Acmhainneacht na sonraí soghluaisteachta a scaoileadh

Cad iad na féidearthachtaí a bhaineann le sonraí soghluaisteachta?

I saol idirnasctha an lae inniu, tá acmhainneacht ard ag an méid ollmhór sonraí a ghineann gluaiseachtaí laethúla daoine agus earraí. Is spreagadh cumhachtach iad sonraí soghluaisteachta don nuálaíocht agus don éifeachtúlacht fheabhsaithe, do thionchar laghdaithe ar an gcomhshaol agus do cháilíocht saoil fheabhsaithe do gach Eorpach. Má dhéantar na sonraí sin a ghiaráil, is féidir bonneagar agus seirbhísí iompair a phleanáil ar bhealach níos cliste agus níos athléimní, trácht níos réidhe, turais trasteorann níos éasca, slabhraí lóistíochta níos iomaíche agus tuairisciú níos simplí ó FBManna a bheith mar thoradh air sin. Seachas sonraí a bhailiú go simplí, is é an dúshlán atá ann é a dhéanamh níos éasca iad a roinnt, ar bhealach sábháilte agus rialaithe, agus iad a athrú ina bhfaisnéis inghníomhaithe. Tá sé ríthábhachtach leas a bhaint as acmhainneacht neamhshaothraithe na sonraí iompair chun tacú le forbairt na hintleachta saorga agus teicneolaíochtaí teorann eile.

Príomhthionscnaimh agus príomhchreataí reachtacha

Bunaíodh roinnt príomhthionscnamh agus creataí reachtacha chun úsáid sonraí in earnáil na soghluaisteachta a éascú agus a chur chun cinn.

Is é is aidhm don Straitéis Eorpach maidir le Sonraí a cuireadh chun feidhme i mí Feabhra 2020 margadh aonair le haghaidh sonraí a bhunú, rud a chinnteoidh iomaíochas na hEorpa ag céim dhomhanda. Is plean cuimsitheach é chun rochtain, comhroinnt agus úsáid sonraí a éascú i ngach earnáil, lena n-áirítear soghluaisteacht, agus leas á bhaint as a hacmhainneacht chun leasa an gheilleagair agus na sochaí agus ceannasacht sonraí príobháideachais á háirithiú ag an am céanna.

Faoin Straitéis sin, áiritheofar le glacadh na hIonstraime Eorpaí um Shonraígondéanfar luach ó shonraí a leithdháileadh go cothrom agus go gcothófar rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí. In earnáil na soghluaisteachta, mar shampla, osclóidh sé an margadh le haghaidh seirbhísí atá bunaithe ar shonraí feithicle, ó dheisiúcháin go hárachas. Leis an ngníomh cur chun feidhme maidir le tacair sonraí ardluacha, cuirtear tacair sonraí thábhachtacha de chuid na hearnála poiblí ar fáil saor in aisce i bhformáid mheaisín-inléite, lena n-áirítear tacair sonraí ar ghréasáin iompair (uiscebhealaí intíre). Ar deireadh, tá sé d’aidhm ag annGníomh um Rialachas Sonraímuinín as idirghabhálaithe sonraí a mhéadú agus sásraí comhroinnte sonraí a neartú.

Ina treoirlínte polaitiúla le haghaidh 2024-2029, d’fhógair Uachtarán an Choimisiúin Ursula von der Leyen go gcuirfidh an Coimisiún Straitéis an Aontais Eorpaigh maidir le Sonraí ar aghaidh, chun an creat do ghnólachtaí agus do riaracháin chun sonraí a chomhroinnt a shimpliú agus a chuíchóiriú, agus leas á bhaint as na rialacha atá ann cheana.

© carloscastilla - Getty/iStock">

Tionscnaimh maidir le digitiú agus comhroinnt sonraí i réimse an iompair

Tá comhar á chothú go gníomhach ag an Aontas freisin le rialtais agus leis an tionscal chun comhchaighdeáin agus dea-chleachtais a fhorbairt maidir le sonraí a bhailiú, a bhainistiú agus a úsáid in earnáil an iompair. Tacaíonn roinnt tionscnamh le digitiú an iompair, rud a fhágann go bhfuil sé níos éasca sonraí a bhaineann le soghluaisteacht a rochtain agus a mhalartú. I measc na samplaí tá creat nagCóras Cliste Iompair (ITS),lena n-eagraítear rochtain ar shonraí riachtanacha iompair trí Phointí Rochtana Náisiúnta (NAPanna) agustionscadal NAPCORE, arb é is aidhm dó na pointí rochtana sin a chomhchuibhiú agus a fheabhsú ar fud na hEorpa. Cruthaíonn anFóram Digiteach Iompair agus Lóistíochta (DTLF)timpeallachtaí idir-inoibritheacha le haghaidh comhroinnt sonraí le haghaidh lasta agus lóistíochta. Ina theannta sin, tacaíonn antSaoráid um Chónascadh na hEorpa (SCE) Digiteachle hArdáinDhigiteacha Oibríochtúla (ODPanna) a bhunú, lena dtacófar le bonneagar fuinnimh agus iompair a iarfheistiú agus lena gcuirfear acmhainní TFC ar fáil chun sreabhadh, stóráil agus próiseáil sonraí a éascú, rud a chuideoidh le seirbhísí cliste nua a fhorbairt. 

