Tnax-il proġett, kemm xogħlijiet kif ukoll studji, iffinanzjati taħt il-Programm tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa — Diġitali (FNE Diġitali), tnedew fil-bidu tal-2023 u għadhom għaddejjin bħalissa.
Sussegwentement tnediet it-tieni sejħa komplementari, li ngħalqet f’Marzu 2023. Din is-sejħa saħħet l-ewwel sejħa u rriżultat fl-għażla ta’ 6 proġett addizzjonali, 2 xogħol u 4 studju tal-bidu, li għandhom jiġu ffinanzjati taħt il-FNE Diġitali fl-2024.
L-Aġenzija Eżekuttiva Ewropea għas-Saħħa u għall-Qasam Diġitali (HaDEA) temmet il-proċess tal-firem tal-ftehim ta’ għotja mal-benefiċjarji tal-proġett li rnexxew.
It-tielet sejħa tnediet fis-17 ta’ Ottubru 2023 u se tagħlaq fl-20 ta’ Frar 2024. Hija miftuħa kemm għal xogħlijiet kif ukoll għal studji, u b’hekk tħejji l-pajpijiet tal-proġetti filwaqt li timplimenta wkoll proġetti fuq il-post.
Kurituri 5G
Il-portafoll li jirriżulta ta’ 6 proġett li se jirċievu finanzjament mill-UE se jkompli jwitti t-triq għal Mobbiltà Konnessa u Awtomatizzata (CAM), inklużi servizzi ta’ sikurezza u mhux ta’ sikurezza, kemm jekk għat-trasport bit-triq, bil-ferrovija, fil-passaġġi fuq l-ilma interni, jew għat-trasport multimodali.
B’mod aktar speċifiku, il-proġetti se jappoġġaw il-varar tal-infrastruttura tal-5G fuq sezzjonijiet transfruntiera tal-kurituri 5G u jiżguraw il-kontinwità tas-servizz meta tinqasam il-fruntiera msemmija. Għalhekk, dawn se jgħinu biex jgħaqqdu reġjuni differenti madwar l-Ewropa.
Tnejn minn dawn il-proġetti se jibdew jużaw l-infrastruttura meħtieġa mill-ewwel, kemm attiva kif ukoll passiva, biex is-servizzi tal-CAM ikunu jistgħu jiżviluppaw fis-snin li ġejjin. Fl-istess ħin, l-istudji tal-bidu tal-4 se jħejju l-bażi għal proġetti futuri ta’ varar tal-infrastruttura tal-5G fuq skala kbira fid-dawl tas-Sejħiet Diġitali tal-FNE li jmiss.
Aktar informazzjoni dwar dawn il-proġetti u l-istudji tista’ tinstab hawn taħt.
Proġetti ta’ Skjerament tal-Kurituri 5G
5G BALKANI: konnettività mingħajr interruzzjoni li tkopri l-fruntiera bejn il-Bulgarija u s-Serbja
5G Il-Balkani għandhom l-għan li jikkompletaw il-konnettività futura mingħajr interruzzjoni billi jużaw fibra skura u jipprovdu infrastruttura tal-gigabyte, filwaqt li jtejbu l-kapaċità tan-network tar-radju bl-użu tal-wisa’ tal-banda rispettiva biex iwasslu t-throughput tal-bitrate meħtieġ.
CETIN il-Bulgarija flimkien ma’ CETIN LTD u l-Università Teknika ta’ Sofija b’hekk se jikkontribwixxu biex jiżguraw konnettività mingħajr interruzzjoni u jkopru s-segment transfruntier Sofia — Dimitrovgrad tul il-kuritur tan-network ewlieni “Orient-Lvant Med” Belgrade-Sofia-Kalotina.
Il-proġett għandu wkoll l-għan li jfassal u juża biżżejjed kapaċità tar-RAN biex iwettaq il-Mobbiltà Konnessa u Awtomatizzata (CAM) fl-oqsma msemmija, filwaqt li jikseb xenarji minimi u klassiċi għall-karozzi awtomatizzati b’distanza intersit ta’ 2.88 km, filwaqt li jassumi kopertura ġusta tas-sehem mis-suq tal-kapaċitajiet meħtieġa.
