Il-EuroQCI se tkun infrastruttura ta’ komunikazzjoni kwantistika sigura li tkopri l-UE kollha, inklużi t-territorji extra-Ewropej tagħha.
Il-Kummissjoni Ewropea qed taħdem mas-27 Stat Membru kollha tal-UE, u mal-Aġenzija Spazjali Ewropea (ESA), biex tfassal, tiżviluppa u tuża l-EuroQCI, li se tkun magħmula minn segment terrestri li jiddependi fuq networks ta’ komunikazzjoni bil-fibra li jgħaqqdu siti strateġiċi fil-livell nazzjonali u transfruntier, u segment spazjali bbażat fuq is-satelliti. Dan se jkun parti integrali mill-IRIS2, is-sistema l-ġdida ta’ komunikazzjoni sigura tal-UE bbażata fl-ispazju.
L-EuroQCI se tissalvagwardja d-data sensittiva u l-infrastrutturi kritiċi billi tintegra sistemi bbażati fuq il-kwantum f’infrastrutturi ta’ komunikazzjoni eżistenti, filwaqt li tipprovdi saff ta’ sigurtà addizzjonali bbażat fuq il-fiżika kwantistika. Dan se jsaħħaħ il-protezzjoni tal-istituzzjonijiet governattivi tal-Ewropa, iċ-ċentri tad-data, l-isptarijiet, il-grilji tal-enerġija tagħhom, u aktar, u se jsir wieħed mill-pilastri ewlenin tal-Istrateġija tal-UE dwar iċ-Ċibersigurtà għad-deċennji li ġejjin.
L-EuroQCI ser tagħmel użu minn teknoloġiji innovattivi ta' komunikazzjoni kwantistika bħal dawk żviluppati mir-riċerkaturi tal-Inizjattiva Ewlenija tat-Teknoloġiji Kwantistiċi ffinanzjata mill-UE,u tibni b'mod partikolari fuq l-attivitajiet tal-proġett OPENQKD ta'Orizzont 2020. L-involviment tas-sħab tal-industrija Ewropea u tal-SMEs huwa kruċjali wkoll biex jiġi żgurat li l-komponenti kritiċi tal-EuroQCI jkunu bbażati fuq teknoloġiji Ewropej, u fl-aħħar mill-aħħar biex tingħata spinta lill-kapaċitajiet xjentifiċi, teknoloġiċi u industrijali tal-Ewropa fiċ-ċibersigurtà u fit-teknoloġiji kwantistiċi. Għalhekk, l-inizjattiva se tikkontribwixxi għas-sovranità diġitali u l-kompetittività industrijali Ewropej, u se tgħin biex tintlaħaq il-mira tad-Deċennju Diġitalital-Ewropa li tkun fuq quddiem nett tal-kapaċitajiet kwantistiċi sal-2030.
Lejn EuroQCI operazzjonali
Il-EuroQCI tnieda fl-2019 bid-Dikjarazzjonital-EuroQCI, inizjalment iffirmata minn seba’ Stati Membri: l-Istati Membri kollha sussegwentement issieħbu fl-inizjattiva. Minn dak iż-żmien, kompliet il-ħidma, taħt is-superviżjoni tal-Kummissjoni u implimentata mill-Istati Membri fil-każ tas-segment terrestri, u mill-ESA fil-każ tas-segment spazjali.
Segment terrestri
Għas-segment terrestri, il-Kummissjoni l-ewwel iffinanzjat żewġ konsorzji tal-industrija biex iwettqu studji dwar it-tfassil tas-sistema li jiddefinixxu l-arkitettura tal-EuroQCI. Is-sejbiet ta’ dawn l-istudji issa qed iwittu t-triq għall-iskjerament tal-EuroQCI.
L-ewwel fażi ta’ implimentazzjoni tal-EuroQCI bdiet f’Jannar 2023 bl-appoġġ tal-ProgrammEwropa Diġitalital-Kummissjoni, b’enfasi fuq l-oqsma li ġejjin:
- Sett ta’ proġetti industrijali biex jiġu żviluppati u mmaturati l-elementi kostitwenti teknoloġiċi ewlenin għall-EuroQCI, bil-għan li jiġu żviluppati l-ekosistema u l-industrija tal-komunikazzjoni kwantistika tal-Ewropa.
- Proġetti nazzjonali li jippermettu lill-Istati Membri jfasslu u jibnu n-networks nazzjonali tal-komunikazzjoni kwantistika li se jiffurmaw il-bażi tas-segment terrestri, jittestjaw teknoloġiji u protokolli differenti u jadattawhom għall-ħtiġijiet speċifiċi ta’ kull pajjiż.
- Azzjoni ta’ koordinazzjoni u appoġġ, PETRUS, biex taġixxi bħala rabta bejn il-proġetti kollha, tiffaċilita l-kollaborazzjoni, u tidentifika l-ħtiġijiet ta’ standardizzazzjoni.
Dawn l-ewwel proġetti tal-Ewropa Diġitali flimkien se jagħmluha possibbli li jittieħdu l-ewwel passi lejn servizzi li joffru distribuzzjoni operazzjonali tal-kjavi kwantistika (QKD), mod sigur ħafna għall-iskambju tal-kjavi tal-kriptaġġ.
Flimkien ma’ dan, il-FaċilitàNikkollegaw l-Ewropa (FNE) se tipprovdi finanzjament għal proġetti li jiżviluppaw konnessjonijiet transfruntiera bejn in-networks nazzjonali, u interkonnessjonijiet mal-komponent spazjali tal-EuroQCI.
Barra minn hekk, minn Jannar 2024, il-Kummissjoni Ewropea nediet proġett ta’ erba’ snin (NOSTRADAMUS) li jistabbilixxiinfrastruttura ta’ttestjar u evalwazzjoni li se tippermetti li t-teknoloġiji u s-servizzi bbażati fuq il-QKD jiġu vvalutati u vvalidati bil-ħsieb taċ-ċertifikazzjoni, sabiex l-utenti jkunu jistgħu jkunu kunfidenti li mhux se jkunu vulnerabbli għall-attakki. Din l-infrastruttura se tiġi skjerata progressivament u mbagħad trasferita lejn u ospitata miċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka tal-Kummissjoni f’Ispra, l-Italja. L-attivitajiet operazzjonali huma ppjanati li jibdew mill-2026 ’il quddiem.
Abbażi ta’ dan il-finanzjament mill-Ewropa Diġitali u l-FNE, l-iżvilupp ulterjuri ta’ kliem nett nazzjonali u interkonnessjonijiet mal-komponent spazjali se jiġi ffinanzjat taħt is-sistema ta’ komunikazzjoni sigura bbażata fl-ispazju IRIS2.
Segment dwar l-Ispazju
Għas-segment spazjali, il-Kummissjoni bħalissa qed taħdem mal-ESA fuq l-ispeċifikazzjonijiet ta’ kostellazzjoni tal-ewwel ġenerazzjoni ta’ satelliti EuroQCI. Dan se jibni fuq l-ewwel prototip tas-satellita Eagle-1, żviluppat mill-ESA u minn konsorzju industrijali, u li għandu jitnieda lejn l-aħħar tal-2025 jew fil-bidu tal-2026.
L-attivitajiet futuri ser jiġu ppjanati u ffinanzjati taħt l-IRIS2.
Biex tikkuntattja lill-Kummissjoni dwar il-EuroQCI, jekk jogħġbok ikkuntattja lil CNECT-QCI@ec.europa.eu
