Als u een vraag hebt die hier niet aan bod komt, kunt u contact met ons opnemen en wij zullen proberen zo snel mogelijk contact met u op te nemen.
Wet inzake digitale diensten
De Digital Services Act (DSA) is een nieuwe reeks EU-brede regels voor digitale diensten die optreden als tussenpersoon voor consumenten en goederen, diensten en inhoud. In de context van de DSA hebben digitale diensten betrekking op tussenhandelsdiensten zoals hostingproviders, onlinemarktplaatsen en socialemedianetwerken.
De DSA streeft naar een veiligere en eerlijkere online wereld. Het zal regels invoeren die alle gebruikers in de EU evenzeer beschermen, zowel met betrekking tot illegale goederen, inhoud of diensten als hun grondrechten.
Zo zorgt het bijvoorbeeld voor:
- een eenvoudige manier om illegale inhoud, goederen of diensten te melden;
- betere bescherming van personen die het doelwit zijn van online intimidatie en pesten;
- transparantie rond reclame;
- een verbod op bepaalde soorten gerichte reclame, zoals het gebruik van gevoelige gegevens of de gegevens van minderjarigen;
- gebruiksvriendelijke, gratis klachtenmechanismen voor als een online platform onze inhoud naar beneden haalt;
- vereenvoudigde voorwaarden.
De Digital Services Act (DSA) is gepubliceerd op de EUR-Lex website. U kunt het in elke officiële EU-taal lezen.
De wet inzake digitale diensten (DSA) vervangt de richtlijn inzake elektronische handel niet.
Met het oog op een grotere harmonisatie omvat de DSA echter de bestaande regels voor vrijstelling van aansprakelijkheid van de richtlijn inzake elektronische handel, die ervoor zorgen dat tussenhandelsdiensten op de interne markt kunnen blijven gedijen.
De Digital Services Act (DSA) heeft tot doel de regels van de AVG aan te vullen om het hoogste niveau van gegevensbescherming te waarborgen.
Wat bijvoorbeeld de verwerking van persoonsgegevens voor reclamedoeleinden betreft, vallen aanbieders van platformdiensten tegelijkertijd binnen het toepassingsgebied van de DSA en de AVG.
Naast de GDPR-voorwaarden voor elke verwerking van persoonsgegevens, verbiedt de DSA dat aanbieders van onlineplatforms advertenties targeten met behulp van gebruikersprofilering die gebaseerd zijn op de speciale categorieën gegevens die zijn gespecificeerd in artikel 9, lid 1, van de AVG, zoals seksuele geaardheid, etniciteit of religieuze overtuigingen.
Bovendien is elk gebruik van profilering om gerichte advertenties te presenteren verboden, wanneer de aanbieders met redelijke zekerheid weten dat de gebruiker minderjarig is.
Als gevolg van ongecoördineerde regelgevende inspanningen op nationaal niveau zijn de regelgevingskwesties die onder de wet inzake digitale diensten vallen, onderworpen aan meerdere uiteenlopende regels in verschillende lidstaten, waardoor verwarring ontstaat bij zowel bedrijven als burgers. De DSA heeft tot doel de wetgeving te stroomlijnen door één geheel van EU-brede regels vast te stellen en coördinatie- en handhavingsnetwerken in alle lidstaten op te zetten.
De wet inzake digitale diensten (DSA) heeft betrekking op onlinetussenpersonen en -platforms (bijvoorbeeld onlinemarktplaatsen, sociale netwerken, platforms voor het delen van inhoud, appstores en online reis- en accommodatieplatforms) met als doel een nieuwe norm vast te stellenvoor de verantwoording van onlineplatforms met betrekking tot desinformatie, illegale inhoud en andere maatschappelijke risico’s. Het omvat overkoepelende beginselen en robuuste waarborgen voor de vrijheid van meningsuiting en andere grondrechten.
De wet inzake digitale markten (DMA) bevat regels die van toepassing zijn op online platforms voor poortwachters. Het doel is ervoor te zorgen dat dergelijke platforms zich op een eerlijke manier online gedragen. Deze regels zullen bijdragen tot een gelijk speelveld ter bevordering van innovatie, groei en concurrentievermogen, zowel op de Europese eengemaakte markt als wereldwijd.
De wet inzake digitale diensten (DSA) is van toepassing op alle onlinetussenpersonen en platforms in de EU, zoals onlinemarktplaatsen, sociale netwerken, platforms voor het delen van inhoud, appstores en online reis- en accommodatieplatforms.
