Wykorzystanie danych dotyczących zdrowia i cyfrowych technologii medycznych ma ogromny potencjał w zakresie poprawy dostępu obywateli do usług zdrowotnych, poprawy jakości i skuteczności opieki zdrowotnej, opracowania zindywidualizowanych podejść oraz wspierania badań naukowych i innowacji. Program „Cyfrowa dekada” do 2030 r. napędza postępy w kierunku powszechnego dostępu obywateli UE do elektronicznej dokumentacji medycznej i wzmacniania pozycji pacjentów dzięki cyfrowemu zdrowiu.
W badaniu tym przeanalizowano postępy poczynione przez państwa członkowskie UE (a także Norwegię i Islandię) w zakresie dostępu obywateli do ich elektronicznej dokumentacji medycznej. Wyniki opisują aktualną sytuację na dzień 31 grudnia 2023 r. Do monitorowania zastosowano złożony wskaźnik obejmujący cztery warstwy, które kompleksowo analizują wiele aspektów dostępu do zapisów e-zdrowia: wdrażanie elektronicznych usług dostępu dla obywateli, kategorie dostępnych danych dotyczących zdrowia, wykorzystywane technologie dostępu (eID, dostęp za pośrednictwem portali lub aplikacji), zasięg (przez ludność i świadczeniodawców) oraz sprawiedliwe możliwości dostępu.
W jaki sposób UE radzi sobie z zapewnieniem obywatelom dostępu do danych dotyczących e-zdrowia?
Europa poprawia dojrzałość wskaźnika e-zdrowia. Średni ogólny wynik złożony dla UE-27 wzrósł do 79 % z 72 % w ubiegłym roku. Wyniki pokazują, że kraje osiągają postępy w ułatwianiu obywatelom dostępu do elektronicznej dokumentacji medycznej. Dwadzieścia dwa państwa członkowskie (81 %) poprawiły się pod względem wyników w ubiegłym roku. Poprawiła się dostępność różnych rodzajów danych, zwłaszcza w ramach kategorii elektronicznych wyników i raportów, więcej kategorii świadczeniodawców opieki zdrowotnej jest podłączonych do sieci i dostarczających dane, a więcej usług dostępu online jest zgodnych z wytycznymi dotyczącymi dostępności treści internetowych.
Istnieje kilka obszarów wymagających dalszych postępów. Pod koniec 2023 r. wszystkie państwa członkowskie (100 %) zapewniły obywatelom pewną formę krajowych lub regionalnych usług dostępu online w celu uzyskania dostępu do ich danych dotyczących zdrowia. Nadal jednak istnieją luki w populacji, co oznacza, że nie wszyscy ludzie mają dostęp do takich usług. Aby osiągnąć cel 100 % w 2030 r., dostęp musi stać się powszechny. Więcej świadczeniodawców, zwłaszcza prywatnych, musi być podłączonych do usług dostępu, ponieważ obecnie dane są w większości dostarczane przez świadczeniodawców z sektora publicznego. Wśród zróżnicowanego wyboru danych dotyczących zdrowia niektóre rodzaje danych mają ograniczoną dostępność, w szczególności dane dotyczące obrazów medycznych (26 %) oraz wyrobów medycznych/implantów (52 %). Należy zapewnić pełne wdrożenie odpowiednich instrumentów prawnych, takich jak rozporządzenie eIDAS i dyrektywa w sprawie dostępności stron internetowych.
Które kraje umożliwiają dostęp do danych dotyczących e-zdrowia w najbardziej kompletny sposób?
Pięć najbardziej dojrzałych krajów UE-27 to Belgia (100 %), Dania (98 %), Estonia (98 %), Litwa (95 %) i Polska (90 %). Największą poprawę w stosunku do ubiegłego roku odnotowano we Francji (+25 punktów), Portugalii (+23 pkt), Słowacji (+20 punktów) i Niemczech (+17 punktów).
Obraz na czterech warstwach ramowych
W 2024 r. wszystkie państwa członkowskie zapewniają obywatelom pewną formę krajowych lub regionalnych usług dostępu online w celu uzyskania dostępu do ich danych dotyczących zdrowia. Dwadzieścia trzy państwa członkowskie (89 %) zgłaszają zapewnienie dostępu do elektronicznej dokumentacji medycznej za pośrednictwem scentralizowanej usługi dostępu. Pozostałe cztery państwa członkowskie (Irlandia, Włochy, Hiszpania i Szwecja) przedstawiły sprawozdania dotyczące usług regionalnych.
UE-27 osiągnęła średni wynik 74 % w warstwie tematycznej dla kategorii dostępnych danych dotyczących zdrowia, co oznacza wzrost o 10 punktów procentowych od zeszłego roku. Jest to najniższa warstwa tematyczna spośród czterech warstw skonceptualizowanych w metodologii e-zdrowia, która jednak poprawiła się najbardziej.
