Użi tal-Ispettru tar-Radju

Broadband mingħajr fili

Il-komunikazzjonijiet broadband bla fili jiżguraw kopertura wiesgħa u konnettività għall-ħtiġijiet tas-soċjetà u industrijali. In-netwerks mobbli terrestri ta’ ġenerazzjonijiet differenti (minn GSM sa 5G) ikkumplimentati minn Wi-Fi Radio LANs jipprovdu aċċess għall-Internet għaċ-ċittadini kollha kull fejn jgħixu, jaħdmu u jivvjaġġaw. Barra minn hekk, il-broadband mingħajr fili jippermetti l-interkonnessjoni tat-tipi kollha ta’ magni u oġġetti (iktar’il quddieml-“Internet tal-Oġġetti”). L-aċċess għall-komunikazzjonijiet mobbli jintuża wkoll abbord l-inġenji tal-ajru u l-bastimenti marittimi.

Il-konnettività avvanzata tal-5G hija faċilitatur ewlieni għad-diġitalizzazzjoni u t-trasformazzjoni tan-negozju f’diversi setturi industrijali (“vertikali”) bħat-trasport bit-triq u bil-ferrovija, il-manifattura intelliġenti (Industrija 4.0) il-kura tas-saħħa jew l-agrikoltura. L-ispettru tar-radju sar disponibbli biex jappoġġa l-karozzi u l-ferroviji awtomatizzati — il-banda ta’ frekwenzi ta’ 5.9 GHz armonizzata fl-UE (5 875–5 935 MHz) tippermetti l-konnettività bejn vettura u oħra fit-toroq, kif ukoll it-tħaddim ta’ trasport ferrovjarju urban ikkontrollat bir-radju. Il-meded ta’ frekwenza 874,4–880.0 MHz akkoppjati ma’ 919,4–925.0 MHz, kif ukoll 1 900–1 910 MHz, huma armonizzati wkoll fl - UE għar-Radju Mobbli Ferrovjarju (RMR), li huwa maħsub biex jiżgura kontroll u ġestjoni minn kullimkien tal-operazzjonijiet ferrovjarji.

Komunikazzjonijiet mobbli

Il-komunikazzjonijiet mobbli saru parti integrali minn ħajjitna, u jippermettu l-konnettività kullimkien u fi kwalunkwe ħin. Iċ-ċittadini, in-negozji u l-organizzazzjonijiet madwar id-dinja qed jiddependu dejjem aktar fuq il-komunikazzjonijiet mobbli biex ikunu jistgħu jikkomunikaw, jaħdmu u jikkollaboraw.

Il-ġestjoni tal-ispettru tar-radju għall-komunikazzjonijiet mobbli jeħtieġ li tkun intelliġenti u effiċjenti biex tiġi evitata l-interferenza bejn l-utenti differenti, biex jiġu massimizzati l-benefiċċji tal-utenti f’termini ta’ konnettività u sostenibbiltà, u biex jitrawmu l-innovazzjoni u s-servizzi fis-suq uniku. Sabiex jintlaħqu dawn l-objettivi madwar l-Unjoni, u filwaqt li jitqiesu l-isfidi soċjoekonomiċi tal-lum, il-Kummissjoni, f’kooperazzjoni mal-Istati Membri, ilha tiżviluppa politika tal-ispettru fil-livell tal-UE, u tikkoordina l-allokazzjoni tal-ispettru tar-radju taħt kundizzjonijiet tekniċi armonizzati, kif ukoll l-ippjanar u l-eżekuzzjoni tal-proċeduri nazzjonali tal-assenjament tal-ispettru.

F’konformità mad- Deċiżjoni dwar l-Ispettru tar-Radju u l- Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi, il-Kummissjoni tiżviluppa deċiżjonijiet tekniċi ta’ implimentazzjoni biex tiżgura kundizzjonijiet armonizzati, għad-disponibbiltà u l-użu effiċjenti tal-ispettru tar-radju, madwar l-Unjoni. Diġà ġew identifikati u armonizzati aktar minn 4 GHz ta’ spettru tar-radju fil-livell tal-UE għal sistemi terrestri li huma kapaċi jipprovdu servizzi ta’ komunikazzjoni elettronika broadband mingħajr fili (inklużi komunikazzjonijiet mobbli), li jkopru meded ta’ frekwenza baxxa, medja u għolja skont il-prinċipji tan-newtralità tat-teknoloġija u tas-servizz.

