal-ġestjoni tal-ispettru, li tistabbilixxi l-parametri tal-aċċess permezz tar-regolamentazzjoni u l-kundizzjonijiet tal-liċenzja. Utent li jirċievi tali dritt ta’ użu, pereżempju billi jikseb liċenzja permezz ta’ rkant tal-ispettru, spiss ikun intitolat ukoll li jkun protett minn interferenza dannuża.

Żviluppi reċenti fl-UE

Fil-“Programm ta’ Ħidma tal-RSPG għall-2020 u lil hinn”, punt ta’ ħidma speċifiku kien iddedikat għall-kondiviżjoni tal-ispettru. L-objettiv tal-RSPG kien li jinvestiga kif tista’ tittejjeb il-kondiviżjoni tal-ispettru fl-UE lil hinn mill-metodi ta’ kondiviżjoni statiċi u konservattivi użati l-aktar sa issa, billi jirrakkomanda soluzzjonijiet innovattivi ta’ kondiviżjoni bħal provi jew “kaxxi ta’ ramel”, xenarji/meded pijunieri, forom ġodda ta’ liċenzjar, metodi aktar dinamiċi ta’ kondiviżjoni tal-ispettru bl-użu ta’ bażijiet tad-data u Aċċess Kondiviż Liċenzjat.

L- Opinjoni tal-RSPG dwar il-Kondiviżjoni tal-Ispettru — l-inizjattivi u l-baned tal-Pioneer minn Ġunju 2021 tipprovdi direzzjonijiet ta’ livell għoli dwar l-għażliet għall-promozzjoni tal-kondiviżjoni tal-ispettru, speċjalment fir-rigward tal-kundizzjoni tal-kondiviżjoni u t-tisħiħ tal-fiduċja u l-fiduċja fil-kondiviżjoni. L-Opinjoni tal-RSPG tqis il-meded kollha tal-ispettru bħala kandidati potenzjali għall-introduzzjoni u t-tisħiħ ta’ soluzzjonijiet ta’ kondiviżjoni tal-ispettru. Hija ma tidentifika l-ebda meded speċifiċi għall-finijiet ta’ kondiviżjoni.

Bħala pjan direzzjonali għal żieda fil-kondiviżjoni tal-ispettru, l-Opinjoni tirrakkomanda azzjonijiet li jiffavorixxu l-introduzzjoni ta’ soluzzjonijiet innovattivi u aktar dinamiċi għall-kondiviżjoni tal-ispettru. Hija tipproponi xi azzjonijiet koordinati bħall-qsim ta’ esperjenzi u azzjoni koordinata. Barra minn hekk, tintroduċi każijiet transfruntiera aktar dinamiċi u multinazzjonali b’impronta tal-UE, u tgħin fil-kollaborazzjoni fi proġetti ta’ riċerka u żvilupp.

L-Opinjoni ta’ hawn fuq hija kkumplimentata mir-Rapport RSPG. Ir-Rapport jiddeskrivi l-evoluzzjoni tal-approċċi u t-teknoloġiji għall-kondiviżjoni tal-ispettru u jippreżenta inizjattivi u żviluppi reċenti għall-kondiviżjoni tal-ispettru fl-UE, ir-Renju Unit u l-Istati Uniti tal-Amerika. Ir-Rapport iqis ix-xogħlijiet preċedenti tal-RSPG u tal-BEREC li indirizzaw il-kwistjoni tal-kondiviżjoni tal-ispettru bl-aktar tifsira wiesgħa (ara t-taqsima “Aktar informazzjoni”).

Għal aktar tagħrif

RSPG

• Opinjoni tal-RSPG dwar il-Kondiviżjoni tal-Ispettru — Inizjattivi u baned tal -Pioneer, RSPG21–022 Finali, Ġunju 2021
• Rapport tal-RSPG dwar il-Kondiviżjoni tal-Ispettru Stħarriġ li jħares’il quddiem, RSPG21–016 Finali, Frar 2021
• Programm ta’ Ħidma tal-RSPG għall-2020 u lil hinn, RSPG20–005 Finali, Frar 2020
• Rapport tal-RSPG dwar l-Istrateġija Ewropea dwar l -Ispettru, RSPG19–031 Finali, Ottubru 2019
• Rapport tal-RSPG dwar il-Premjijiet Effiċjenti u l-Użu Effiċjenti tal-Ispettru, RSPG16–004 Finali
• Opinjoni tal-RSPG dwar l-Aċċess Kondiviż Liċenzjat, RSPG13–538 Finali,
• Rapport tal-RSPG dwar l-Użu Kollettiv tal-Ispettru u Approċċi Oħrajn ta’ Kondiviżjoni, RSPG11–392 Finali, Novembru 2011
• Opinjoni tal-RSPG dwar it-Teknoloġiji Konjittivi, RSPG10–348 Finali, Frar 2011,
• Rapport tal-RSPG dwar it-Teknoloġiji Konjittivi, RSPG10–318 Finali, Frar 2010
• Opinjoni tal-RSPG dwar Aspetti ta’ Approċċ Ewropew għall-“Użu Kollettiv tal-Ispettru”, RSPG08–244, Novembru 2008

IL-BEREC

• Pożizzjoni Komuni tal-BEREC dwar il-Kondiviżjoni tal-Infrastruttura Mobbli, BoR (19) 110, Ġunju 2019, Opinjoni tal-RSPG dwar l-isfidi tal-implimentazzjoni tal-5G (it-tielet opinjoni tal-RSPG dwar il-5G), RSPG19–007 Finali, Jannar 2019
• Rapport tal-BEREC dwar il-kondiviżjoni tal-infrastruttura, BoR (18) 116, Ġunju 2018

Oħrajn

• Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar “Il-promozzjoni tal-użu kondiviż tar-riżorsi tal-ispettru tar-radju fl-UE”
• Studju ta’ konsulenti dwar Perspettivi dwar il-valur tal-aċċess kondiviż għall-ispettru, Marzu 2012
• Rapport BEREC-RSPG dwar l-infrastruttura u l-kondiviżjoni tal-ispettru f’netwerks mobbli/mingħajr fili, BoR (11) 26 — RSPG11–374, Ġunju 2011
• Studju ta’ Konsulenti dwar Aspetti Legali, Ekonomiċi u Tekniċi tal-‘Użu Kollettiv’ tal-Ispettru fil-Komunità Ewropea, Novembru 2006