Kontribuzzjoni Totali tal-UE: EUR 3 364 403
BALTCOR5G: L-installazzjoni tal-infrastruttura 5G u V2X transfruntiera bejn il-Polonja u r-Repubblika Ċeka
Dan il-proġett għandu l-għan li jimplimenta l-infrastruttura 5G u C-V2X li tgħaqqad is-sezzjonijiet tal-kurituri tat-toroq transfruntiera tul il-Kuritur Baltiku-Adrijatiku 5G bejn il-Polonja u r-Repubblika Ċeka biex jippermetti kopertura u trasferiment tan-network ta’ kwalità għolja u bla xkiel.
Towerlink il-Polonja flimkien ma’ CETIN AS ser jimmiraw li jiżviluppaw mudelli kummerċjali ġodda f’oqsma ta’ falliment tas-suq biex jipprovdu servizzi diġitali.
Kontribuzzjoni Totali tal-UE: EUR 2 058 524
KURITURI 5G: STUDJI TAL-BIDU
5G HSL EUROLINK: studju tal-bidu għall-iskjerament tal-5G tul sezzjoni ferrovjarja transfruntiera bejn Pariġi (Franza) u Brussell (il-Belġju)
Il-proġett 5GHSL Eurolink għandu l-għan li jwettaq studju tal-bidu biex iħejji l-implimentazzjoni tal-infrastruttura tal-5G tul sezzjoni transfruntiera ferrovjarja bejn Pariġi (Franza) u Brussell (il-Belġju), għall-benefiċċji tal-konnettività tal-passiġġieri bil-ferrovija u d-diġitalizzazzjoni tal-operazzjonijiet ferrovjarji.
Il-SNCF Reseau, flimkien ma’ Infrabel SA se jwettqu l-istudju ma’ konsorzju ta’ 4 membru, li jinvolvi żewġ maniġers tal-infrastruttura ferrovjarja u 2 RC miż-żewġ pajjiżi. Dawn għandhom:
- jidentifikaw ir-rekwiżiti tas-servizz ta’ komunikazzjoni fil-mira għall-impriżi ferrovjarji u għall-passiġġieri;
- tfassal l-implimentazzjoni tat-teknoloġija 5G tul il-kuritur, b’enfasi fuq il-mudell ta’ kondiviżjoni tal-infrastruttura ferrovjarja/MNO u l-kontinwità tas-servizz fil-qsim tal-fruntiera;
- tiddefinixxi mudell ta’ kooperazzjoni bejn il-ferroviji u l-MNOs li jimmassimizza s-sinerġiji għall-iskjerament u għall-kooperazzjoni u s-sostenibbiltà fit-tul;
- tħejji pjan ta’ implimentazzjoni dettaljat, tuża mill-ġdid l-assi eżistenti tal-infrastruttura, tiddefinixxi x-xogħlijiet u tistma l-kost għall-bini ta’ kopertura tal-5G li se tipprovdi kapaċitajiet ta’ servizz mistennija;
- tevalwa l-vijabbiltà tan-negozju fis-sezzjoni tal-binarji kkunsidrata biex tivvaluta l-falliment potenzjali tas-suq għall-kuritur u għal perspettiva fit-tul ta’ skjerament fuq skala kbira;
- tevalwa l-fattibbiltà tat-teknoloġija fuq il-linji ta’ veloċità għolja fuq waħda mill-akbar linji Ewropej li jgħaqqdu l-Belġju, Franza, u l-mina mar-Renju Unit.
Kontribuzzjoni Totali tal-UE: EUR EUR 433 145
5G FREJUS: studju tal-bidu għat-tħejjija tal-iskjerament tal-5G fis-sezzjoni transfruntiera Fréjus bejn l-Italja u Franza
5G Fréjus se twettaq studju tal-bidu għall-iskjerament tal-5G u tivvaluta l-isforz meħtieġ biex jiġi skjerat bis-sħiħ il-kuritur tat-trasport bejn l-Italja u Franza tul il-mini ferrovjarji u tat-triq ta’ Fréjus, b’infrastruttura passiva u attiva newtrali u anjostika ddedikata għall-iżvilupp ta’ servizzi diġitali.
