Sześć projektów finansowanych w ramach programu „Horyzont 2020” – MIICT, REBUILD, NADINE, Micado, EASYRIGHTS i WELCOME – stawia czoła wyzwaniu, jakim jest lepsza integracja migrantów w społeczeństwach europejskich z wykorzystaniem rozwiązań ICT. W październiku 2020 r. zorganizowały one, we współpracy z Komisją Europejską, wspólne obrady okrągłego stołu ds. polityki migracyjnej, aby spróbować odpowiedzieć na to pytanie. W rezultacie opracowano białą księgę, która ma służyć jako strategiczny wkład w poprawę integracji i kształtowanie przyszłej polityki migracyjnej UE. Koncentruje się on na rozwiązaniach opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych, projektowaniu partycypacyjnym i współtworzeniu tych rozwiązań oraz na pełnej współpracy między różnymi stronami zaangażowanymi w integrację migrantów w społeczeństwach europejskich.
Ogólnie rzecz biorąc, cyfryzacja usług publicznych związanych z sektorem migracji mogłaby poprawić skuteczność i dostępność takich usług publicznych, ułatwiając integrację migrantów ze społeczeństwami przyjmującymi.
Jakie konkretne wyzwania stoją przed migrantami, w jaki sposób rozwiązania cyfrowe mogą pomóc i jaką rolę może odegrać Komisja Europejska? Zalecenia polityczne zawierają pewne odpowiedzi na te pytania.
Zalecenia polityczne: Nowe podejście do usług cyfrowych dla migrantów
Jeżeli chodzi o świadczenie usług cyfrowych migrantom, w projektach zaleca się zaangażowanie wielu zainteresowanych stron, w tym migrantów, od wczesnego procesu projektowania po testowanie i walidację. Różne wyzwania związane z tymi projektami wyraźnie wskazują, że zaangażowanie migrantów, władz publicznych i lokalnych organizacji pozarządowych ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, by narzędzia ICT mogły świadczyć usługi dostosowane do potrzeb migrantów. W szczególności w ramach projektów uważa się, że zaangażowanie migrantów na wczesnych etapach projektowania usług cyfrowych oraz wymiana najlepszych praktyk między zainteresowanymi stronami doprowadzą do lepszego wsparcia migrantów opartego na technologiach informacyjno-komunikacyjnych. W białym dokumencie projekty sugerują, że UE mogłaby odegrać ważną rolę mediatora we wspieraniu wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk. Ponadto w projektach zaleca się, aby z punktu widzenia technologii informacyjno-komunikacyjnych przydatna była platforma obejmująca różne projekty, która umożliwia dzielenie się wiedzą i dobrymi praktykami z innymi specjalistami, zainteresowanymi stronami w całej Europie i poza nią.
W ramach tych projektów zaleca się również rozwijanie praktycznych, przyjaznych dla użytkownika i zwięzłych informacji w wielu językach, tak aby migranci mogli szybko zrozumieć, do jakich usług mają dostęp lub w jaki sposób przeprowadzić procedurę. W dokumencie tym zwrócono również uwagę na fakt, że posiadanie różnych agencji o określonych obowiązkach stwarza rozdrobnione środowisko, które jest trudne dla migrantów, zwłaszcza w drugim języku. Projekty uważają, że pomocny mógłby być scentralizowany punkt odniesienia z bazami danych i narzędziami. W białej księdze wskazano, że usługi cyfrowe mogłyby zostać scentralizowane w ramach punktu kompleksowej obsługi, w którym usługi są połączone w celu uproszczenia i ujednolicenia procedur publicznych oraz zapewnienia, aby migranci otrzymywali spójną i usprawnioną reakcję ze strony instytucji publicznych.
Jeśli chodzi o narzędzia ICT i usługi cyfrowe wspierające integrację, autorzy dokumentu informacyjnego zalecają, aby Komisja zachęcała rządy centralne, władze lokalne i organy publiczne do tworzenia otwartych interfejsów programowania aplikacji (interfejsy oprogramowania) i udostępniania otwartych danych. Projekty uważają, że umożliwiłoby to stworzenie różnorodności narzędzi i usług ukierunkowanych na użytkownika, które zaspokajałyby różnorodne potrzeby migrantów i uchodźców, przy jednoczesnym zapewnieniu przejrzystości. Aby zwiększyć świadomość władz lokalnych i promować integrację migrantów w społecznościach przyjmujących, doświadczenia z projektu migracyjnego pokazują, że ważne jest, aby Komisja wspierała rozwój innowacyjnych narzędzi i usług ICT, takich jak poważne gry hazardowe i inne kreatywne narzędzia internetowe. W ramach projektów zaleca się również Komisji rozpoczęcie kampanii informacyjnych i marketingowych w celu rozpowszechniania aplikacji i narzędzi opracowanych w ramach projektów UE.