© Mathis Works - DigitalVision Vectors via Getty Image">

I dtreo spás coiteann Eorpach do shonraí soghluaisteachta

© funky-data - Getty/iStock">

Fógraíodh i Straitéis Sonraí an Aontais Eorpaigh go gcruthófaíspásanna coiteannasonraí Eorpacha  i bpríomhearnálacha, lena n-áirítear an tsoghluaisteacht. Cuireann na spásanna sonraí sin an rialachas agus an bonneagar is gá ar fáil chun rochtain ar shonraí, comhthiomsú sonraí agus comhroinnt sonraí a éascú ar bhealach rialaithe slán. 

Cé go ngintear a lán sonraí in earnáil na soghluaisteachta agus an iompair, tá sé an-ilroinnte. Bíonn an iomarca cuideachtaí ag streachailt chun rochtain a fháil ar na sonraí a theastaíonn uathu, agus úsáideann cuideachtaí móra teicneolaíochta eachtracha sonraí Eorpacha chun a ngnó a bhreoslú.

Is é is aidhm donSpás Eorpach Sonraí Soghluaisteachta (EMDS)comhchreat teicniúil agus rialachais a chur ar fáil chun idir-inoibritheacht a chumasú agus chun bacainní ar rochtain agus ar chomhroinnt sonraí in earnáil na soghluaisteachta agus an iompair a bhaint. Cuireann sé le héiceachórais sonraí iompair atá ann cheana agus atá ag teacht chun cinn, rud a chabhraíonn chun iad a chónascadh agus a idirnascadh. Tacaíonn sé le gnólachtaí agus rialtais trí chabhrú leo sonraí a úsáid go héifeachtach, ag tiomáint dul chun cinn i dteicneolaíochtaí agus seirbhísí iompair. 

Gníomhaíochtaí chun an spás coiteann Eorpach do shonraí soghluaisteachta a bhaint amach

Sa Teachtaireacht óngCoimisiún  maidir le spás coiteann Eorpach do shonraí soghluaisteachta a chruthú, fógraíodh na cuspóirí, bearta tacaíochta, garspriocanna agus bealach chun cinn atá beartaithe do EMDS. Chun an fhís maidir le Spás coiteann Eorpach Sonraí Soghluaisteachta (EMDS) a bhaint amach, tá roinnt gníomhaíochtaí comhordaithe ar bun.

FaoingClár don Eoraip Dhigiteach(DIGITAL),  tugadhréamhbheart i gcrích i mí Mheán Fómhair 2023 agus mapáladh tionscnaimh atá ann cheana agus sainaithníodh bloic thógála choiteanna a d’fhéadfadh a bheith ann. Cuireadh tús legníomhaíocht imscarthai mí na Samhna 2023 chun bonneagar sonraí agus sásraí rialachais a chur ar fáil lena dtacaítear le cásanna úsáide i naoi gcathair agus réigiún, agus í dírithe arshoghluaisteacht uirbeach,amhail pleanáil bealaí ilmhódacha, faireachán a dhéanamh ar thionchair chomhshaoil an tráchta nó modhanna iompair a dhéanamh níos inrochtana do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe. Leithdháil gníomhaíocht nua EUR 15 mhilliún chun struchtúr comhair inbhuanaithe a bhunú agus chun tuilleadh cásanna úsáide soghluaisteachta agus lóistíochta trasteorann a chur in úsáid.

FaointSaoráid um Chónascadh na hEorpa(SCE), cuideoidh staidéar leanúnach le struchtúr rialachais EMDS a shainiú, agus le ról an chisil idirnaisc lena n-éascófar inaimsitheacht agus inrochtaineacht sonraí ar fud éiceachórais éagsúla. 

Ar deireadh, issásra nua iad na Cuibhreannais don Bhonneagar Digiteach Eorpach ( EDIC)chun Tionscadail Ilnáisiúnta a chur chun feidhme, a bunaíodh leClár Beartais 2030 don Deacáid Dhigiteach, a ceapadh chun imscaradh bonneagair inbhuanaithe a éascú. D’fhéadfadh ról tábhachtach a bheith ag an ullmhúchán leanúnach ar EDIC Sonraí Soghluaisteachta agus Lóistíochta i gcruthú, in uas-scálú agus in inmharthanacht fhadtéarmach EMDS.