Kleine en micro-ondernemingen zijn vrijgesteld van een aantal regels die voor hen zwaarder zouden kunnen zijn. De Commissie zal de gevolgen van de nieuwe verordening voor kmo’s nauwlettend volgen.
Zeer grote onlineplatforms en zoekmachines (VLOP’s en VLOSE’s) hebben extra verplichtingen.
Zeer grote onlineplatforms en zoekmachines zijn die waarvan de gemiddelde gebruikers 10 % van de EU-bevolking bereiken of overschrijden. Dit komt neer op 45 miljoen gebruikers of meer.
Zie hieronder voor de lijst van aangewezen VLOP’s en VLOSE’s die de Commissie tot dusver heeft aangewezen.
VLOP’s:
- Alibaba AliExpress
- Amazon Store
- Apple AppStore
- Booking.com
- Google Maps
- Google Play
- Google Shopping
- Pornhub
- Snapchat
- Stripchat
- TikTok
- Wikipedia
- X (voorheen bekend als Twitter)
- XVideos
- YouTube
- Zalando
VLOSE’s:
- Bing
- Zoeken op Google
Zeer grote onlineplatforms (VLOP’s) en zoekmachines (VLOSE’s) moeten voldoen aan een aantal verplichtingen, zoals:
- het uitvoeren van risicobeoordelingen;
- invoering van risicobeperkende maatregelen;
- het verstrekken van gemakkelijk leesbare en meertalige versies van hun algemene voorwaarden;
- invoering van een crisisresponsmechanisme;
- het creëren van een openbare opslagplaats voor de advertenties die op hun diensten worden gebruikt.
Bovendien zijn zij verplicht deze verplichtingen vier maanden na hun aanwijzing na te komen. Dit betekent dat voor VLOP’s en VLOSE’s die in april 2023 zijn aangewezen, deze verplichtingen al van toepassing zijn.
Lees de Wet Digitale Diensten voor meer informatie over de verplichtingen
De Digital Services Act (DSA) werd in december 2020 voorgesteld. In april 2022 is een politiek akkoord bereikt, dat in november 2022 in werking is getreden.
Op 17 februari 2023 waren platforms en zoekmachines verplicht hun gebruikersnummers te publiceren. De Commissie heeft de eerste zeer grote onlineplatforms en zoekmachines (VLOP’s en VLOSE’s) aangewezen op 25 april 2023 en de tweede partij op 20 december.
Platforms die zijn aangewezen als VLOP’s of VLOSE’s hebben vier maanden na de aanwijzing om te voldoen aan de DSA-regels, waaronder de publicatie van een risicobeoordeling.
Alle gereglementeerde entiteiten moeten uiterlijk op 17 februari 2024 aan de DSA voldoen. Dit is ook de uiterste datum voor de lidstaten om coördinatoren voor digitale diensten op te richten.
Gebruikers
De Digital Services Act (DSA) introduceert een aantal regels om onze grondrechten online te beschermen. Deze rechten omvatten vrijheid van denken, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van informatie en vrijheid van mening zonder manipulatie.
De DSA zorgt voor:
- transparantie van besluiten en bevelen tot verwijdering van inhoud;
- openbaar beschikbare rapporten over het gebruik van geautomatiseerde inhoudsmoderatie en het foutenpercentage ervan;
- harmonisatie van de reacties op illegale online-inhoud.
- minder donkere patronen online;
- een verbod op gerichte reclame met behulp van gevoelige gegevens of gegevens van minderjarigen;
- grotere transparantie van gebruikers over hun informatiestroom, zoals informatie over parameters van aanbevelingssystemen en toegankelijke voorwaarden.
Lees meer over wat de EU doet om onze rechten online te beschermen
Donkere patronen zijn een manier om online platforms te ontwerpen om gebruikers te misleiden om dingen te doen die ze anders niet zouden hebben overwogen, vaak maar niet altijd met geld.
Platforms kunnen gebruikersbijvoorbeeld misleiden om meer informatie te delen dan ze anders zouden overeenkomen. Of ze kunnen adverteren voor een goedkoper maar niet beschikbaar product en vervolgens de gebruiker doorverwijzen naar vergelijkbare producten die meer kosten. Andere voorbeelden zijn het misleiden van gebruikers om zich te abonneren op diensten, het verbergen of het maken van misleidende knoppen, waardoor het moeilijk is om zich af te melden voor nieuwsbrieven en meer.
