Teknoloġiji ewlenin biex tingħata spinta lid-diġitalizzazzjoni tat-trasport

Permezz ta’ Orizzont 2020, l-UE pprovdiet appoġġ lil għadd kbir ta’ proġetti innovattivi ta’ riċerka u innovazzjoni, bl-iżvilupp u l-ittestjar ta’ soluzzjonijiet ġodda tat-trasport. l-appoġġ qed ikompli bil-programmi ta’ finanzjament taħt il-baġit fit-tul 2021–2027, b’enfasi fuq l-iskjerament.

“It-teknoloġiji diġitali għandhom il-potenzjal li jirrivoluzzjonaw il-mod kif nimxu, billi jagħmlu l-mobbiltà tagħna aktar intelliġenti, aktar effiċjenti, u wkoll aktar ekoloġika.”

Adina Vălean, Kummissarju għat-Trasport

Mobbiltà Konnessa u Awtomatizzata (CAM)

Sabiex tippermetti l-adozzjoni ta’ vetturi awtomatizzati, il-Kummissjoni Ewropea se timplimenta qafas legali għall- approvazzjoni tagħhom. Filwaqt li tibni fuq il-kisbiet taħt Orizzont 2020 (ara l-eżempju hawn taħt), il-Kummissjoni se tappoġġa r-riċerka u l-innovazzjoni biex l-Ewropa ssir mexxejja dinjija fis-sistemi u s-servizzi tas-CAM. Is- Sħubija ta’ Orizzont Ewropa “MobbiltàKonnessa, Kooperattiva u Awtomatizzata” se tirċievi kontribuzzjoni ta’ EUR 500 miljun.

Sistemi tat-trasport intelliġenti kooperattivi (C-ITS), li jippermettu l-iskambju ta’ informazzjoni fost il-vetturi, u bejn il-vetturi u l-infrastruttura tat-toroq, huma kruċjali għall-varar tas-CAM. Huma mistennija jtejbu s-sikurezza fit-toroq, l-effiċjenza tat-traffiku u l-kumdità. l-iskjerament tas-C-ITS se jibbenefika mill-appoġġ tal-programm tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa (CEF) mill-2021–202.

Il- proġett AUTOPILOT, li dam mill-2017 sal-2020, iffoka fuq il-pilotaġġ tal-użu ta’ apparati tal-IoT għas-sewqan awtomatizzat f’kundizzjonijiet reali. Awtopilota jiftaħ it-triq għal servizzi kummerċjali innovattivi assoċjati ma’ vetturi self-driving. B’investiment ta’ madwar EUR 20 miljun, il-proġett enfasizza l-importanza tat-teknoloġiji diġitali fit-titjib tal-kapaċitajiet tal-vetturi li jsuqu waħedhom biex jifhmu aħjar l-ambjent tagħhom, u biex jikkomplementaw is-sensuri tal-IoT. Pereżempju, l-użu tal-IoT jista’ jtejjeb is-sikurezza billi jidentifika l-ostakli lil hinn mil-linja viżiva.

Konnettività tal-5G

Il -5G huwa faċilitatur kruċjali għall-vetturi awtomatizzati u għall-ferroviji diġitalizzati. Biex jitħejja l-iskjerament tal-kurituri 5G madwar l-Ewropa, qed jitwettqu proġetti ta’ prova tal-kurituri transfruntiera ambizzjużi b’każijiet ta’ użu tas-CAM għal modi differenti ta’ trasport f’diversi postijiet.

Sal-2025, l-UE għandha l-għan li jkollha kopertura tal-5G mingħajr interruzzjoni ta’ rotot ewlenin tat-trasport madwar l-Ewropa. Din il-mira hija appoġġata finanzjarjament mill- programm tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa u l-Faċilità għar-Reżiljenza u l-Irkupru, b’enfasi fuq il-kurituri transfruntiera (FNE) u t-taqsimiet nazzjonali (RRF u CEF). Flimkien ma’ investiment privat u sorsi oħra ta’ finanzjament pubbliku, dawn se jikkontribwixxu għall- kisba ta’ kopertura sħiħa tal-5G sal-2030, għal vjaġġar sikur u konness madwar l-Ewropa.

Filwaqt li jiffoka fuq il- kuritur ta’ Bolonja-Munich (600 km fuq tliet pajjiżi), il-proġett iffinanzjat minn Orizzont 2020 5G-CARMEN għandu l-għan li jingrana l-aktar avvanzi reċenti fil-5G biex jgħin lis-settur awtomobilistiku jipprovdi trasport aktar sikur, aktar ekoloġiku, u aktar intelliġenti, l-għan li jippermetti karozzi li jsuqu lilhom infushom. l-innovazzjonijiet ewlenin huma ċċentrati fuq l-iżvilupp ta’ netwerk ibridu ġestit b’mod awtonomu, li jikkombina komunikazzjonijiet diretti bejn il-vetturi u l-vetturi (V2V) u bejn il-vetturi u l-infrastruttura (V2I) b’komunikazzjonijiet bejn il-vetturi u n-netwerk (V2N) fuq distanza twila, li jlaqqa’ flimkien il-manifatturi Ewropej ewlenin tal-karozzi, l-operaturi tan-netwerks mobbli, il-bejjiegħa tat-telekomunikazzjoni, l-operaturi tat-toroq u ċ-ċentri ta’ riċerka.

