Acmhainneacht na sonraí soghluaisteachta a scaoileadh

“Tá ár sochaí ag cruthú rabharta ollmhór sonraí tionsclaíocha agus poiblí, rud a athróidh an bealach a ndéanaimid táirgeadh, tomhaltas agus maireachtáil. Is mian liom go mbeidh rochtain ag gnólachtaí Eorpacha agus ag an iliomad FBManna atá againn ar na sonraí sin agus go gcruthóidh siad luach do mhuintir na hEorpa.”

Thierry Breton, an Coimisinéir um an Margadh Inmheánach

Cad í an Straitéis Eorpach maidir le Sonraí?

Is é is aidhm don Straitéis Eorpach maidir le Sonraí ó mhí Feabhra 2020 margadh aonair sonraí a bhunú, rud a chinnteoidh iomaíochas na hEorpa ar an leibhéal domhanda. Tá an Straitéis ag brath ar shraith de chúig ghníomhaíocht chomhlántacha:

1. Rialacha soiléire agus cothroma a leagan síos maidir le rochtain, úsáid agus rialachas sonraí ar fud na n-earnálacha;
2. Infheistiú in uirlisí agus i mbonneagair den chéad ghlúin eile chun sonraí a stóráil agus a phróiseáil;
3. Dul i gcomhar le chéile chun néalacmhainneacht chónasctha Eorpach a fhorbairt;
4. Spásanna coiteanna agus idir-inoibritheacha sonraí a chur in úsáid i bpríomhearnálacha chun cuidiú le sonraí a chomhthiomsú, a chomhroinnt agus a athúsáid;
5. Inniúlachtaí a fhorbairt trí infheistíocht a dhéanamh i scileanna digiteacha, i litearthacht sonraí agus i bhfothú acmhainneachta in FBManna.

Creat reachtach trasearnála le haghaidh sonraí

Is é is aidhm don Ghníomh um Rialachas Sonraí, a glacadh i mí na Bealtaine 2022 agus is infheidhme ó mhí Mheán Fómhair 2023, muinín as idirghabhálaithe sonraí a mhéadú agus sásraí comhroinnte sonraí a neartú. Idir an dá linn, leis an ngníomh cur chun feidhme maidir le tacair sonraí ardluacha, a glacadh i mí na Nollag 2022, cuirtear tacair sonraí thábhachtacha de chuid na hearnála poiblí ar fáil gan bhac i bhformáid mheaisín-inléite, lena n-áirítear tacair sonraí maidir le gréasáin iompair amhail uiscebhealaí intíre.

Leis an Acht Sonraí, a moladh i mí Feabhra 2022, áiritheofar cothroime i leithdháileadh luacha ó shonraí i measc gníomhaithe sa gheilleagar sonraí agus cothófar rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí. In earnáil na soghluaisteachta, mar shampla, osclóidh sé an margadh le haghaidh seirbhísí bunaithe ar shonraí faoi fheithiclí amhail árachas iarmhargaidh mótarfheithiclí agus árachas feithiclí.

Ceadóidh sé freisin do rialtais úsáid a bhaint as sonraí gnó le haghaidh riachtanais eisceachtúla, amhail sonraí maidir le sreafaí soghluaisteachta chun leathadh paindéime a thuar. Leanfaidh reachtaíocht earnála ábhartha d’fheidhm a bheith aici, agus ba cheart reachtaíocht amach anseo a ailíniú le prionsabail an Achta.