De Digital Services Act (DSA) bevat een verplichting die gelijk staat aan een verbod op het gebruik van zogenaamde dark patterns op online platforms. In het kader van deze verplichting moeten onlineplatforms hun diensten zodanig ontwerpen dat het vermogen van gebruikers om vrije en weloverwogen beslissingen te nemen, niet wordt misleid, gemanipuleerd of anderszins materieel wordt verstoord of belemmerd.
De Digital Services Act (DSA) introduceert een aantal verplichtingen om de verspreiding van desinformatie aan te pakken.
Ten eerste moeten VLOP’s en VLOSE’s risicobeoordelingen uitvoeren op verschillende onderdelen van hun diensten. De risicobeoordelingen moeten risico’s omvatten die voortvloeien uit het ontwerp, de werking of het gebruik ervan, zoals gecoördineerde desinformatiecampagnes. Bij de beoordeling moet worden nagegaan hoe de diensten van de VLOP of vlose worden gebruikt om misleidende inhoud te verspreiden of te versterken. Op basis van de risicobeoordelingen zijn onlineplatforms verplicht risicobeperkende maatregelen te nemen.
Ten tweede moeten VLOP’s en VLOSE’s over een crisisresponsmechanisme beschikken. Dit moet maatregelen omvatten die moeten worden genomen wanneer hun platform wordt gebruikt voor de snelle verspreiding van desinformatie.
Ten derde moedigt de DSA platforms aan om zich aan te melden voor de vrijwillige praktijkcode inzake desinformatie.
Tot slot erkent de DSA de rol die gerichte reclame kan spelen bij de verspreiding van desinformatie. Naast regels die gerichte reclame beperken, vereist de DSA VLOP’s en VLOSE’s om een openbare advertentierepository bij te houden. Deze repositories zullen onderzoekers helpen bij het bestuderen van opkomende risico’s, zoals desinformatiecampagnes die een negatieve invloed hebben op de volksgezondheid, de veiligheid, het maatschappelijk discours, politieke participatie of gelijkheid.
Lees meer over wat de Commissie doet om desinformatie aan te pakken
De DSA vereist dat platforms over gemakkelijk te gebruiken markeringsmechanismen voor illegale inhoud beschikken. Platforms moeten meldingen van illegale inhoud tijdig verwerken en informatie verstrekken aan zowel de gebruiker die de illegale inhoud signaleert als de gebruiker die de inhoud heeft gepubliceerd over hun beslissing en eventuele verdere maatregelen.
Nee. De nieuwe regels voorzien in een EU-breed kader voor het opsporen, markeren en verwijderen van illegale inhoud, evenals nieuwe risicobeoordelingsverplichtingen voor zeer grote onlineplatforms en zoekmachines om na te gaan hoe illegale inhoud zich verspreidt op hun dienst.
Wat illegale inhoud is, wordt gedefinieerd in andere wetgeving op EU-niveau of op nationaal niveau — bijvoorbeeld terroristische inhoud, materiaal over seksueel misbruik van kinderen of illegale haatzaaiende uitlatingen wordt op EU-niveau gedefinieerd. Wanneer een inhoud slechts in een bepaalde lidstaat illegaal is, mag deze in de regel alleen worden verwijderd op het grondgebied waar zij illegaal is.
De DSA verplicht platforms om een aanspreekpunt te hebben voor gebruikers, zoals e-mailadressen, instant messages of chatbots. Onlineplatforms moeten er ook voor zorgen dat het contact snel en rechtstreeks verloopt en niet alleen op geautomatiseerde instrumenten kunnen vertrouwen, waardoor het voor gebruikers gemakkelijker wordt om platforms te bereiken als ze een klacht willen indienen. Ten tweede moeten onlineplatforms ervoor zorgen dat klachten worden behandeld door gekwalificeerd personeel en dat de zaak tijdig en niet-discriminerend wordt behandeld. Onlineplatforms moeten ook duidelijke en specifieke redenen geven voor hun matigingsbesluiten. Ten derde, als een gebruiker ervoor kiest om een beslissing te laten herzien, moet dit kosteloos worden afgehandeld via het interne klachtensysteem van een platform.
Op dit moment is de enige manier om een geschil tussen gebruiker en platform te beslechten via de rechtbank. Vanaf 17 februari 2024, na de volledige toepassing van de DSA, hebben gebruikers recht op een buitengerechtelijke geschillenbeslechting. De kosten hiervan moeten betaalbaar zijn en moeten worden gedragen door het platform dat ze gebruiken.
