l-użu tad-data dwar is-saħħa u tat-teknoloġiji tas-saħħa diġitali għandu potenzjal kbir biex itejjeb l-aċċess għas-servizzi tas-saħħa miċ-ċittadini, iżid il-kwalità u l-effiċjenza tal-kura tas-saħħa, jiżviluppa approċċi personalizzati u jappoġġa r-riċerka u l-innovazzjoni. Il-Programm ta’ Politika dwar id-Deċennju Diġitali għall-2030 qed imexxi l-progress lejn aċċess universali għar-rekords elettroniċi tas-saħħa għaċ-ċittadini tal-UE u jagħti s-setgħa lill-pazjenti permezz tas-saħħa diġitali.
Dan l-istudju eżamina l-progress li sar mill-Istati Membri tal-UE (kif ukoll min-Norveġja u l-Iżlanda) fir-rigward tal-aċċess taċ-ċittadini għar-rekords elettroniċi tas-saħħa tagħhom. Ir-riżultati jiddeskrivu s-sitwazzjoni attwali fl-31 ta’ Diċembru 2023. Intuża indikatur kompost għal dan il-monitoraġġ, li jinkorpora erba’ saffi li janalizzaw b’mod komprensiv diversi aspetti tal-aċċess għar-rekords tas-Saħħa elettronika: l-implimentazzjoni tas-servizzi ta’ aċċess elettroniku għaċ-ċittadini, il-kategoriji ta’ data aċċessibbli dwar is-saħħa, it-teknoloġija tal-aċċess użata (eID, l-aċċess permezz ta’ portali jew apps), il-kopertura (skont il-popolazzjoni u l-fornituri tal-kura tas-saħħa), u l-opportunitajiet ta’ aċċess ekwu.
Kif qed taħdem l-UE biex tippermetti l-aċċess taċ-ċittadini għad-data tas-Saħħa elettronika?
l-Ewropa qed ittejjeb il-maturità tagħha fuq l-indikatur tas-Saħħa elettronika. Il-punteġġ kompost globali medju tal-EU-27 żdied għal 79 % minn 72 % is-sena l-oħra. Ir-riżultati juru li l-pajjiżi qed jagħmlu progress tajjeb fl-iffaċilitar tal-aċċess taċ-ċittadini għar-rekords elettroniċi tas-saħħa. Tnejn u għoxrin Stat Membru (81 %) tjiebu fil-punteġġ fl-aħħar sena. Id-disponibbiltà ta’ tipi differenti ta’ data tjiebet, b’mod partikolari fil-kategorija ta’ riżultati u rapporti elettroniċi, aktar kategoriji ta’ fornituri tal-kura tas-saħħa huma konnessi u jipprovdu data, u aktar servizzi ta’ aċċess online jsegwu l-linji gwida dwar l-aċċessibbiltà tal-kontenut tal-internet.
Hemm diversi oqsma għal aktar progress. Fi tmiem l-2023, l-Istati Membri kollha (100 %) ipprovdew xi forma ta’ servizz(i) ta’ aċċess online nazzjonali jew reġjonali għaċ-ċittadini biex jaċċessaw id-data dwar is-saħħa tagħhom. Madankollu, għad hemm lakuni fil-kopertura tal-popolazzjoni, li jfisser li mhux in-nies kollha jistgħu jaċċessaw dawn is-servizzi. Biex tintlaħaq il-mira ta’ 100 % fl-2030, l-aċċess għandu jsir universali. Aktar fornituri tal-kura tas-saħħa, speċjalment dawk privati, jeħtieġ li jkunu konnessi mas-servizzi ta’ aċċess, peress li bħalissa d-data hija pprovduta l-aktar mill-fornituri tal-kura tas-saħħa mis-settur pubbliku. Fost l-għażla diversa ta’ data dwar is-saħħa, ċerti tipi ta’ data għandhom disponibbiltà limitata, speċjalment data dwar immaġnijiet mediċi (26 %) u apparat/impjanti mediċi (52 %). Għandha tiġi żgurata l-implimentazzjoni sħiħa tal-istrumenti legali rilevanti bħar-Regolament eIDAS u d-Direttiva dwar l-Aċċessibbiltà għall-Web.
