Uwolnienie potencjału danych dotyczących mobilności

Jaki jest potencjał danych dotyczących mobilności?

W dzisiejszym połączonym świecie ogromna ilość danych generowanych przez codzienne przepływy osób i towarów ma duży potencjał. Dane dotyczące mobilności są silnym czynnikiem napędzającym innowacyjność i efektywność, zmniejszającym wpływ na środowisko i poprawiającym jakość życia wszystkich Europejczyków. Wykorzystanie tych danych może prowadzić do inteligentniejszego, bardziej odpornego planowania infrastruktury transportowej i usług transportowych, bardziej płynnego ruchu, łatwiejszych podróży transgranicznych, bardziej konkurencyjnych łańcuchów logistycznych i prostszej sprawozdawczości MŚP. Oprócz zwykłego gromadzenia danych, wyzwaniem jest ułatwienie dzielenia się nimi w bezpieczny i kontrolowany sposób oraz przekształcenie ich w praktyczną inteligencję. Wykorzystanie niewykorzystanego potencjału danych dotyczących transportu ma kluczowe znaczenie dla wspierania rozwoju sztucznej inteligencji i innych technologii pionierskich.

Kluczowe inicjatywy i ramy prawne

Ustanowiono szereg kluczowych inicjatyw i ram legislacyjnych w celu ułatwienia i promowania wykorzystywania danych w sektorze mobilności.

Europejska strategia w zakresie danych wdrożona w lutym 2020 r. ma na celu ustanowienie jednolitego rynku danych, zapewniając konkurencyjność Europy na arenie międzynarodowej. Jest to kompleksowy plan mający na celu ułatwienie dostępu do danych, ich udostępniania i wykorzystywania we wszystkich sektorach, w tym w sektorze mobilności, z wykorzystaniem ich potencjału z korzyścią dla gospodarki i społeczeństwa, przy jednoczesnym zapewnieniu suwerenności danych dotyczących prywatności.

W ramach tej strategii przyjęcieeuropejskiego aktu wsprawie danych  zapewni sprawiedliwy podział wartości danych oraz będzie sprzyjać dostępowi do danych i ich wykorzystywaniu. W sektorze mobilności otworzy on na przykład rynek usług opartych na danych dotyczących pojazdów, od napraw po ubezpieczenia. Akt wykonawczy w sprawie zbiorów danych o wysokiej wartości zapewnia swobodny dostęp do ważnych zbiorów danych sektora publicznego w formacie nadającym się do odczytu maszynowego, w tym zbiorów danych dotyczących sieci transportowych (śródlądowych dróg wodnych). Ponadtoakt w sprawie zarządzania danymi ma na celu zwiększenie zaufania do pośredników w zakresie danych i wzmocnienie mechanizmów wymiany danych.

W swoich wytycznych politycznych na lata 2024–2029 przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen zapowiedziała, że Komisja przedstawi strategię na rzecz europejskiej unii danych, aby uprościć i usprawnić ramy udostępniania danych przez przedsiębiorstwa i administracje w oparciu o istniejące przepisy.

© carloscastilla - Getty/iStock">

Inicjatywy na rzecz cyfryzacji i wymiany danych w dziedzinie transportu

UE aktywnie wspiera również współpracę z rządami i przemysłem w celu opracowania wspólnych norm i najlepszych praktyk w zakresie gromadzenia danych, zarządzania nimi i ich wykorzystywania w sektorze transportu. Kilka inicjatyw wspiera cyfryzację transportu, ułatwiając dostęp do danych dotyczących mobilności i ich wymianę. Przykłady obejmują ramy inteligentnych systemów transportowych (ITS),które organizują dostęp do podstawowych danych transportowych za pośrednictwem krajowych punktów dostępu, orazprojekt NAPCORE, którego celem jest harmonizacja i wzmocnienie tych punktów dostępu w całej Europie. Cyfrowe Forum Transportu i Logistyki (DTLF) tworzy interoperacyjne środowiska wymiany danych na potrzeby transportu towarowego i logistyki. Ponadtoinstrument „Łącząc Europę” – technologie cyfrowe wspiera tworzenie operacyjnych platform cyfrowych, które będą wspierać modernizację infrastruktury energetycznej i transportowej oraz zapewniać zasoby ICT w celu ułatwienia przepływu, przechowywania i przetwarzania danych, przyczyniając się do rozwoju nowych inteligentnych usług.

© Mathis Works - DigitalVision Vectors via Getty Image">

W kierunku wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności

© funky-data - Getty/iStock">

W strategii UE w zakresie danych zapowiedziano utworzenie wspólnych europejskich przestrzeni danych w kluczowych sektorach, w tym w sektorze mobilności. Te przestrzenie danych zapewniają zarządzanie i infrastrukturę niezbędne do ułatwienia dostępu do danych, ich łączenia i udostępniania w sposób kontrolowany i bezpieczny. 

Chociaż w sektorze mobilności i transportu generowanych jest wiele danych, są one bardzo rozdrobnione. Zbyt wiele firm ma trudności z uzyskaniem dostępu do potrzebnych im danych, podczas gdy duże zagraniczne firmy technologiczne wykorzystują europejskie dane do napędzania swojej działalności.

Celem europejskiejprzestrzeni danych dotyczących mobilności (EMDS) jest zapewnienie wspólnych ram technicznych i ram zarządzania, aby umożliwić interoperacyjność i usunąć bariery w dostępie do danych i ich udostępnianiu w sektorze mobilności i transportu. Opiera się on na istniejących i powstających ekosystemach danych dotyczących transportu, pomagając je sfederować i połączyć. Wspiera przedsiębiorstwa i rządy, pomagając im w efektywnym wykorzystywaniu danych, napędzając postęp w technologiach i usługach transportowych. 