Als onlineplatforms besluiten om een stuk inhoud te verwijderen, moeten ze nu alle getroffen gebruikersinformatie verstrekken die „motivering” wordt genoemd, waarin wordt aangegeven waarom die inhoud is verwijderd of beperkt.
VLOP’s moeten deze motiveringen ook zonder persoonsgegevens naar een collectieve databank sturen, de DSA Transparency Database. De DSA Transparency Database stelt onderzoekers in staat om een onvoorafgaande hoeveelheid beslissingen over inhoudsmoderatie te raadplegen en de evolutie van de systeemrisico’s die door de DSA worden gedekt, te bestuderen.
De Digital Services Act (DSA) maakt reclame transparanter, zorgt ervoor dat het duidelijk is geëtiketteerd en dat er informatie beschikbaar is over wie de advertentie plaatst en waarom u deze ziet.
Het introduceert ook een volledig verbod op reclame die gericht is op het gebruik van beschermde gegevens zoals seksuele geaardheid, etniciteit of religie en gerichte reclame gericht op minderjarigen.
Hoewel de EU al een aantal regels heeft om kinderen online te beschermen, zoals die welke zijnopgenomen in derichtlijn audiovisuele mediadiensten, introduceert de wet inzake digitale diensten specifieke verplichtingen voor platforms.
De DSA vereist onder meer bemiddelingsdiensten die in de eerste plaats door minderjarigen worden geleid of gebruikt om zich in te spannen om ervoor te zorgen dat hun algemene voorwaarden voor minderjarigen gemakkelijk te begrijpen zijn.
Bovendien moeten onlineplatforms die door minderjarigen worden gebruikt:
- hun interface met het hoogste niveau van privacy, beveiliging en veiligheid voor minderjarigen te ontwerpen of deel te nemen aan gedragscodes voor de bescherming van minderjarigen;
- de beste praktijken en beschikbare richtsnoeren te overwegen, zoals de nieuwe Europese strategie voor een beter internet voor kinderen (BIK+);
- geen advertenties te presenteren aan minderjarigen op basis van profilering.
Zeer grote onlineplatforms en zoekmachines (VLOP’s en VLOSE’s) moeten extra inspanningen leveren om minderjarigen te beschermen.
Dit houdt onder meer in dat hun risicobeoordeling betrekking heeft op grondrechten, waaronder de rechten van het kind. Ze moeten beoordelen hoe gemakkelijk het is voor kinderen en adolescenten om te begrijpen hoe hun service werkt en mogelijke blootstelling aan inhoud die hun fysieke of mentale welzijn of morele ontwikkeling zou kunnen schaden.
Handhaving
Het toezicht op de regels zal worden gedeeld tussen de Commissie — die in de eerste plaats verantwoordelijk is voor VLOP’s en VLOSE’s — en de lidstaten, die verantwoordelijk zijn voor andere platforms en zoekmachines, afhankelijk van waar ze zijn gevestigd.
De Commissie zal dezelfde toezichtbevoegdheden hebben als op grond van de huidige antitrustregels, met inbegrip van onderzoeksbevoegdheden en de mogelijkheid om boetes op te leggen tot 6 % van de wereldwijde inkomsten.
De lidstaten moeten uiterlijk op 17 februari 2024 bevoegde autoriteiten aanwijzen — aangeduid als coördinatoren voor digitale diensten — om toezicht te houden op de naleving van de in hun rechtsgebied gevestigde diensten en deel te nemen aan het EU-samenwerkingsmechanisme.
Een coördinator voor digitale diensten (DSC) is een autoriteit die verantwoordelijk is voor de toepassing en handhaving van de DSA in elke lidstaat. Zij moeten uiterlijk op 17 februari 2023 door de lidstaten worden aangewezen.
DSC’s zullen samen met de Commissie bijdragen aan het toezicht op de handhaving van de DSA. Zij hebben de bevoegdheid om toegang te vragen tot VLOP’s/VLOSEs-gegevens, inspecties te gelasten en boetes op te leggen in geval van een inbreuk. Zij zullen ook verantwoordelijk zijn voor het certificeren van „trusted flaggers” en organen voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting.
Betrouwbare flaggers beschikken over bijzondere expertise en competentie voor het opsporen, identificeren en melden van illegale inhoud en zijn onafhankelijk van onlineplatforms. Onlineplatforms moeten ervoor zorgen dat kennisgevingen die worden ingediend door betrouwbare flaggers prioriteit krijgen en tijdig worden verwerkt.