Tionscnaimh maidir le digitiú agus comhroinnt sonraí i réimse an iompair

Tá sé mar aidhm ag roinnt tionscnamh atá ann cheana agus atá le teacht, idir thionscnaimh reachtacha agus tionscnaimh neamhreachtacha, tacú le digitiú na modhanna iompair uile trína dhéanamh níos éasca rochtain a fháil ar shonraí a bhaineann le soghluaisteacht agus iad a mhalartú i bhformáid dhigiteach, mar shampla:

• Tacaíonn creat na gCóras Cliste Iompair (CCI) le seirbhísí idir-inoibritheacha i réimsí amhail taisteal ilmhódach, trácht fíor-ama agus seirbhísí faisnéise a bhaineann le sábháilteacht agus eagraíonn sé rochtain ar shonraí riachtanacha iompair trí Phointí Rochtana Náisiúnta.
• Le reachtaíocht chineálcheadaithe le haghaidh feithiclí, sainítear coinníollacha rochtana ag soláthraithe tríú páirtí maidir le faisnéis faoi dheisiú agus faoi chothabháil. Tabharfar aghaidh leis sin amach anseo ar rochtain ar shonraí laistigh den fheithicil ar bhonn níos leithne.
• Is grúpa saineolaithe de chuid an Choimisiúin é an Fóram Digiteach Iompair agus Lóistíochta a dhíríonn go háirithe ar chreat coiteann chun timpeallacht chónasctha idir-inoibritheach a chruthú do chomhroinnt sonraí in earnáil an iompair lastais agus na lóistíochta.

Tá tuilleadh eolais faoi na tionscnaimh sin agus faoi bhearta earnála eile a bhaineann le sonraí soghluaisteachta le fáil ar leathanach gréasáin na Straitéise um an tSoghluaisteacht Inbhuanaithe agus Chliste. I mí na Nollag 2021, mhol an Coimisiún pacáiste tionscnamh soghluaisteachta.

I dtreo spás coiteann Eorpach do shonraí soghluaisteachta

Fógraíodh i Straitéis Sonraí an Aontais go gcruthófaí spásanna coiteanna sonraí Eorpacha i bpríomhearnálacha, lena n-áirítear an tsoghluaisteacht. Tugann spásanna sonraí rialachas agus bonneagar le chéile chun comhthiomsú agus comhroinnt sonraí a éascú ar bhealach rialaithe agus slán.

Tá an Clár don Eoraip Dhigiteach (DIGITAL) ag tacú le cur chun feidhme an spáis sonraí soghluaisteachta. Seoladh réamhbheart chun tionscnaimh atá ann cheana a mhapáil agus chun bloic thógála choiteanna a d’fhéadfadh a bheith ann a shainaithint. Cabhróidh gníomhaíocht imlonnaithe ansin le méideanna móra sonraí a chur ar fáil i bhformáid mheaisín-inléite, le béim ar an tsoghluaisteacht uirbeach. Thairis sin, tá clár na Saoráide um Chónascadh na hEorpa (SCE) ag tacú le sásra comhordúcháin chun Pointí Rochtana Náisiúnta a chónascadh.

Sa bhreis ar na tionscnaimh Eorpacha sin, féachann éiceachórais, ardáin agus margaí sonraí éagsúla — faoi stiúir na mBallstát nó gníomhaithe príobháideacha — le comhroinnt sonraí a éascú in earnáil na soghluaisteachta:

• Is éiceachóras díláraithe oscailte é an Spás Sonraí Soghluaisteachta, a fhaigheann tacaíocht ó rialtas na Gearmáine, lenar féidir le soláthraithe sonraí soghluaisteachta sonraí a chomhroinnt, rialú a choinneáil, agus ardáin sonraí soghluaisteachta atá ann cheana a nascadh.
• is tacar aonfhoirmeach comhaontuithe é ISHARE maidir le sainaithint, fíordheimhniú agus údarú, rud a chuireann ar chumas eagraíochtaí rochtain a thabhairt dá chéile go héasca ar a gcuid sonraí. Arna fhorbairt ag earnáil iompair agus lóistíochta na hÍsiltíre, tá sí ag leathnú go hearnálacha nua agus fiú i dtíortha eile.
• Is eiseamláir é an tionscnamh MyData, atá á stiúradh ag rialtas na Fionlainne, chun sonraí pearsanta a bhainistiú agus a úsáid lena gcabhraítear le daoine rochtain a fháil ar a gcuid sonraí agus iad a aistriú go cúramach ó chóras amháin go córas eile. Éascaíonn sé úsáid faisnéise pearsanta agus ag an am céanna cuireann sé ar chumas daoine a gcearta a fheidhmiú. Is réimse tábhachtach í an tsoghluaisteacht a d’fhéadfadh tairbhe a bhaint as a cur i bhfeidhm.