Działania mające na celu stworzenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności

W komunikacieKomisji  w sprawie utworzenia wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności ogłoszono cele, środki wspierające, cele pośrednie i proponowane dalsze działania w odniesieniu do EMDS. Aby zrealizować wizję wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności (EMDS), prowadzonych jest kilka skoordynowanych działań.

W ramachprogramu „CyfrowaEuropa” (DIGITAL) we wrześniu 2023 r. zakończono działanie przygotowawcze,wktórym określono istniejące inicjatywy i zidentyfikowano potencjalne wspólne elementy składowe. W listopadzie 2023 r. rozpoczętodziałanie wdrożeniowe mające na celu udostępnienie infrastruktury danych i mechanizmów zarządzania wspierających przypadki użycia w dziewięciu miastach i regionach, koncentrujące się na mobilności miejskiej,takie jak planowanie tras multimodalnych, monitorowanie wpływu ruchu na środowisko lub zwiększenie dostępności rodzajów transportu dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się. W ramach nowego działania przeznaczono 15 mln EUR na ustanowienie trwałej struktury współpracy i dalsze wykorzystanie mobilności transgranicznej i logistyki.

W ramach instrumentu „Łącząc Europę” prowadzone obecnie  badanie pomoże określić strukturę zarządzania EMDS oraz rolę warstwy łączącej, która ułatwi wyszukiwalność i dostępność danych w różnych ekosystemach.

Ponadtokonsorcja na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej ( EDIC)  są nowym mechanizmem wdrażania projektów wielokrajowych, ustanowionym wprogramie polityki „Drogaku cyfrowej dekadzie” do 2030 r., mającym na celu ułatwienie wdrażania zrównoważonej infrastruktury. Trwające przygotowania EDIC w zakresie mobilności i danych logistycznych mogłyby odegrać ważną rolę w tworzeniu, zwiększaniu skali i długoterminowej rentowności EMDS.

Opieranie się na ekosystemach i platformach danych w całej UE

Oprócz tych inicjatyw UE różne ekosystemy danych, platformy inicjatyw i rynki – kierowane przez państwa członkowskie lub podmioty prywatne – dążą do ułatwienia wymiany danych w sektorze mobilności. Kluczowe przykłady obejmują:

• Przestrzeń danych dotyczących mobilności: Ten otwarty zdecentralizowany ekosystem, wspierany przez rząd Niemiec, umożliwia dostawcom danych dotyczących mobilności dzielenie się danymi przy jednoczesnym zachowaniu kontroli i łączeniu istniejących platform danych dotyczących mobilności. 

• Eona-X: ta przestrzeń danych na potrzeby mobilności, transportu i turystyki została założona przez wiodące podmioty prywatne, w tym przedsiębiorstwa lotnicze, kolejowe, lotnicze, motoryzacyjne i przedsiębiorstwa zajmujące się technologiami turystycznymi. W ramach inicjatywy GAIA-X ma ona na celu zapewnienie płynnej integracji danych dotyczących podróży w różnych rodzajach transportu, aby poprawić wrażenia z podróży.

• Podstawowa infrastruktura danych (BDI): ten zestaw umów skierowanych do sektora logistyki umożliwia uczestniczącym stronom wspólne opracowanie sieci informatycznej wspierającej wymianę poufnych danych przy jednoczesnym zapewnieniu suwerenności danych. Jego rozwój i stosowanie jest wspierane przez rząd holenderski. 

• Ekosystem danych o ruchu: to partnerstwo publiczno-prywatne z udziałem około 200 organizacji z Finlandii i spoza niej opracowuje zasady skutecznego udostępniania danych w dziedzinie ruchu w celu stworzenia innowacyjnych rozwiązań w zakresie wykorzystywania danych i sprawiedliwej gospodarki opartej na danych. Jest wspierany przez Fintraffic.

Wspólna europejska przestrzeń danych dotyczących mobilności będzie opierać się na wielu istniejących inicjatywach. Będzie promować interoperacyjność między nimi, wnosząc wkład w narzędzia wspierające ich konwergencję oraz ułatwiając odkrywanie danych i dostęp do nich we wszystkich ekosystemach.

Promowanie interoperacyjności między sektorami

Wykorzystanie synergii z innymi wspólnymi europejskimi przestrzeniami danych (takimi jak turystyka, inteligentne społeczności, Zielony Ład i produkcja) ma zasadnicze znaczenie, ponieważ jedne z najbardziej obiecujących możliwości leżą na styku sektorów. Na przykład wykorzystanie przestrzeni danych dotyczących energii i mobilności umożliwi wykorzystanie danych dotyczących elektromobilności, optymalizując produkcję energii i popyt na nią. 

Aby umożliwić interoperacyjność między sektorowymi przestrzeniami danych, UE wspiera opracowywanie wspólnego planu działania, wspólnych norm i wspólnych elementów składowych. W ramach programu „CyfrowaEuropa” finansuje się w szczególności Centrum Wsparcia Przestrzeni Danych oraz rozwój Simpl,  otwartego inteligentnego oprogramowania pośredniczącego dla europejskich przestrzeni danych. 

Dowiedz się więcej

• Wnioski z działania przygotowawczego dotyczącego EMDS 

• Działania związane z rozmieszczaniem systemu EMDS, trwające działanie związane z rozmieszczaniem

• Kluczowe technologie stymulujące cyfryzację transportu

• Strona internetowastrategiina rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilnościpoświęcona inicjatywom sektorowym i środkom związanym z danymi dotyczącymi mobilności