Op grond van de wet inzake digitale diensten is een betrouwbare flagger een status die wordt toegekend door de coördinator voor digitale diensten in de lidstaat waar de aanvrager van een betrouwbare flagger verblijft.
Om succesvol te zijn, moet de aanvrager:
- Beschikken over bijzondere deskundigheid en bekwaamheid met het oog op het opsporen, identificeren en melden van illegale inhoud;
- Onafhankelijk zijn van elke aanbieder van onlineplatforms;
- Hun activiteiten uitvoeren met het oog op het indienen van kennisgevingen van illegale inhoud zorgvuldig, nauwkeurig en objectief.
De status van „trusted flagger” wordt toegekend door de coördinator voor digitale diensten van de lidstaat waar de aanvrager is gevestigd, op voorwaarde dat de aanvragende entiteit aan alle voorwaarden van de verordening voldoet.
De coördinatoren voordigitale diensten zullen uiterlijk op 17 februari 2024 operationeel zijn. Wij adviseren u om de ontwikkelingen in de lidstaat van vestiging vóór deze datum te volgen om informatie te vinden over de gedetailleerde procedure, die op nationaal niveau zal worden gereguleerd.
Houd er rekening mee dat alleen entiteiten met een vestiging in de EU een aanvraag kunnen indienen voor de status van de „vertrouwde flagger” in het kader van de DSA.
De DSA stelt een hoge standaard voor de onafhankelijkheid van de nationale regelgevende instanties vast. Het bevat expliciete vereisten voor onafhankelijkheid bij het aanwijzen van coördinatoren voor digitale diensten in de lidstaten. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat hun coördinator voor digitale diensten over voldoende financiële, technische en personele middelen beschikt om hun taken uit te voeren.
De coördinatoren voor digitale diensten moeten volledig onafhankelijk blijven in hun besluitvorming en geen instructies vragen van hun regeringen of andere organen, met name onlineplatforms.
In het kader van de DSA moeten zeer grote onlineplatforms of zeer grote onlinezoekmachines een beoordeling uitvoeren van de risico’s die voortvloeien uit hun diensten. Dit omvat desinformatie of verkiezingsmanipulatie, cybergeweld tegen vrouwen of schade aan minderjarigen online. Vervolgens moeten zij overeenkomstige risicobeperkende maatregelen nemen.
Er kunnen momenten zijn dat er twijfel bestaat over het vermogen van een zeer groot onlineplatform of zoekmachine om risico’s voor de samenleving aan te pakken en het risico te lopen dat de DSA niet wordt nageleefd. In dergelijke gevallen kan de Commissie gebruik maken van haar onderzoeksbevoegdheden.
De onderzoeksbevoegdheden van de Commissie omvatten de mogelijkheid om informatieverzoeken in te dienen, een bevoegdheid om interviews of inspecties uit te voeren, alsook handhavingsbevoegdheden, zoals het opleggen van aanvullende maatregelen, boetes of dwangsommen.
Deze bevoegdheden kunnen alleen worden gebruikt in gerechtvaardigde gevallen waarin de naleving van de DSA wordt gewaarborgd en alleen voor zover dit noodzakelijk en evenredig is. Tegen alle besluiten van de Commissie kan beroep worden ingesteld bij het Hof van Justitie van de EU.
In geval van een crisis kan de nationale coördinator voor digitale diensten, of de Commissie, voorlopige maatregelen nemen. Dergelijke maatregelen moeten echter als laatste redmiddel worden beschouwd. De Commissie waardeert de vrijheid van meningsuiting en van informatie als belangrijke pijlers in onze democratieën. Daarom mogen maatregelen niet verder gaan dan wat nodig is om ernstige schade te voorkomen en moeten zij in de tijd worden beperkt, zodat zij niet langer van toepassing zijn zodra het volledige scala aan bewijsmateriaal is verzameld.
Bovendien is in artikel 8 van de DSA uitdrukkelijk bepaald dat het verboden is om aanbieders van onlineplatforms algemene monitoringverplichtingen op te leggen.
Related content
De wet inzake digitale diensten en de wet inzake digitale markten hebben tot doel een veiligere digitale ruimte te creëren waar de grondrechten van gebruikers worden beschermd en een gelijk speelveld voor bedrijven tot stand te brengen.