Liema pajjiżi jippermettu l-aċċess għad-data tas-Saħħa elettronika bl-aktar mod komplet?
Il-ħames pajjiżi l-aktar maturi fl-UE-27 huma l-Belġju (100 %), id-Danimarka (98 %), l-Estonja (98 %), il-Litwanja (95 %) u l-Polonja (90 %). l-akbar titjib matul is-sena l-oħra ġie osservat għal Franza (+ 25 punt), għall-Portugall (+ 23 punt), għas-Slovakkja (+ 20 punt), u għall-Ġermanja (+ 17-il punt).
l-istampa fuq l-erba’ saffi ta’ qafas
Fl-2024, l-Istati Membri kollha jipprovdu xi forma ta’ servizz(i) ta’ aċċess online nazzjonali jew reġjonali għaċ-ċittadini biex jaċċessaw id-data dwar is-saħħa tagħhom. Tlieta u għoxrin Stat Membru (89 %) jirrapportaw li jipprovdu aċċess għar-rekords elettroniċi tas-saħħa permezz ta’ servizz ta’ aċċess ċentralizzat. l-erba’ Stati Membri l-oħra (l-Irlanda, l-Italja, Spanja u l-Iżvezja) jirrapportaw li għandhom servizzi reġjonali.
l-EU-27 kisbu punteġġ medju ta’ 74 % fuq il-livell tematiku għall- kategoriji ta’ data aċċessibbli dwar is-saħħa, tkabbir ta’ 10 punti perċentwali mis-sena l-oħra. Dan huwa l-livell tematiku l-aktar baxx fost l-erba’ saffi kunċettwalizzati fil-metodoloġija tas-Saħħa elettronika, li, madankollu, tjiebet l-aktar.
l-aktar kategoriji maturi ta’ data dwar is-saħħa jinkludu data dwar l-identifikazzjoni (punteġġ ta’ maturità ta’ 94 %), informazzjoni personali (90 %), preskrizzjoni elettronika (85 %), l-eDispensation (81 %), il-mediċini attwali u rilevanti tal-passat (79 %), u r-riżultati tat-testijiet tal-laboratorju (78 %). l-inqas kategoriji maturi ta’ data jinkludu data dwar l-immaġnijiet mediċi (26 %), it-tagħmir mediku u l-impjanti (52 %), ir-rapporti dwar ir-rilaxx mill-isptar (69 %), u l-proċeduri/l-operazzjonijiet (70 %). Madankollu, sitt pajjiżi oħra għamlu disponibbli rapporti ta’ immaġni mediċi mis-sena l-oħra. 17-il Stat Membru (63 %) għamlu titjib billi jew ipprovdew aktar kategoriji ta’ data dwar is-saħħa jew billi pprovdew id-data disponibbli fil-ħin.
Fl-2024, il-medja tal-EU-27 għas-saff tematiku dwar it- teknoloġija tal-aċċess u l-kopertura laħqet it-80 %, titjib ta’ seba’ punti perċentwali mis-sena preċedenti.
Sbatax-il Stat Membru (63 %) jippermettu liċ-ċittadini jużaw eID sigura (pre-)notifikata skont ir-Regolament eIDAS biex jawtentikaw lilhom infushom meta jużaw is-servizz ta’ aċċess online. Dan huwa titjib meta mqabbel mas-sena l-oħra meta nofs il-pajjiżi tal-UE biss kellhom l-eID (pre)notifikata tagħhom f’konformità mar-Regolament eIDAS.