Do najbardziej dojrzałych kategorii danych dotyczących zdrowia należą dane dotyczące identyfikacji (wynik dojrzałości 94 %), dane osobowe (90 %), e-recepta (85 %), edyspensacja (81 %), aktualne i odpowiednie leki z przeszłości (79 %) oraz wyniki badań laboratoryjnych (78 %). Do najmniej dojrzałych kategorii danych należą dane dotyczące obrazów medycznych (26 %), wyrobów medycznych i implantów (52 %), raportów z wypisów ze szpitala (69 %) oraz procedur/operacji (70 %). Niemniej jednak od zeszłego roku kolejne 6 krajów udostępniło raporty z obrazowania medycznego. 17 państw członkowskich (63 %) dokonało ulepszeń, dostarczając więcej kategorii danych dotyczących zdrowia lub dostarczając dostępne dane w odpowiednim czasie.
W 2024 r. średnia dla UE-27 w warstwie tematycznej dotyczącej technologii dostępu i zasięgu osiągnęła 80 %, co oznacza poprawę o siedem punktów procentowych w stosunku do poprzedniego roku.
Siedemnaście państw członkowskich (63 %) umożliwia obywatelom korzystanie z bezpiecznego identyfikatora elektronicznego (wcześniej) zgłoszonego na podstawie rozporządzenia eIDAS w celu uwierzytelnienia się podczas korzystania z usługi dostępu online. Jest to poprawa w porównaniu z rokiem ubiegłym, kiedy tylko połowa państw UE otrzymała wstępne zgłoszenie tożsamości elektronicznej zgodnie z rozporządzeniem eIDAS.
Wszystkie państwa członkowskie z wyjątkiem Irlandii oferują dostęp do elektronicznych danych dotyczących zdrowia za pośrednictwem portalu internetowego. Tylko jeden region zdrowia w Irlandii oferuje dostęp do danych dotyczących zdrowia i robi to za pomocą natywnej aplikacji mobilnej. 14 państw członkowskich (48 %) zgłosiło, że oferuje obywatelom zarówno portale internetowe, jak i natywne aplikacje mobilne jako sposoby dostępu do ich elektronicznej dokumentacji medycznej. Jeśli chodzi o liczbę ludności, 20 państw członkowskich (74 %) twierdzi, że 80-100 % ludności krajowej może technicznie korzystać z dostępu online do elektronicznej dokumentacji medycznej w celu przeglądania swoich danych dotyczących zdrowia. Łącznie 16 państw członkowskich poprawiło swoje wyniki w dziedzinie technologii dostępu i zasięgu.
Publiczne świadczeniodawcy (72 %) są lepiej skomunikowani niż prywatni świadczeniodawcy (55 %). Jednocześnie ochrona świadczeniodawców, którzy są powiązani i dostarczająca odpowiednie dane dotyczące zdrowia, jest najniższą podwskaźnikiem tej warstwy tematycznej. Tylko siedem państw członkowskich (26 %) twierdzi, że co najmniej 60 % świadczeniodawców we wszystkich mających zastosowanie kategoriach placówek opieki zdrowotnej (np. placówki podstawowej opieki zdrowotnej, placówki opieki drugorzędnej, domy opieki geriatrycznej itp.) dostarcza (przynajmniej niektóre) odpowiednie dane do usługi dostępu. Niemniej jednak 11 państw członkowskich (41 %) zwiększyło liczbę kategorii powiązanych świadczeniodawców opieki zdrowotnej od ubiegłego roku.
W 2024 r. średnia dla UE-27 dotycząca możliwości dostępu wzrosła o siedem punktów procentowych w porównaniu z rokiem poprzednim, osiągając 77 %.
Siedem państw członkowskich (Austria, Belgia, Dania, Estonia, Niemcy, Litwa i Polska) uzyskało pełne punkty: wszystkie cztery wymogi zostały w pełni wdrożone w odniesieniu do dostępu opiekunów prawnych, upoważnionych osób, zapewniając mechanizmy pomocy grupom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji oraz zgodny z WCAG v2.1 i dyrektywą w sprawie dostępności stron internetowych.
Informacje ogólne
Dane zostały zebrane w formie ankiety, która odbyła się między kwietniem a majem 2024 r. i przedstawia dane na dzień 31 grudnia 2023 r. Respondentami były właściwe organy krajowe.
Po przyjęciu deklaracji w sprawie europejskich praw i zasad cyfrowych oraz programu polityki cyfrowej na 2030 r., uzgodnionego wspólnie przez Parlament Europejski, państwa członkowskie i Komisję, opracowano kompleksowe ramy monitorowania, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, aby zapewnić narzędzia do monitorowania postępów w osiąganiu celów i celów cyfrowych dla wszystkich państw członkowskich UE do 2030 r. i corocznego składania sprawozdań z postępów w osiąganiu celów i celów cyfrowych dla wszystkich państw członkowskich UE, które mają zostać osiągnięte do 2030 r. w czterech obszarach: umiejętności cyfrowe, infrastruktura cyfrowa, cyfryzacja przedsiębiorstw i usług publicznych. Cel e-zdrowia, jakim jest dostęp do elektronicznej dokumentacji medycznej, stanowi uzupełnienie dwóch innych celów: cel polegający na zapewnieniu 100 % dostępności w internecie kluczowych usług publicznych oraz cel, jakim jest dostęp do bezpiecznej identyfikacji elektronicznej (eID) dla 100 % obywateli Unii.