Il-Kummissjoni kienet ukoll qed timmonitorja u tanalizza l-proċeduri nazzjonali tal-għoti tal-ispettru fl-Istati Membri biex tiżgura d-disponibbiltà f’waqtha ta’ spettru tar-radju suffiċjenti taħt kundizzjonijiet favur l-investiment fi ħdan il-meded armonizzati tal-UE għall-introduzzjoni ta’ netwerks bla fili (inklużi dawk mobbli) mifruxa.

Netwerk ta’ ċelloli żgħar għal 5G

Netwerks aktar intelliġenti mingħajr fili inklużi ċelloli żgħar u antenni distribwiti huma prerekwiżit għal introduzzjoni sħiħa tal-5G. F’dan il-kuntest, ir- Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni jistabbilixxi l-karatteristiċi fiżiċi u tekniċi ta’ ċelloli żgħar li huma eżentati minn kwalunkwe permess individwali għall-ippjanar tal-ibliet jew permessi individwali preċedenti oħra. Id-definizzjoni ta’ ċellola żgħira fir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tistabbilixxi limiti stretti f’termini ta’ daqs u qawwa emessa ta’ dawk l-installazzjonijiet ta’ ċelloli żgħar.

Dan ir-Regolament jiżgura wkoll il-protezzjoni tas-saħħa pubblika mill-esponiment għall-kampi elettromanjetiċi kif ukoll l-integrazzjoni viżiva taċ-ċelloli żgħar. Għal dan il-għan, hija tipprevedi l-konformità mal-limiti tal-kampijiet elettromanjetiċi (EMF) għall-introduzzjoni ta’ netwerks pubbliċi mobbli, li ġew rakkomandati fil-livell tal-UE. Dawn il-limiti tal-EMF jissalvagwardjaw marġni ta’ 50 darba inqas mil-livelli indikati mill-evidenza xjentifika internazzjonali bħala li għandhom effett potenzjali fuq is-saħħa tal-bniedem. Ir-Regolament jindirizza wkoll id-dehra viżiva ta’ ċelloli żgħar biex jiġi evitat it-tgħaqqid viżiv. Din tistabbilixxi l-ispeċifikazzjonijiet għal installazzjoni koerenti u integrata, filwaqt li tipprovdi lill-awtoritajiet nazzjonali bil-mezzi biex jissorveljaw l-użu aggregat ta’ ċelloli żgħar.

Każijiet ta’ użu industrijali

L-użu ta’ konnettività bla fili affidabbli u reżiljenti qed isir dejjem aktar neċessità għal proċessi industrijali kritiċi għan-negozju, bħal dawk relatati mal-manifattura awtomatizzata f’fabbriki intelliġenti (Industrija 4.0). Il-konnettività 5G tista’ tintuża biex tikkonnettja sensuri ma’ diversi magni, biex b’hekk il-fabbriki, il-linji tal-ajru, il-manifatturi tal-karozzi, u operaturi industrijali oħra jkunu jistgħu jimmonitorjaw u jimmaniġġjaw it-tagħmir u l-prodotti għall-finijiet ta’ manutenzjoni u tiswija. Pereżempju, id-data miġbura minn sensuri tista’ tiġi trażmessa permezz tan-netwerk 5G lill-proċessuri b’algoritmi ta’ tagħlim awtomatiku biex tiġi mbassra l-imġiba futura tat-tagħmir qabel ma sseħħ kwalunkwe ħsara serja. Barra minn hekk, il-manifattura industrijali tiddependi fuq preċiżjoni għolja, kontroll remot tal-magni kif ukoll robots awtonomi u vetturi fuq ġewwa, li huma interkonnessi f’netwerk ta’ intrapriżi privati 5G kritiku għall-missjoni.