Leis an spás coiteann sonraí soghluaisteachta, cuirfear leis na tionscnaimh atá ann cheana agus díreofar ar an idir-inoibritheacht eatarthu a chur chun cinn, trí uirlisí a chur ar fáil chun tacú lena gcóineasú. Chun tuilleadh a fhoghlaim, léigh an tuarascáil ar an imeacht ón gceardlann maidir le spás coiteann sonraí Eorpach le haghaidh soghluaisteachta.

Beidh sineirgí láidre ann le spásanna sonraí eile, mar shampla i bpobail chliste agus i ndéantúsaíocht. Trí leas a bhaint as an spás sonraí fuinnimh, beifear in ann leas a bhaint as sonraí leictrea-shoghluaisteachta, agus an táirgeadh agus an t-éileamh fuinnimh a bharrfheabhsú.

Chun tacú le hidir-inoibritheacht spásanna sonraí earnála, forbraíodh prionsabail deartha le haghaidh spásanna sonraí faoi thionscadal DEI Oscailte Fís 2020, agus cistíonn DIGITAL Lárionad Tacaíochta um Spásanna Sonraí agus meánearraí cliste le haghaidh spásanna sonraí Eorpacha.

Néalríomhaireacht agus imeall-ríomhaireacht

Tacóidh an Coimisiún Eorpach le taighde, forbairt agus imscaradh mórscála bonneagar agus seirbhísí néalríomhaireachta den chéad ghlúin eile ar fud an Aontais, ar príomhchumasóir iad chun soghluaisteacht a dhigitiú.

Le cúrsaí digiteacha, úsáidfear cónaidhm Eorpach de bhonneagair néalríomhaireachta agus imeall-ríomhaireachta a rachaidh chun tairbhe don earnáil iompair agus go háirithe don spás sonraí soghluaisteachta, trí thacú le seirbhísí soghluaisteachta iontaofa agus malartú sonraí san éiceachóras táirgthe gluaisteán.

Leis an gclár Fís Eorpach, maoineofar tionscnamh dar luach EUR 150 milliún maidir le Néal go hEidge-go-IoT, le maoiniú suas le EUR 2 bhilliún ón Aontas Eorpach trí chláir éagsúla, agus déanfaidh na Ballstáit na hinfheistíochtaí sin a chomhlánú.

Tá roinnt cásanna úsáide leanúnacha ag na tionscadail éagsúla IoT, amhail VEDLIoT, OpenSwarm, agus INCODE, a bhfuil sé mar aidhm acu sábháilteacht ar bhóithre agus iarnróid a fheabhsú, costais iompair a laghdú, agus bainistiú lóistíochta a bharrfheabhsú. Baineann na tionscadail seo úsáid as braiteoirí cliste agus líonraí dáilte chun sonraí fíor-ama a phróiseáil, rud a fhágann gur féidir tascanna a dhéanamh amhail coscánú éigeandála coisithe, brath cothabhála traenacha, agus optamú lóistíochta.

Léigh tuilleadh faoi na tionscadail 

Chun iarrachtaí infheistíochta a chomhordú, comhpháirtíochtaí straitéiseacha a chothú agus príomhghníomhaithe tionsclaíocha na hEorpa a shlógadh, seoladh Comhghuaillíocht Eorpach le haghaidh Sonraí Tionsclaíocha, Imeall agus Néalríomhaireacht i mí Iúil 2021, inar tugadh le chéile raon leathan geallsealbhóirí príobháideacha agus poiblí. Réitíonn sé an bealach do Thionscadal Tábhachtach ar mhaithe le Leas na hEorpa i gCoitinne maidir le Bonneagar agus Seirbhísí an Néil den Chéad Ghlúin Eile.