l-Att dwar l-IA

L-Att dwar l-IA għandu l-għan li jipprovdi lill-iżviluppaturi u lill-implimentaturi tal-IA b’rekwiżiti u obbligi ċari fir-rigward ta’ użi speċifiċi tal-IA. Fl-istess ħin, ir-Regolament ifittex li jnaqqas il-piżijiet amministrattivi u finanzjarji għan-negozji, b’mod partikolari l-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs).

L-Att dwar l-IA huwa parti minn pakkett usa’ ta’ miżuri ta’ politika biex jiġi appoġġat l-iżvilupp ta’ IA affidabbli, li jinkludi wkoll il- Pakkett dwar l-Innovazzjoni fl-IA u l- Pjan Ikkoordinat dwar l-IA. Flimkien, dawn il-miżuri se jiggarantixxu s-sikurezza u d-drittijiet fundamentali tan-nies u tan-negozji f’dak li għandu x’jaqsam mal-IA. Dawn se jsaħħu wkoll l-adozzjoni, l-investiment u l-innovazzjoni fl-IA madwar l-UE.

L-Att dwar l-IA huwa l-ewwel qafas legali komprensiv dwar l-IA madwar id-dinja. l-għan tar-regoli l-ġodda huwa li jrawmu IA affidabbli fl-Ewropa u lil hinn minnha, billi jiżguraw li s-sistemi tal-IA jirrispettaw id-drittijiet fundamentali, is-sikurezza u l-prinċipji etiċi u billi jindirizzaw ir-riskji ta’ mudelli tal-IA b’saħħithom ħafna u li jħallu impatt kbir.

Għaliex neħtieġu regoli dwar l-IA?

l-Att dwar l-IA jiżgura li l-Ewropej jistgħu jafdaw x’għandha x’toffri l-IA. Filwaqt li l-biċċa l-kbira tas-sistemi tal-IA huma limitati għall-ebda riskju u jistgħu jikkontribwixxu għas-soluzzjoni ta’ ħafna sfidi tas-soċjetà, ċerti sistemi tal-IA joħolqu riskji li rridu nindirizzaw biex nevitaw eżiti mhux mixtieqa.

Pereżempju, ħafna drabi ma jkunx possibbli li ssir taf għaliex sistema tal-IA tkun ħadet deċiżjoni jew previżjoni u tkun ħadet azzjoni partikolari. Għalhekk, jista’ jkun diffiċli li jiġi vvalutat jekk xi ħadd kienx żvantaġġat b’mod inġust, bħal f’deċiżjoni ta’ reklutaġġ jew f’applikazzjoni għal skema ta’ benefiċċju pubbliku.

Għalkemm il-leġiżlazzjoni eżistenti tipprovdi xi protezzjoni, mhijiex biżżejjed biex tindirizza l-isfidi speċifiċi li jistgħu jġibu magħhom is-sistemi tal-IA.

Ir-regoli proposti se:

• jindirizzaw ir-riskji maħluqa speċifikament mill-applikazzjonijiet tal-IA;
• jipprojbixxu prattiki tal-IA li joħolqu riskji inaċċettabbli;
• tiddetermina lista ta’ applikazzjonijiet ta’ riskju għoli;
• tistabbilixxi rekwiżiti ċari għas-sistemi tal-IA għal applikazzjonijiet b’riskju kbir;
• jiddefinixxu obbligi speċifiċi li jimplimentaw u jipprovdu applikazzjonijiet tal-IA b’riskju kbir;
• jirrikjedu valutazzjoni tal-konformità qabel ma sistema partikolari tal-IA titqiegħed fis-servizz jew titqiegħed fis-suq;
• l-implimentazzjoni tal-infurzar wara t-tqegħid fis-suq ta’ sistema partikolari tal-IA;
• l-istabbiliment ta’ struttura ta’ governanza fil -livell Ewropew u nazzjonali.

Approċċ ibbażat fuq ir-riskju

Il-Qafas Regolatorju jiddefinixxi 4 livelli ta’ riskju għas-sistemi tal-IA:

Is-sistemi kollha tal-IA meqjusa bħala theddida ċara għas-sikurezza, l-għajxien u d-drittijiet tan-nies se jiġu pprojbiti, mill-punteġġ soċjali mill-gvernijiet għal ġugarelli li jużaw l-assistenza bil-vuċi li tinkoraġġixxi mġiba perikoluża.