Għal dan il-għan, il-Kummissjoni tat mandat lill- Konferenza Ewropea tal-Posta u t-Telekomunikazzjonijiet (CEPT) biex tistudja l-użu potenzjali ta’ sistemi terrestri tal-broadband mingħajr fili li jipprovdu konnettività tan-netwerk taż-żona lokali għall-vertikali fi ħdan il-banda ta’ frekwenzi 3.8–4.2 GHz fl-Unjoni. Din l-inizjattiva għandha l-għan li tippromwovi l-iżvilupp tal-ekosistema industrijali tal-5G, l-użu effiċjenti tal-ispettru u l-użu ta’ kundizzjonijiet innovattivi ta’ kondiviżjoni f’din il-medda bejn l-applikazzjonijiet vertikali 5G u l-utenti eżistenti (bħall-konnessjonijiet satellitari mill-ispazju għad-dinja).

Komunikazzjonijiet Mobbli abbord Inġenji tal-Ajru u Bastimenti

L-esperjenza multimedjali diġà tista’ tiġi pprovduta permezz tat-teknoloġija mobbli (inkluża l-4G) lill-passiġġieri li jivvjaġġaw fuq l-inġenji tal-ajru u l-vapuri. Iż-żieda tal-konnettività 5G fl-inġenji tal-ajru u fuq il-bastimenti marittimi se ttejjeb is-servizzi ta’ komunikazzjoni disponibbli għaċ-ċittadini waqt l-ivvjaġġar, filwaqt li tagħmel użu mill-aħħar teknoloġija mobbli disponibbli u tiżgura użu effiċjenti tal-ispettru. Il-Komunikazzjonijiet Mobbli abbord l-Inġenji tal-Ajru/il-Bastimenti (MCA/MCV) huma sistemi li jippermettu lill-passiġġieri jużaw l-apparat mobbli tagħhom (eż. smart phones) abbord. Bħalissa, is-servizzi MCA u MCV huma f’għadd limitat ta’ inġenji tal-ajru u bastimenti u l-interess fl-espansjoni ta’ dawn is-servizzi kemm fl-ambitu kif ukoll fil-kopertura qed jikber.

Komunikazzjonijiet Mobbli abbord l-inġenji tal-ajru

Fl-2008, il-Kummissjoni introduċiet regoli tekniċi armonizzati għat-tnedija tas-servizzi tal-GSM (2G) fil-medda ta’ frekwenzi ta’ 1 800 MHz għas-servizzi pan-Ewropej ta’ komunikazzjoni mobbli abbord l-inġenji tal-ajru. Dawk ir-regoli tekniċi ġew sussegwentement aġġornati mill-Kummissjoni fl-2013 biex jinkludu t-teknoloġija UMTS (3G) fil-banda ta’ frekwenzi akkoppjata ta’ 2 GHz u t-teknoloġija LTE (4G) fil-banda ta’ frekwenzi ta’ 1 800 MHz, flimkien mal-GSM (2G). Dan ifisser li l-passiġġieri mbagħad setgħu jużaw it-terminals mobbli tagħhom għas-servizzi tal-broadband, bħall-aċċess għall-internet fuq inġenju tal-ajru mgħammar bl-MCA. Il-Kummissjoni emendat id-deċiżjonijiet fl-2016 biex tissimplifika l-komunikazzjonijiet mobbli abbord l-inġenji tal-ajru.

Komunikazzjonijiet Mobbli abbord il-bastimenti

Fl-2010, b’mod simili għall-MCA, il-Kummissjoni introduċiet regoli tekniċi armonizzati għat-tnedija tas-servizzi tal-GSM (2G) fil-medda ta’ frekwenzi ta’ 1 800 MHz għas-servizzi pan-Ewropej ta’ komunikazzjoni mobbli abbord il-bastimenti. Dawk ir-regoli tekniċi ġew sussegwentement aġġornati wkoll mill-Kummissjoni fl-2017 biex jinkludu l-UMTS (3G) fil-banda ta’ frekwenzi ta’ 2 GHz, u t-teknoloġija LTE (4G) fil-banda ta’ frekwenzi ta’ 1 800 MHz, minbarra l-GSM (2G). Dan ifisser li l-passiġġieri mbagħad setgħu jużaw it-terminals mobbli tagħhom għas-servizzi tal-broadband, bħall-aċċess għall-internet fuq bastiment mgħammar b’MCV.