Cellnex Italia, OpEn Fiber SpA, Cellnex France, Anas SpA, Accenture SpA, Rete Ferroviaria Italiana, flimkien mal-Instituto Nazionale di Ricerca Metrologica se:
- timmappja l-lista ta’ applikazzjonijiet li jistgħu jiġu ffaċilitati mill-kopertura tal-5G tul il-mina ferrovjarja, filwaqt li tiddefinixxi r-rekwiżiti b’enfasi fuq id-dimensjoni transfruntiera;
- tivvaluta d-dimensjonar tal-fibra u tal-fibra skura xierqa biex isservi s-sezzjoni transkonfinali tal-kuritur u taqbad sinerġiji fil-kondiviżjoni ta’ infrastruttura passiva komuni u l-minimizzazzjoni tal-impatt fuq il-kurituri tat-trasport operazzjonali;
- tivvaluta l-opportunitajiet biex jinħolqu sinerġiji fl-implimentazzjoni futura tal-kopertura tal-5G għall-ħtiġijiet tal-komunikazzjoni kwantistika biex tinħoloq sistema ta’ komunikazzjoni kwantistika reżiljenti u affidabbli.
Hija prevista valutazzjoni bir-reqqa tal-qafas legali, istituzzjonali, regolatorju, u amministrattiv tal-qafas nazzjonali u internazzjonali sabiex tiġi antiċipata u mitigata l-kumplessità tal-fażi ta’ implimentazzjoni għall-kapaċitajiet 5G, VHCN, u komunikazzjonijiet kwantistiċi.
Kontribuzzjoni Totali tal-UE: EUR 400 723
EUR 5G-ADRIA: studju tal-bidu għall-iskjerament transfruntier tal-5G bejn is-Slovenja u l-Kroazja fuq il-kuritur tal-Mediterran
Il-proġett 5G-ADRIA se jiffoka fuq id-definizzjoni ta’ liema infrastruttura tal-5G hija meħtieġa biex tappoġġa servizzi futuri relatati mat-traffiku li se jintużaw tul il-kurituri tat-trasport tat-TEN-T fis-Slovenja u l-Kroazja.
Barra minn hekk, il-kuritur propost qed jgħaqqad il-portijiet ewlenin tat-TEN-T fir-reġjun Adrijatiku tat-Tramuntana, jiġifieri f’Koper u Rijeka.
Ir-rotta tat-trasport indirizzata se tinfirex mill-Port Sloven Koper via Ljubljana sal-qsim tal-fruntiera ta’ Bregana, tkompli lejn il-Kroazja sa Zagreb u wara lejn Port Rijeka.
Għalkemm l-istudju jkopri prinċipalment dan il-kuritur b’tul ta’ 378 km, se jwassal ukoll passi u riżultati komuni li jistgħu jkunu trasferibbli għal kurituri oħra fiż-żewġ pajjiżi.
Telemach Slovenija, sirokopasovne komunikacije, d.o.o., flimkien mal-imsieħba tagħha Druzba za Avtoceste v Republiki Sloveniji D.D, Transmitters and Communications Ltd, u Univerza v Ljubljani se:
- Tqabbel l-infrastruttura passiva u attiva eżistenti tul il-kuritur mas-servizzi attwali ta’ informazzjoni u ġestjoni tat-traffiku. L-istudju se jirrappreżenta l-pedament għall-evoluzzjoni ta’ networks u servizzi futuri
- L-introduzzjoni ta’ servizzi inizjali standardizzati tal-CAM b’informazzjoni u ġestjoni mtejba tat-traffiku, li jeħtieġu kopertura 5G imtejba b’domandi ogħla għad-data u densità tal-vetturi.