Riskju għoli

Is-sistemi tal-IA identifikati bħala b’riskju kbir jinkludu t-teknoloġija tal-IA użata:

• infrastrutturi kritiċi (eż. it-trasport), li jistgħu jpoġġu l-ħajja u s-saħħa taċ-ċittadini f’riskju;
• taħriġ edukattiv jew vokazzjonali, li jista’ jiddetermina l-aċċess għall-edukazzjoni u l-kors professjonali tal-ħajja ta’ xi ħadd (eż. punteġġ tal-eżamijiet);
• il-komponenti tas-sikurezza tal-prodotti (eż. l-applikazzjoni tal-IA fil-kirurġija assistita mir-robots);
• l-impjieg, il-ġestjoni tal-ħaddiema u l-aċċess għal dawk li jaħdmu għal rashom (eż. softwer tas-CVs għall-proċeduri ta’ reklutaġġ);
• servizzi privati u pubbliċi essenzjali (eż. punteġġ tal-kreditu li jċaħħad liċ-ċittadini mill-opportunità li jiksbu self);
• l-infurzar tal-liġi li jista’ jinterferixxi mad-drittijiet fundamentali tan-nies (eż. evalwazzjoni tal-affidabbiltà tal-evidenza);
• il-ġestjoni tal-migrazzjoni, l-ażil u l-kontroll tal-fruntieri ( eż. eżami awtomatizzat tal-applikazzjonijiet għall-viża);
• l-amministrazzjoni tal-ġustizzja u l-proċessi demokratiċi (eż. soluzzjonijiet tal-IA għat-tiftix ta’ sentenzi tal-qorti).

Is-sistemi tal-IA b’riskju kbir se jkunu soġġetti għal obbligi stretti qabel ma jkunu jistgħu jitqiegħdu fis-suq:

• sistemi adegwati ta’ valutazzjoni u mitigazzjoni tar-riskju;
• kwalità għolja tas-settijiet tad-data li jalimentaw is-sistema biex jiġu minimizzati r-riskji u l-eżiti diskriminatorji;
• ir-reġistrazzjoni tal-attività biex tiġi żgurata t-traċċabbiltà tar-riżultati;
• dokumentazzjoni dettaljata li tipprovdi l-informazzjoni kollha meħtieġa dwar is-sistema u l-għan tagħha għall-awtoritajiet biex jivvalutaw il-konformità tagħha;
• informazzjoni ċara u adegwata għall-implimentatur;
• miżuri xierqa ta’ sorveljanza umana biex jitnaqqas ir-riskju;
• livell għoli ta’ robustezza, sigurtà u preċiżjoni.

Is-sistemi kollha ta’ identifikazzjoni bijometrika remota huma meqjusa ta’ riskju għoli u soġġetti għal rekwiżiti stretti. l-użu ta’ identifikazzjoni bijometrika remota fi spazji aċċessibbli għall-pubbliku għall-finijiet tal-infurzar tal-liġi huwa, fil-prinċipju, ipprojbit.

Eċċezzjonijiet ristretti huma strettament definiti u regolati, bħal meta jkun meħtieġ biex isir tiftix għal tfal nieqsa, biex tiġi evitata theddida terroristika speċifika u imminenti jew biex jiġi identifikat, lokalizzat, identifikat jew prosekuzzjoni awtur jew suspettat ta’ reat kriminali serju.

Dawk l-użi huma soġġetti għal awtorizzazzjoni minn korp ġudizzjarju jew korp indipendenti ieħor u għal limiti xierqa fiż-żmien, il-firxa ġeografika u l-bażijiet tad-data mfittxija.

Riskju limitat

Riskji limitati għar-riskji assoċjati man-nuqqas ta’ trasparenza fl-użu tal-IA. l-Att dwar l-IA jintroduċi obbligi speċifiċi ta’ trasparenza biex jiġi żgurat li l- bnedmin jiġu infurmati meta jkun meħtieġ, filwaqt li titrawwem il-fiduċja. Pereżempju, meta jużaw sistemi tal-IA bħal chatbots, il-bnedmin għandhom ikunu konxji li qed jinteraġixxu ma’ magna sabiex ikunu jistgħu jieħdu deċiżjoni infurmata biex ikomplu jew jieħdu pass lura. Il-fornituri se jkollhom jiżguraw ukoll li l-kontenut iġġenerat mill-IA jkun identifikabbli. Barra minn hekk, it-test iġġenerat mill-IA ppubblikat bl-għan li jinforma lill-pubbliku dwar kwistjonijiet ta’ interess pubbliku jrid jiġi ttikkettat bħala ġġenerat artifiċjalment. Dan japplika wkoll għall-kontenut awdjo u vidjo li jikkostitwixxi deep fakes.

Riskju minimu jew l-ebda riskju

l-Att dwar l-IA jippermetti l-użu liberu ta’ IA b’riskju minimu. Dan jinkludi applikazzjonijiet bħal video games abilitati bl-IA jew filtri tal-ispam. Il-maġġoranza l-kbira tas-sistemi tal-IA użati bħalissa fl-UE jaqgħu f’din il-kategorija.