Servizzi awdjoviżivi

L-ispettru huwa komponent ewlieni għad-distribuzzjoni mingħajr fili ta’ kontenut awdjoviżiv. Ix-xandir terrestri huwa element importanti tal-mudell awdjoviżiv Ewropew u jissodisfa l-objettivi ewlenin tal-politika pubblika, bħad-diversità kulturali u l-pluraliżmu tal-midja.

Id- Deċiżjoni tal-UHF tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tiggarantixxi li l-banda ta’ frekwenzi 470–694 MHz (il-banda UHF), użata għax-xandir terrestri, se tkun riżervata għat-Televiżjoni Diġitali Terrestri (DTT) u l-Użu ta’ Avvenimenti Speċjali u t-Tfassil ta’ Programmi (PMSE) mill-inqas sal-2030. B’dan il-mod, il-fornituri tad-DTT u l-PMSE għandhom prevedibbiltà fit-tul għall-investiment u l-innovazzjoni. Stat Membru jista’ jiddeċiedi li jużaha għal servizzi oħra, iżda dan l-użu għandu jkun kompatibbli mal-ħtiġijiet nazzjonali tax-xandir u ma għandux jaffettwa ħażin ix-xandir fil-pajjiżi ġirien. Id-Deċiżjoni UHF ġiet proposta abbażi tar- rapport Lamy ta’ Awwissu 2014 u l- opinjoni tal-Grupp għall-Politika dwar l-Ispettru tar-Radju ta’ Frar 2015.

Studju dwar l-użu tal-banda UHF ta’ taħt 700 MHz għandu l-għan li jiffaċilita rapport mill-Kummissjoni Ewropea dwar l-iżviluppi fl-użu tal-banda UHF. L-istudju se jivvaluta l-aspetti teknoloġiċi, soċjali, ekonomiċi, kulturali u internazzjonali relatati mal-użu tal-banda UHF.

Komunikazzjonijiet bis-Satellita għal żoni remoti

Il-komunikazzjonijiet bis-satellita u d-dejta miġbura mis-satelliti saru indispensabbli għal firxa wiesgħa ta’ applikazzjonijiet. Is-satelliti qed jipprovdu servizzi ta’ sikurezza tal-ħajja u servizzi oħra lil żoni li ma jistgħux jintlaħqu min-netwerks terrestri, bħal fuq il-baħar, fl-ajru u fir-reġjuni muntanjużi. Dawn jgħinu biex jitnaqqas id-distakk diġitali billi jippermettu l-aċċess għall-broadband mingħajr fili f’żoni rurali u remoti. Dawn jistgħu jiffaċilitaw ix-xandir ta’ sinjali televiżivi fuq kontinenti sħaħ. Is-servizzi ta’ navigazzjoni bis-satellita qed jgħinu biex itejbu l-mobilità u jnaqqsu l-għadd ta’ inċidenti. Data miġbura mill-esplorazzjoni tad-dinja jew satelliti meteoroloġiċi, kif ukoll satelliti xjentifiċi oħra jiffaċilitaw it-tbassir tat-temp u jgħinu fil-monitoraġġ tat-tibdil fil-klima.

Il-frekwenzi użati mis-satelliti huma kkoordinati f’konformità mal-proċeduri tal- Unjoni Internazzjonali tat-Telekomunikazzjoni (ITU), filwaqt li jiġi żgurat li l-interferenza transfruntiera dannuża tiġi evitata jew minimizzata. L-ITU żżomm ukoll Reġistru tal-frekwenzi assenjati u l-orbiti tas-satelliti. Il-proċeduri tal-ITU ma jestendux għall-għażla u l-awtorizzazzjoni tas-servizzi satellitari, li huma ġestiti fil-livell nazzjonali.

Peress li s-satelliti jappoġġaw għadd ta’ politiki importanti tal-UE, bħall-Patt Ekoloġiku u programmi bħal Galileo u Copernicus, l-Istati Membri u l-Kummissjoni, skont il-mandat tal-Programm ta’ Politika dwar l-Ispettru tar-Radju, jenħtieġ li jagħmlu biżżejjed spettru disponibbli għal tali servizzi satellitari u jipproteġuh b’mod adegwat.