- L-introduzzjoni ta’ servizzi avvanzati tal-CAM bi skambju kooperattiv ta’ informazzjoni dwar it-traffiku internazzjonali u ġestjoni tat-traffiku f’ħin reali, li jagħmlu pressjoni fuq kopertura densa tal-5G, fluss għoli ta’ data, latenza baxxa fis-servizz u affidabbiltà ta’ servizz għoli.
- Tħejji l-bażi għan-networks tal-ġenerazzjoni li jmiss bi prestazzjonijiet eċċellenti li jistgħu ma jkunux jistgħu jinkisbu fil-futur qrib, eż., servizzi li jeħtieġu fluss ta’ data estremament għoli u latenzi baxxi.
Kontribuzzjoni Totali tal-UE: EUR 735 225
EUR 5G-SITACOR: Studju tal-bidu għall-iskjerament tal-5G tul is-sezzjonijiet transfruntiera tat-TEN-T tal-Mediterran u l-Baltiku — il-kurituri Adrijatiċi bejn l-Italja u s-Slovenja
L-objettiv ewlieni tal-istudju tal-bidu huwa li jiġu vvalutati r-rekwiżiti tekniċi meħtieġa biex jiġu pprovduti bis-sħiħ il-kurituri Mediterranji u Baltiku-Adrijatiċi tat-TEN-T. Hija tiffoka b’mod partikolari fuq sezzjonijiet transkonfinali bejn ir-Reġjun ta’ Friuli Venezia Giulia (l-Italja) u r-Repubblika tas-Slovenja. Infrastruttura newtrali, anjostika passiva u attiva ddedikata għall-iżvilupp ta’ servizzi diġitali se tivvaluta l-kurituri tat-toroq tat-TEN-T eżistenti fir-Reġjun ta’ Friuli Venezia Giulia u fil-Punent tas-Slovenja, b’mod partikolari fir-rigward tal-użu ta’ infrastruttura sikura, sigura u sostenibbli ta’ prestazzjoni għolja, inklużi networks Gigabit u 5G. Regione Autonoma Friuli-Venezia Giulia, flimkien mas-sħab tagħha Univerza v Ljubljani, Druzba Za Avtoceste v Republiki Sloveniji D.D, Universita degli Studi di Trieste, Telekom Slovenije DD, Aanas spa, Retelit Digital Services spa, u Luka Koper Port u Sistema Loġistika D.
L-għan ġenerali tal-Istudju 5G-SITACOR huwa li jivvaluta u jiddefinixxi l-aħjar modalitajiet biex jiġi applikat il-potenzjal tat-teknoloġija tan-netwerk 5G (veloċità ogħla ta’ trażmissjoni, latenza aktar baxxa u affidabbiltà ogħla) għal każijiet ta’ użu differenti għall-iżvilupp ta’ infrastrutturi lineari bħall-CAM u s-sikurezza fit-toroq (jiġifieri eCall) fl-oqsma identifikati.
L-istudju se jkollu l-għan li:
- jivvalutaw l-infrastruttura eżistenti tat-trasport u tat-telekomunikazzjoni li sservi l-kuritur għall-kondiviżjoni u l-użu mill-ġdid effiċjenti (bħall-fibra, il-provvista tal-enerġija, l-arbli tal-utilitajiet, l-ispazju tal-art, eċċ.);
- tanalizza s-sostenibbiltà teknika u ekonomika tal-investimenti meħtieġa għall-kopertura sħiħa tal-kuritur f’konformità mal-għan tas-sejħa;
- jivvalutaw l-istrateġiji għall-iffrankar tal-ispejjeż permezz tal-kondiviżjoni ta’ infrastruttura passiva u attiva;
- l-iżvilupp ta’ infrastrutturi lineari relatati mas-CAM u s-sikurezza fit-toroq (jiġifieri eCall), kif ukoll l-allinjament mal-għanijiet tal-infrastruttura EuroQCI;
- l-identifikazzjoni tar-rekwiżiti ekonomiċi u teknoloġiċi biex tiġi żgurata konnettività bla xkiel li tippermetti diġitalizzazzjoni sħiħa tal-kuritur f’konformità mal-istandards eżistenti.
Kontribuzzjoni Totali tal-UE: EUR 342 742