l-Istati Membri kollha ħlief l-Irlanda joffru aċċess għal data elettronika dwar is-saħħa permezz ta’ portal online. Reġjun tas-saħħa wieħed biss fl-Irlanda joffri aċċess għad-data dwar is-saħħa u jagħmel dan bl-użu ta’ applikazzjoni mobbli nattiva. 14-il Stat Membru (48 %) jirrapportaw li joffru liċ-ċittadini kemm portal(i) online kif ukoll applikazzjoni(jiet) mobbli nattiva(i) bħala modi biex jaċċessaw ir-rekords elettroniċi tas-saħħa tagħhom. F’termini ta’ kopertura tal-popolazzjoni, 20 Stat Membru (74 %) jirrapportaw li 80–100 % tal-popolazzjoni nazzjonali jistgħu teknikament jagħmlu użu mill-aċċess online għar-rekords elettroniċi tas-saħħa biex jaraw id-data dwar is-saħħa tagħhom. B’kollox, 16-il Stat Membru tejbu l-punteġġ tagħhom fil-qasam tat-teknoloġija u l-kopertura tal-aċċess.
Il-fornituri pubbliċi tal-kura tas-saħħa (72 %) huma konnessi aħjar mill-fornituri privati tal-kura tas-saħħa (55 %). Fl-istess ħin, il-kopertura tal-fornituri tal-kura tas-saħħa li huma konnessi u li jipprovdu data rilevanti dwar is-saħħa hija s-sottoindikatur tal-punteġġ l-aktar baxx ta’ dan is-saff tematiku. Seba’ Stati Membri biss (26 %) jirrapportaw li mill-inqas 60 % tal-fornituri tal-kura tas-saħħa fil-kategoriji applikabbli kollha ta’ faċilitajiet (eż. faċilitajiet ta’ kura primarja, faċilitajiet ta’ kura sekondarja, djar tal-kura ġerjatriċi, eċċ.) qed jipprovdu (mill-inqas xi) data rilevanti għas-servizz ta’ aċċess. Madankollu, 11-il Stat Membru (41 %) wessgħu l-għadd ta’ kategoriji ta’ fornituri tal-kura tas-saħħa konnessi mill-aħħar sena.
Fl-2024, il-medja tal-EU-27 għas-saff tematiku dwar l- opportunitajiet ta’ aċċess żdiedet b’seba’ punti perċentwali meta mqabbla mas-sena preċedenti, u laħqet 77 %.
Seba’ Stati Membri (l-Awstrija, il-Belġju, id-Danimarka, l-Estonja, il-Ġermanja, il-Litwanja u l-Polonja) kisbu punti sħaħ: l-erba’ rekwiżiti kollha huma implimentati bis-sħiħ għall-aċċess minn kustodji legali, minn persuni awtorizzati, li jipprovdu mekkaniżmi ta’ assistenza għal gruppi żvantaġġati u konformi mad-WCAG v2.1 u d-Direttiva dwar l-Aċċessibbiltà tal-Web.
Informazzjoni ta’ sfond
Id-data nġabret fil-forma ta’ stħarriġ li sar bejn April u Mejju 2024 u tippreżenta d-data mill-31 ta’ Diċembru 2023. Dawk li wieġbu kienu l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti.
Wara l-adozzjoni tad-Dikjarazzjoni dwar id-Drittijiet u l-Prinċipji Diġitali Ewropej u l-Programm ta’ Politika dwar id-Deċennju Diġitali għall-2030, maqbula b’mod konġunt mill-Parlament Ewropew, l-Istati Membri u l-Kummissjoni, ġie żviluppat qafas ta’ monitoraġġ komprensiv, f’kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri, biex jipprovdi l-għodod għall-monitoraġġ u r-rappurtar annwali tal-progress lejn il-kisba tal-miri u l-objettivi diġitali għall-Istati Membri kollha tal-UE li għandhom jintlaħqu sal-2030 f’erba’ oqsma: il-ħiliet diġitali, l-infrastruttura diġitali, id-diġitalizzazzjoni tan-negozju u tas-servizzi pubbliċi. Il-mira tas-Saħħa elettronika għall-aċċess għar-rekords elettroniċi tas-saħħa qed tikkumplimenta żewġ miri oħra: il-mira li tiġi pprovduta aċċessibbiltà 100 % online tas-servizzi pubbliċi ewlenin u l-mira ta’ aċċess għal identifikazzjoni elettronika sigura (eID) għal 100 % taċ-ċittadini tal-Unjoni.