Fl- 2007, il-Kummissjoni kienet diġà armonizzat il -kundizzjonijiet għall-użu tal-medda ta’ 2 GHz għal sistemi li jipprovdu servizzi mobbli permezz tas-satellita (MSS) fl-UE. Dawn huma servizzi pprovduti minn sistema satellitari, li tikkomunika ma’ terminals portabbli fuq l-art, li jistgħu jinġarru minn persuna jew immuntati fuq vapur jew karozza. Barra minn hekk, inħolqot proċedura speċjali fil-livell tal-UE biex jintgħażlu operaturi tal-MSS skont Deċiżjoni separata tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill. Fuq il-bażi tagħha, il-Kummissjoni adottat Deċiżjoni fl-2009 li għażlet żewġ operaturi tal-MSS. Sussegwentement, l-Istati Membri taw lil dawk l-operaturi drittijiet għall-użu tal-ispettru għal 18-il sena.

Spettru eżentat mil-liċenzja

Id-dritt għall-użu tal-ispettru fil-meded ta’ frekwenzi eżentati mil-liċenzja jingħata lil tagħmir li jissodisfa ċerti kundizzjonijiet tekniċi għall-kondiviżjoni tal-ispettru. Madankollu, l-utenti individwali ta’ apparati eżentati minn liċenzja mhumiex protetti kontra l-interferenza, u ma jingħataw l-ebda garanzija dwar il-kwalità tas-servizz.

Hemm żewġ kategoriji ewlenin ta’ użu armonizzat tal-ispettru eżentat mil-liċenzja: Tagħmir ta’ Medda Qasira (SRDs) u Sistemi ta’ Aċċess Mingħajr Wajers inklużi Netwerks tar-Radju għaż-Żona Lokali (WAS/RLANs), irregolati minn Deċiżjonijiet ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-armonizzazzjoni tal-ispettru skont id-Deċiżjoni dwar l-Ispettru tar-Radju, kif ukoll mid- Direttiva dwar it-Tagħmir tar-Radju.

Tagħmir ta’ Medda Qasira

It-tagħmir għal meded qosra (SRDs) huwa tipikament prodott portabbli għas-suq tal-massa, li jista’ jittieħed u jintuża faċilment bejn il-fruntieri. Id-differenzi fil-kundizzjonijiet tal-aċċess għall-ispettru fl-Istati Membri jistgħu għalhekk jipprevjenu l-moviment liberu tagħhom, iżidu l-ispejjeż tal-produzzjoni tagħhom u joħolqu riskji ta’ interferenza dannuża ma’ applikazzjonijiet u servizzi oħra tar-radju minħabba użu mhux awtorizzat. Sabiex jiġu evitati jew minimizzati dawn il-problemi, id-Deċiżjonijiet ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni, mill- 2006 u emendati fl- 2019, kif ukoll Deċiżjoni dwar l-ispettru armonizzat għat-tagħmir għal meded qosra mill- 2018, jiżguraw kundizzjonijiet tekniċi armonizzati għall-użu tal-ispettru għal varjetà ta’ tagħmir għal meded qosra.

L-armonizzazzjoni tal-kundizzjonijiet tekniċi għall-użu tal-ispettru mill-SRDs (ipprovduta minn żewġ Deċiżjonijiet tal-Kummissjoni) tappoġġa diversi politiki oħra tal-UE (eż. l-IoT, l-apparat mediku, it-telematika tat-trasport u tat-traffiku). Minħabba l-importanza ekonomika dejjem tikber tal-SRDs kif ukoll bidliet rapidi fit-teknoloġija u fid-domandi tas-soċjetà li jwasslu għal applikazzjonijiet ġodda, hija meħtieġa l-emenda taż-żewġ Deċiżjonijiet fuq bażi regolari.

