Skip to main content
Shaping Europe’s digital future

Faireachán a dhéanamh ar iolrachas na meán sa ré dhigiteach

Is uirlis eolaíoch é an Faireachán ar Iolrachas sna Meáin atá deartha chun rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ann d’iolrachas na meán a shainaithint.

    Gloine formhéadúcháin le súil lárnach ar chúlra uaine

Rinneadh an Monatóir ar Iolrachas sna Meáin (MPM) a oiriúnú agus a nuachóiriú chun an bealach a mbíonn tionchar ag forbairtí digiteacha ar iolrachas na meán ar fud na hEorpa a chur san áireamh. Beidh MPM ina phríomhfhoinse faisnéise don ghné maidir le saoirse na meán den chéad tuarascáil bhliantúil atá le teacht maidir leis an smacht reachta, atá le foilsiú i mí Mheán Fómhair 2020.

Monatóir Iolrachas na Meán

Déanann MPM measúnú ar na rioscaí a bhaineann le hiolrachas na meán bunaithe ar shraith 25 eochairtháscairí faoi 4 réimse éagsúla:

  1. cosaint bhunúsach
  2. iolrachas an mhargaidh
  3. neamhspleáchas polaitiúil
  4. cuimsitheacht shóisialta.

Tugann na táscairí aghaidh ar cheisteanna dlíthiúla, eacnamaíocha agus sochpholaitiúla. Tá na meáin seirbhíse poiblí, tráchtála agus pobail go léir clúdaithe ag an monatóir,

Is uirlis dhiagnóiseach é MPM a ceapadh chun tuiscint leathan a thabhairt ar na rioscaí atá ann d’iolrachas na meán i mBallstát. Déantar na measúnuithe ar bhealach neamhspleách agus trédhearcach i gcomhairle le saineolaithe na meán i ngach tír.

Aithníonn MPM go bhféadfadh feidhm a bheith ag beartais agus cineálacha cur chuige rialála éagsúla maidir le cineálacha éagsúla meán, bíodh siad ag craoladh, ag cló nó ag na meáin dhigiteacha. Tar éis a uasghrádaithe in 2018, breathnaítear ann freisin ar thionchar na n-ardán digiteach. 

Faireachán a dhéanamh ar iolrachas na meán sa ré dhigiteach — MPM2021

In 2019, chuir Parlaimint na hEorpa buiséad EUR 1,000,000 in áirithe a bhí dírithe ar mhionchoigeartú MPM2020 agus ar a áirithiú go leanfar dá chur chun feidhme.  Bhronn an Coimisiún Eorpach deontas ar an Lárionad um Shaoirse agus Iolrachas na Meán (CMPF) ag an Institiúid Ollscoile Eorpach. Cuireadh tús leis an deontas nua an 1 Márta 2020.

Faireachán a dhéanamh ar iolrachas na meán sa ré dhigiteach — MPM2020

Chuir Parlaimint na hEorpa buiséad EUR 750,000 in áirithe in 2018. Bhí an buiséad sin dírithe ar MPM a chur in oiriúint don timpeallacht dhigiteach agus ar a chur chun feidhme a chinntiú.  Chuige sin, bhronn an Coimisiún Eorpach deontas ar an Lárionad um Iolrachas agus Saoirse na Meán (CMPF) ag an Institiúid Ollscoile Eorpach.

In 2019, rinne CMPF staidéar ar na táscairí is gá chun measúnú a dhéanamh ar rioscaí d’iolrachas faisnéise sa ré dhigiteach. Ina dhiaidh sin, chuir sé an méid sin chun feidhme in MPM2020 ar fud Bhallstáit an Aontais agus in dhá thír is iarrthóirí, lenar cumhdaíodh na blianta 2018 agus 2019. Faigh rochtain ar thorthaí MPM2020.

Cúlra

An staidéar bunaidh

Eascraíonn an Monatóir ar Iolrachas sna Meáin ó staidéar tosaigh ó 2009 a rinne grúpa de 3 institiúid acadúla: ICRI, Katholieke Universiteit LeuvenCMCanna (Ollscoil Lár na hEorpa) agus MMTC (Jönköping International Business School) — i gcomhar le Ernst & Young Belgium. D’fhorbair an staidéar uirlis faireacháin chun measúnú a dhéanamh ar na rioscaí d’iolrachas na meán i mBallstáit AE bunaithe ar thacar cobhsaí táscairí.