W dziedzinie migracji szczególnie ważne są zapewnienie przejrzystości i prywatności. W białej księdze zaleca się, aby KE aktywnie zaangażowała się we współpracę z państwami członkowskimi w kwestii nadzoru. Przejrzysta komunikacja ma zasadnicze znaczenie dla rozwiązania problemu i przezwyciężenia powszechnego braku zaufania migrantów do technologii dostarczanych przez państwo. Jako potencjalne rozwiązanie tego problemu w białej księdze zaleca się wspieranie i promowanie koncepcji „samodzielnej tożsamości cyfrowej”, która mogłaby przyczynić się do zwiększenia dostępu do usług cyfrowych i korzystania z nich, przy jednoczesnym zapewnieniu własności danych użytkownika i przyczynieniu się do budowania zaufania. W ramach kolejnego zalecenia dla Komisji w białej księdze zaleca się ustanowienie politycznych i technicznych standardów administracji cyfrowej w całej UE w celu wzmocnienia i zwiększenia skali usług oraz umożliwienia transgranicznej interoperacyjności technologii. W białej księdze zaleca się, aby towarzyszyło temu silne wsparcie dla eksperymentalnych rozwiązań i technologii ICT, takich jak chmura obliczeniowa, przy jednoczesnym uwzględnieniu kwestii takich jak prywatność i bezpieczeństwo. W bia³ym dokumencie zwraca siê uwagê, ¿e g³ówna rola Komisji mo¿e skoncentrowaæ siê tak¿e na zachęcaniu rz¹dów krajowych do stania siê akceleratorem innowacji oraz transformacji cyfrowej administracji publicznej i systemów wsparcia.
Jeśli chodzi o projektowanie partycypacyjne i współtworzenie rozwiązań, w projektach podkreśla się znaczenie zrozumienia życia migrantów i uchodźców jako warunku wstępnego uczestnictwa. W ramach projektów uważa się, że koncepcja usług i strategie nie powinny mieć na celu rozwiązań uniwersalnych, ponieważ warunki życia ludzi są niezwykle zróżnicowane i zróżnicowane. Projekty sugerują również zajęcie się konkretnymi kwestiami i wyzwaniami z szerszej perspektywy, angażując całą społeczność lokalną, w tym obywatelstwo, władze publiczne, społeczeństwo obywatelskie i inne mniejszości. Ponadto w projektach podkreśla się konieczność współprojektowania na rzecz budowania zaufania, ponieważ współpraca nad rozwiązaniami oznacza wyeliminowanie nieufności i wspieranie wzajemnej akceptacji migrantów i społeczeństwa przyjmującego. Ponadto w ramach projektów proponuje się nowe metody przekształcenia uczestnictwa w działanie, wykraczające poza konsultacje społeczne i poszukujące nowych sposobów angażowania wszystkich obywateli jako pierwszego kroku do stworzenia udanego projektu. Ponadto w ramach projektów zaleca się pilotowanie kultury współprojektowania jako wewnętrznej zmiany kulturowej w administracji publicznej.
Ponadto dokument ten zawiera zalecenia dotyczące dodatkowych tematów, takich jak współpraca wielu zainteresowanych stron, innowacje, badania i rozwój oraz poprawa umiejętności w zakresie ICT zarówno organów publicznych, jak i migrantów. Zachęcamy do zapoznania się ze wspólnym dokumentem dotyczącym polityki migracyjnej.
Kolejne kroki
Te zalecenia polityczne stanowią dla Komisji użyteczny wkład na rzecz wzmocnienia polityki administracji cyfrowej. W konkluzjach Rady pt. „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy” państwa członkowskie wezwały Komisję „do zaproponowania wzmocnionej polityki UE w zakresie administracji cyfrowej, z uwzględnieniem e-integracji wszystkich obywateli i podmiotów prywatnych”, w planie działania na rzecz integracji i włączenia społecznego na lata 2021–2027 Komisja zapowiedziała, że będzie pracować nad inkluzywnym unijnym planem działania na rzecz administracji elektronicznej, promując ukierunkowane na człowieka cyfrowe usługi publiczne dla obywateli, w tym migrantów, oraz angażując migrantów w tworzenie i świadczenie cyfrowych usług publicznych. Komisja uwzględni zalecenia polityczne zawarte we wspólnym dokumencie dotyczącym polityki migracyjnej w procesie kształtowania polityki w ramach wzmocnionej polityki UE w zakresie administracji cyfrowej.
W jaki sposób elementy składowe instrumentu „Łącząc Europę” mogą pomóc?
Elementy składowe instrumentu „Łącząc Europę” (CEF) są otwartymi, wielokrotnego użytku rozwiązaniami cyfrowymi, które można wykorzystać w każdym transgranicznym europejskim projekcie cyfrowym. Mogą one pomóc w realizacji niektórych zaleceń politycznych przedstawionych w niniejszym dokumencie w ramach projektów w ramach programu „Horyzont 2020”. W niniejszym artykule przyjrzymy się niektórym zaleceniom zawartym w białej księdze oraz tym, w jaki sposób elementy składowe instrumentu „Łącząc Europę” mogłyby pomóc.