Sistemi ta’ Aċċess bla fili inklużi Netwerks tar-Radju għaż-Żona Lokali (WAS/RLANs)

Is-Sistemi ta’ Aċċess bla fili inklużi n-Netwerks tar-Radju għaż-Żona Lokali (WAS/RLANs) huma sistemi tar-radju broadband li jippermettu aċċess bla fili għal applikazzjonijiet pubbliċi u privati irrispettivament mit-topoloġija tan-netwerk sottostanti. Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni tal-2003 talbet lill-Istati Membri biex jippermettu l-forniment ta’ aċċess pubbliku RLAN għan-netwerks u s-servizzi pubbliċi tal-komunikazzjonijiet elettroniċi soġġetti l-aktar għal awtorizzazzjonijiet ġenerali. Barra minn hekk, l-RLANs huma rregolati mill-Kodiċi Ewropew għall-Komunikazzjonijiet Elettroniċi, li jiddefinixxihom bħala sistemi ta’ aċċess bla fili b’qawwa baxxa, li joperaw f’medda żgħira, b’riskju baxx ta’ interferenza ma’ sistemi oħra bħal dawn użati fil-qrib minn utenti oħra, bl-użu, fuq bażi mhux esklussiva, ta’ spettru tar-radju armonizzat.

Is-Sistemi ta’ Aċċess bla fili jistgħu jintużaw jew ġewwa jew barra bini jew bini ieħor, normalment f’żoni ġeografikament limitati. Il-broadband RLANs bħala subsett tad-WAS huma tip ewlieni ta’ tagħmir użat illum, użat b’mod predominanti fil-bini. Il-WAS/RLANs tipiċi jinkludu applikazzjonijiet pubbliċi u privati offruti fi djar, skejjel, sptarijiet, lukandi, ċentri tal-konferenzi, stazzjonijiet tal-ferrovija, ajruporti, ċentri kummerċjali, eċċ. Dawn it-tipi ta’ applikazzjonijiet bla fili jistgħu jkunu jew nomadiċi jew mobbli. Dawn huma tipikament maħsuba għal konnessjonijiet bejn prodotti kummerċjali tradizzjonali bħal PCs, laptops, stazzjonijiet tax-xogħol, servers, printers u tagħmir ieħor ta’ netwerking kif ukoll tagħmir elettroniku diġitali għall-konsumatur fl-ambjent tad-dar jew tan-negozju.

L-AR/RLANs jikkontribwixxu b’mod sinifikanti għall-objettiv li jkopru l-unitajiet domestiċi kollha permezz ta’ netwerk ta’ Gigabits — skont l- istrateġija tal-Kummissjoni dwar is-Soċjetà Ewropea tal-Gigabits, is-sewwieqa soċjoekonomiċi ewlenin kollha (inklużi l-iskejjel, iċ-ċentri tat-trasport u l-fornituri ewlenin tas-servizzi pubbliċi) kif ukoll l-intrapriżi diġitalment intensivi jenħtieġ li jkollhom aċċess għal konnessjonijiet tal-internet b’veloċitajiet ta’ download jew upload ta’ 1 gigabit ta’ data kull sekonda (Gbit/s) sal-2025. L-unitajiet domestiċi kollha fl-Unjoni għandu jkollhom konnessjonijiet tal-internet b’veloċità ta’ download ta’ mill-inqas 100 Mbit/s li jistgħu jiġu aġġornati għal 1 Gbit/s.

Ir-riżorsi armonizzati tal-ispettru fl-Unjoni għall-forniment ta’ broadband bla fili permezz ta’ WAS/RLANs huma disponibbli f’2,4 GHz (2 400–2 483.5 MHz), 5 GHz (5 150–5 350 MHz u 5 470–5 725 MHz), li ġie armonizzat b’deċiżjoni tal-Kummissjoni fl-2005 u emendat fl-2007 u l -baned ta’ frekwenzi ta’ 6 GHz ( 5945–6 425 MHz), armonizzati fl-2021. L-ispettru armonizzat għall-WAS/RLANs għandu jissodisfa r-rekwiżiti ta’ għadd dejjem jikber u diversità ta’ tagħmir kif ukoll iż-żieda fil-veloċitajiet tal-konnessjoni u l-volumi tat-traffiku tad-data. Dan għandu jappoġġja l-kanali wiesgħa meħtieġa minn ħafna applikazzjonijiet (inklużi l-vidjokonferenzi, il-midja tat-tniżżil, it-telemediċina, it-tagħlim u l-logħob online, ir-realtà awmentata u r-realtà virtwali), li jeħtieġu medda ta’ frekwenzi kbira sabiex jinkisbu veloċitajiet ta’ gigabits.