Cur le héiceachórais agus ardáin sonraí ar fud an Aontais

Sa bhreis ar na tionscnaimh sin de chuid an Aontais, féachann éiceachórais sonraí, ardáin tionscnamh agus margaí éagsúla – arna stiúradh ag na Ballstáit nó ag gníomhaithe príobháideacha – le comhroinnt sonraí in earnáil na soghluaisteachta a éascú. I measc na bpríomhshamplaí tá:

• Spás Sonraí Soghluaisteachta: le tacaíocht ó rialtas na Gearmáine, leis an éiceachóras díláraithe oscailte sin is féidir le soláthraithe sonraí soghluaisteachta sonraí a chomhroinnt agus, ag an am céanna, na hardáin sonraí soghluaisteachta atá ann cheana a rialú agus a nascadh. 

• Eona-X: bhunaigh príomhghníomhaithe príobháideacha an spás sonraísin don tsoghluaisteacht, don iompar agus don turasóireacht, lena n-áirítear cuideachtaí aerlíne, iarnróid, aerfoirt, gluaisteán agus teicneolaíochta taistil. Mar chuid de thionscnamh GAIA-X, tá sé mar aidhm aige comhtháthú gan uaim sonraí taistil a sholáthar ar fud modhanna iompair éagsúla chun eispéireas taistil a fheabhsú.

• Bonneagar Bunsonraí (BDI): leis an tacar comhaontuithe sin atá dírithe ar an earnáil lóistíochta, cuirtear ar chumas na bpáirtithe rannpháirteacha líonra TF a fhorbairt go comhpháirteach lena dtacaítear le comhroinnt sonraí rúnda agus ceannasacht sonraí á háirithiú ag an am céanna. Tacaíonn rialtas na hÍsiltíre lena fhorbairt agus lena chur i bhfeidhm. 

• Éiceachóras Sonraí Tráchta: leis an gcomhpháirtíocht phríobháideach phoiblí sin ina bhfuil thart ar 200 eagraíocht ón bhFionlainn agus níos faide i gcéin rannpháirteach, forbraítear rialacha chun sonraí a chomhroinnt go héifeachtach i réimse an tráchta chun réitigh nuálacha úsáide sonraí agus geilleagar sonraí cothrom a chruthú. Tacaíonn Fintraffic leis.

Cuirfidh an spás coiteann Eorpach do shonraí soghluaisteachta leis an iliomad tionscnamh atá ann cheana. Cuirfidh sé idir-inoibritheacht chun cinn eatarthu, trí uirlisí a chur ar fáil chun tacú lena gcóineasú, agus éascóidh sé fionnachtain sonraí agus rochtain ar fud na n-éiceachóras.

Idir-inoibritheacht a chur chun cinn ar fud na n-earnálacha

Tá sé ríthábhachtach na sineirgí le spásanna coiteanna sonraí Eorpacha eile (amhail an turasóireacht, pobail chliste, an Comhaontú Glas agus an mhonaraíocht) a mhaolú, ós rud é go bhfuil cuid de na deiseanna is mó a bhfuil gealladh fúthu ag an acomhal idir earnálacha. Mar shampla, trí leas a bhaint as na spásanna sonraí fuinnimh agus soghluaisteachta, beifear in ann leas a bhaint as sonraí leictrea-shoghluaisteachta, agus táirgeadh agus éileamh fuinnimh a bharrfheabhsú. 

Chun idir-inoibritheacht a chumasú ar fud spásanna sonraí earnála, tá an tAontas ag tacú le treoirphlean coiteann, caighdeáin chomhroinnte agus bloic thógála choiteanna a fhorbairt. Leis an gClár don Eoraip Dhigiteach, maoinítear go háirithe anLárionad Tacaíochta um Spásanna Sonraí agus forbairt Simpl , meánearraí cliste foinse oscailte le haghaidh spásanna sonraí Eorpacha. 

Foghlaim tuilleadh

• Conclúidí an réamhbhirt maidir le EMDS 

• Gníomhaíochtaí imscaradhEMDS, an ghníomhaíocht imscartha atá ar siúl faoi láthair

• Príomhtheicneolaíochtaí chun borradh a chur faoi dhigitiú an iompair

• Leathanach gréasáinnaStraitéise um antSoghluaisteacht Inbhuanaithe agus Chliste le haghaidh tionscnaimh agus bearta earnála atá nasctha le sonraí soghluaisteachta