Simpliú agus tástáil MPM — céim 1

  • In 2013, chuir Parlaimint na hEorpa buiséad EUR 500,000 i leataobh chun MPM a shimpliú agus a chur chun feidhme ar bhonn píolótach;
  • Bhronn an Coimisiún Eorpach deontas ina dhiaidh sin ar an Lárionad um Shaoirse agus Iolrachas na Meán (CMPF) ag an Institiúid Ollscoile Eorpach chun an treoirthionscadal a chur chun feidhme;
  • Bhí an chéad bhliain den ghníomhaíocht sin roinnte ina dhá shruth, ceann ina ndírítear ar shimpliú, ceann amháin ar thástáil 9 mBallstát (an Bheilg, an Bhulgáir, an Danmhairg, an Eastóin, an Fhrainc, an Ghréig, an Ungáir, an Iodáil agus an Ríocht Aontaithe);
  • Roghnaigh an CMPF na 9 dtír sin ar bhonn na nithe seo a leanas:
    • tíopeolaíocht na meán agus na gcóras polaitiúil;
    • critéir gheografacha;
    • méid mhargadh na meán (lena n-áirítear an daonra agus an chríoch);
    • measúnuithe polaitiúla atá ann cheana ar leibhéal shaoirse agus iolrachas na meán.
  • Foilsíodh tuarascáil deiridh na chéad chéime i mí Eanáir 2015.

Simpliú agus tástáil MPM — céim 2

  • In 2014, chuir Parlaimint na hEorpa buiséad eile EUR 500,000 i leataobh chun leanúint den tástáil ar bhealach comhlántach leis an gceann roimhe sin.
  • Le linn an dara céim den tionscadal, ag tosú i mí na Samhna 2014, rinne CMPF measúnú ar inmharthanacht agus ar ábharthacht na dtáscairí. Rinne sí tástáil orthu sna 19 dtír AE nár cumhdaíodh le linn na chéad chéime píolótaí (an Ostair, an Chróit, an Chipir, Poblacht na Seice, an Fhionlainn, an Ghearmáin, Éire, an Laitvia, an Liotuáin, Lucsamburg, Málta, an Ísiltír, an Pholainn, an Phortaingéil, an tSlóvaic, an tSlóivéin, an Spáinn agus an tSualainn).
  • Tá na torthaí ar fáil.

MPM — céim 3

Bronnadh deontas EUR 500,000 in 2016 chun leanúint leis an measúnú ar na rioscaí d’iolrachas na meán. Bronnadh é i gcomhthéacs réamhghníomhaíochta a raibh Parlaimint na hEorpa ag tacú léi. 

Le linn an tríú céim sin, a rinne CMPF freisin, rinne taighdeoirí an tionscadail measúnú ar rioscaí i mBallstáit uile an Aontais, agus in dhá thír is iarrthóirí: Türkiye agus Montainéagró. Tá torthaí an bhabhta seo ar fáil.

MPM — céim 4

Chuir an Lárionad um Shaoirse agus Iolrachas na Meán (CMPF) ag an Institiúid Ollscoile Eorpach an Monatóir ar Iolrachas sna Meáin (MPM) i mBallstáit uile an Aontais chun feidhme in 2017, chomh maith leis an tSeirbia agus an méid a bhí ann ag an am sin (an Mhacadóin Thuaidh sa lá atá inniu ann).

Chuige sin, bronnadh buiséad EUR 350,000 ar ghníomhaíocht ullmhúcháin a fhaigheann tacaíocht ó Pharlaimint na hEorpa. Foilsíodh torthaí chleachtadh 2017 in 2018.

An Nuacht is Déanaí

Ábhar Gaolmhar

An Pictiúr Mór

Saoirse agus iolrachas na meán

Seasann an tAontas Eorpach le saoirse agus iolrachas na meán mar cholúin den daonlathas nua-aimseartha agus mar chumasóirí saordhíospóireachtaí oscailte.

Léargas níos doimhne

Nuálaíocht agus beartas sna meáin shóisialta

Tá gá le naisc láidre idir an nuálaíocht agus an beartas chun na meáin shóisialta agus líonraí a bheidh ann amach anseo a mhúnlú mar thimpeallachtaí sábháilte, oscailte, cruthaitheacha agus iontaofa.

Féach freisin

Gníomhaíochtaí Ilmheán

Is é is aidhm do ghníomhaíochtaí ilmheán an Aontais tuairisciú nuachta ar ghnóthaí an Aontais a neartú ó pheirspictíochtaí Eorpacha.

Litearthacht sna Meáin

Ní raibh litearthacht sna meáin chomh tábhachtach riamh agus atá sí sa lá atá inniu ann. Cuireann sé ar chumas saoránach, idir óg agus aosta, nascleanúint a dhéanamh ar an timpeallacht nuachta nua-aimseartha agus cinntí eolasacha a dhéanamh.