Kif taħdem kollha fil-prattika għall-fornituri ta’ sistemi tal-IA b’riskju kbir?

Ladarba sistema tal-IA tkun fis-suq, l-awtoritajiet ikunu inkarigati mis-sorveljanza tas-suq, l-amministraturi jiżguraw is-sorveljanza u l-monitoraġġ mill-bniedem, u l-fornituri jkollhom fis-seħħ sistema ta’ monitoraġġ ta’ wara t-tqegħid fis-suq. Il-fornituri u l-implimentaturi se jirrapportaw ukoll inċidenti serji u funzjonament ħażin.

Soluzzjoni għall-użu affidabbli ta’ mudelli kbar tal-IA

Aktar u aktar, il-mudelli tal-IA bi skop ġenerali qed isiru komponenti tas-sistemi tal-IA. Dawn il-mudelli jistgħu jwettqu u jadattaw għadd kbir ta’ kompiti differenti.

Filwaqt li l-mudelli tal-IA bi skop ġenerali jistgħu jippermettu soluzzjonijiet tal-IA aħjar u aktar b’saħħithom, huwa diffiċli li jiġu ssorveljati l-kapaċitajiet kollha.

Hemmhekk, l-Att dwar l-IA jintroduċi obbligi ta’ trasparenza għall-mudelli kollha tal-IA bi skop ġenerali biex jippermetti fehim aħjar ta’ dawn il-mudelli u obbligi addizzjonali ta’ ġestjoni tar-riskju għal mudelli kapaċi ħafna u li jħallu impatt. Dawn l-obbligi addizzjonali jinkludu l-awtovalutazzjoni u l-mitigazzjoni tar-riskji sistemiċi, ir-rapportar ta’ inċidenti serji, it-twettiq ta’ evalwazzjonijiet tat-testijiet u tal-mudelli, kif ukoll ir-rekwiżiti taċ-ċibersigurtà.

Leġiżlazzjoni li tibqa’ valida fil-futur

Peress li l-IA hija teknoloġija li tevolvi malajr, il-proposta għandha approċċ li jibqa’ validu fil-futur, li jippermetti li r-regoli jadattaw għall-bidla teknoloġika. l-applikazzjonijiet tal-IA għandhom jibqgħu affidabbli anke wara li jkunu tqiegħdu fis-suq. Dan jeħtieġ kwalità kontinwa u ġestjoni tar-riskju mill-fornituri.

Infurzar u implimentazzjoni

Il- Uffiċċju Ewropew tal -IA, stabbilit fi Frar 2024 fil-Kummissjoni, jissorvelja l-infurzar u l-implimentazzjoni tal-Att dwar l-IA mal-istati membri. Għandha l-għan li toħloq ambjent fejn it-teknoloġiji tal-IA jirrispettaw id-dinjità tal-bniedem, id-drittijiet u l-fiduċja. Dan irawwem ukoll il-kollaborazzjoni, l-innovazzjoni u r-riċerka fl-IA fost diversi partijiet ikkonċernati. Barra minn hekk, hija tinvolvi ruħha fi djalogu u kooperazzjoni internazzjonali dwar kwistjonijiet tal-IA, filwaqt li tirrikonoxxi l-ħtieġa għal allinjament globali dwar il-governanza tal-IA. Permezz ta’ dawn l-isforzi, l-Uffiċċju Ewropew tal-IA jistinka biex ipoġġi lill-Ewropa bħala mexxej fl-iżvilupp etiku u sostenibbli tat-teknoloġiji tal-IA.

Il-passi li jmiss

F’Diċembru 2023, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill tal-UE laħqu ftehim politiku dwar l-Att dwar l-IA. It-test jinsab fil-proċess li jiġi adottat u tradott formalment. l-Att dwar l-IA se jidħol fis-seħħ 20 jum wara l-pubblikazzjoni tiegħu f’Il-Ġurnal Uffiċjali, u se jkun applikabbli bis-sħiħ sentejn wara, b’xi eċċezzjonijiet: il-projbizzjonijiet se jidħlu fis-seħħ wara sitt xhur, ir-regoli ta’ governanza u l-obbligi għall-mudelli tal-IA bi skop ġenerali jsiru applikabbli wara 12-il xahar u r-regoli għas-sistemi tal-IA — inkorporati fi prodotti regolati — se japplikaw wara 36 xahar. Biex tiffaċilita t-tranżizzjoni lejn il-qafas regolatorju l-ġdid, il-Kummissjoni nediet il- Patt dwar l-IA, inizjattiva volontarja li tfittex li tappoġġa l-implimentazzjoni futura u tistieden lill-iżviluppaturi tal-IA mill-Ewropa u lil hinn minnha jikkonformaw mal-obbligi ewlenin tal-Att dwar l-IA qabel iż-żmien.