Context
- Elk jaar besteden meer dan 250 000 overheidsinstanties in de EU ongeveer 14 % van het bbp van de EU (ongeveer 2 biljoen EUR per jaar) aan de aankoop van goederen, diensten en leveringen. Overheidsopdrachten zijn belangrijk, aangezien overheden de belangrijkste inkopers zijn in tal van sectoren, zoals energie, vervoer, afvalbeheer, sociale bescherming en gezondheidszorg en onderwijs. De overheidssector kan overheidsopdrachten gebruiken om economische groei en investeringen in banen te stimuleren en een meer innovatieve, energie- en hulpbronnenefficiënte en sociaal inclusieve economie tot stand te brengen. Hoogwaardige overheidsdiensten zijn afhankelijk van moderne, goed beheerde en efficiënte aanbestedingen. Het verbeteren van overheidsopdrachten kan grote besparingen opleveren; zelfs een efficiëntiewinst van 1 % zou 20 miljard EUR per jaar kunnen besparen. Ondanks de verschillende inspanningen om overheidsopdrachten op nationaal, EU- en internationaal niveau te standaardiseren en de beschikbaarheid van digitale onderhandelingsinstrumenten, staat de digitalisering van overheidsopdrachten nog steeds voor een aantal uitdagingen.
- In 2020 heeft Italië een verzoek ingediend bij het ISA²-programma ter ondersteuning van de ontwikkeling van digitale oplossingen die overheidsdiensten, bedrijven en burgers in Europa in staat zouden stellen te profiteren van interoperabiliteit en grensoverschrijdende overheidsdiensten. Het verzoek betrof een gemeenschappelijk kader, met gebruikmaking van opensourcesoftware, en een infrastructuur voor het toezicht op overheidsopdrachten in de EU door middel van een reeks analytische diensten en instrumenten op basis van een gemeenschappelijk gegevensmodel ter bevordering van doeltreffende overheidsuitgaven, actieve gemeenschappelijke beleidsvorming en concurrentievermogen. Dit verzoek heeft geleid tot het opzetten van een proefproject om de dataruimte inzake overheidsopdrachten in de EU te verkennen en de weg vrij te maken.
De uitdaging
- Ondanks de verschillende inspanningen op nationaal, EU- en internationaal niveau om digitale onderhandelings- en aanbestedingsinstrumenten te standaardiseren en beschikbaar te stellen, staat de digitalisering van overheidsopdrachten nog steeds voor een aantal uitdagingen. Deze uitdagingen omvatten het onvoldoende delen en hergebruiken van gegevens, het onvermogen om gecorreleerde gegevens uit verschillende databanken te matchen, en ontoereikende algemene gegevenskwaliteit. Een ander knelpunt betreft het tekort aan deskundigen met de vaardigheden en kennis over het specifieke aanbestedingsgebied en de vereiste deskundigheid om digitale instrumenten te gebruiken en complexe analyses uit te voeren. Al deze factoren staan de uitvoering van doeltreffende datagestuurde „overheidsopdrachten” in de weg met de nadruk op efficiëntie en kostenbesparingen, die hand in hand gaan met digitalisering. Er is duidelijk behoefte aan een gemeenschappelijke Europese aanpak om deze uitdagingen aan te pakken waarmee veel EU-landen worden geconfronteerd.
De oplossing
Het project „BDTI (Big Data Test Infrastructure) eProcurement Pilot” werd gecoördineerd door DG DIGIT en omvatte de Italiaanse, Portugese (en in een later stadium Noorse) autoriteiten, met een schaalbare virtuele omgeving en analytische routines op basis van de ontologie van e-aanbestedingen, die in staat zijn om:
- Een gestroomlijnde gegevenstransformatie van een grote verscheidenheid aan bestaande EU- en nationale gegevensschema’s naar de ontologie van e-aanbestedingen;
- Een gestandaardiseerde controle van de kwaliteit van aanbestedingsgegevens, ondersteund door een generiek dashboard voor gegevenskwaliteit op basis van de resultaten van de testdienst, maakt het mogelijk de kwaliteit van de bij de analyse gebruikte gegevens te beoordelen;
- Gegevenscombinatie uit verschillende en heterogene gegevensbronnen;
- Een transformatie van gegevens voor statistisch gebruik door middel van steekproefanalyse-instrumenten die tijdreeksen en voorspellende analyses met meerdere variabelen bieden om aan te tonen dat het haalbaar is om tegemoet te komen aan de behoefte aan strategische doelstellingen op het gebied van overheidsopdrachten: in casu was het de bedoeling de mededinging te bevorderen.
Een concrete gebruikszaak
Dashboard voor mededinging (analyse)
Het dashboard voor concurrentie geeft een indruk van wat er kan worden bereikt. De mededinging wordt geanalyseerd aan de hand van de variabele „concurrentie”. Deze variabele wordt gedefinieerd als een categorische transformatie in termen van het aantal ontvangen inschrijvingen. Deze categorieën zijn:
- lage concurrentie: minder dan drie ontvangen inschrijvingen;
- goede concurrentie: tussen drie en zeven inschrijvingen zijn ontvangen;
- uitstekende concurrentie: er werden meer dan acht inschrijvingen ontvangen.
Op basis van opensource-instrumenten kan het dashboard per land worden aangepast. Het dashboard is herbruikbaar, aanpasbaar en ontwikkeld met behulp van opensourcebibliotheken en ePO-informatie-elementen. Het dashboard omvat BI-analyse, onderzoek naar afhankelijkheden en voorspellende analyses. Het dashboard kan worden aangepast per strategische doelstelling.
- Verdeling van de concurrentiecategorie, per type vorm en per land, ontwikkeling in de tijd;
- Factoriële analyse: een factoriële analyse van de concurrentiecategorie onderzoeken aan de hand waarvan de potentiële correlaties met andere verklarende variabelen kunnen worden vastgesteld;
- Voorspellende analyse: Er zou een voorspellende analyse kunnen worden uitgevoerd aan de hand waarvan kan worden beoordeeld of de voorwaarden van de procedure tot slechte, goede of uitstekende concurrentie zouden leiden.
Figuur 1 Mededingingsdashboard (het dashboard is gebouwd op een subset van de TED-gegevens voor testdoeleinden. De omvang komt niet overeen met de werkelijkheid)
Belangrijkste stappen
Met het gebruik van digitale instrumenten worden overheidsopdrachten transparanter, meer empirisch onderbouwd en geoptimaliseerd, waardoor de concurrentie wordt bevorderd. Andere belangrijke voordelen zijn herbruikbaarheid, duurzaamheid, aanzienlijke besparingen, meer transparantie, meer innovatie en nieuwe zakelijke kansen door de toegang van ondernemingen tot de markten voor overheidsopdrachten, met inbegrip van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), te verbeteren. Het kader voor e-aanbestedingen zal ook bijdragen tot de ambitie om strategische doelstellingen te ondersteunen bij de analyse van gegevens over overheidsopdrachten en grensoverschrijdende interoperabiliteit te bevorderen.
Figuur 2 Strategische doelstellingen
Geïnteresseerd in het opstarten van uw eigen gegevensproef? Neem contact op met EC-BDTI-PILOTS@ec.europa.eu