l-Intelliġenza Artifiċjali

Il-Intelliġenza Artifiċjali għandha għadd kbir ta’ applikazzjonijiet għat-trasport: il-vetturi awtomatizzati, l-iċċarġjar ottimizzat u l-użu tal-batteriji għall-vetturi elettriċi, itinerarji mtejba għall-passiġġieri u t-trasport tal-merkanzija, l-appoġġ għall-infrastruttura u s-servizzi tal-ippjanar jew tat-trasport, u l-varar ta’ stazzjonijiet tal-iċċarġjar.

F’April 2021, il-Kummissjoni pproponiet l- Att dwar l-Intelliġenza Artifiċjali, li jidentifika sistemi tal-IA b’riskju kbir u jistabbilixxi rekwiżiti għall-konformità magħhom. Dan jinkludi sistemi li jeżerċitaw funzjonijiet ta’ sikurezza f’diversi oqsma ta’ mobbiltà, inklużi l-karozzi, l-avjazzjoni ċivili, u t-tagħmir tal-baħar. l-Att se jkun ikkumplimentat minn rekwiżiti speċifiċi għal dawn l-oqsma.

Diversi proġetti ta’ riċerka u innovazzjoni li japplikaw l-IA fil-qasam tat-trasport kienu u se jiġu appoġġati mill-finanzjament tal-UE. Taħt DIGITAL, Faċilitajiet tal-Ittestjar u l-Esperimentazzjoni (TEF) jippermettu r-riċerka f’soluzzjonijiet ġodda mmexxija mill-IA f’ambjenti qrib il-ħajja reali. F’dan il-kuntest, it-TEF għal komunitajiet intelliġenti jista’ jkun ta’ benefiċċju għal soluzzjonijiet relatati mal-mobbiltà.

Semikondutturi

Kif muri mill-impatt kbir tan-nuqqas ta’ semikondutturi fuq l-industriji bħall-manifattura tal-karozzi, il-fatt li jkun hemm biżżejjed kapaċitajiet fil-qasam tal-elettronika huwa kruċjali għar-reżiljenza tal-ktajjen tal-provvista u s-sovranità u l-kompetittività tal-Ewropa.

Il-Kummissjoni adottat il-pakkett tal- Att Ewropew dwar iċ-Ċipep fi Frar 2022. Għandha l-għan li ssaħħaħ l-ekosistema tas-semikondutturi tal-Ewropa u tindirizza n-nuqqasijiet. Dan se joħloq ambjent ta’ investiment attraenti, isaħħaħ it-tmexxija teknoloġika tal-Ewropa tul il-katina tal-valur tas-semikondutturi u jimmobilizza investimenti ta’ aktar minn EUR 43 biljun sal-2030.

l-Alleanza Industrijali għall-Proċessuri u t-Teknoloġiji tas-Semikondutturi, u proġett importanti possibbli ta’ interess Ewropew komuni fil-mikroelettronika u l-konnettività, jgħinu biex jgħaqqdu l-forzi tal-UE.

Il- Impriża Konġunta dwar iċ-Ċipep se tappoġġa r-riċerka u l-innovazzjoni billi tiġbor flimkien l-investimenti pubbliċi u privati, filwaqt li tibni fuq il-kisbiet tal-predeċessur tagħha ECSEL (ara l-eżempji hawn taħt). Dawn l-investimenti huma mmirati wkoll lejn l-industriji utenti bħas-settur tat-trasport u dak awtomobilistiku, b’mod partikolari permezz ta’ inizjattiva dwar pjattaforma miftuħa għall-hardware awtomobilistiku.

Eżempji ta’ proġetti ffinanzjati taħt l-Impriża Konġunta ECSEL

Autodrive, b’investiment totali ta’ EUR 68 miljun, żviluppa komponenti, sistemi u arkitetturi elettroniċi avvanzati li ma jfallux (fail-ware), u sistemi u arkitetturi għal sewqan awtomatizzat ħafna u kompletament. Dan għen biex il-mobbiltà futura ssir aktar sikura, aktar effiċjenti, affordabbli, u aċċettabbli għall-utenti finali. Ir-riżultati tanġibbli jinkludu prototipi tal-vetturi mmuntati bis-sħiħ, karozza tal-linja awtomatizzata, skannjar aħjar tat-toroq, karatteristiċi attivi ġodda ta’ sikurezza, u kontribuzzjonijiet għall-istandardizzazzjoni u ċ-ċertifikazzjoni ta’ sistemi ta’ sewqan awtomatizzat.

 

Pjattaforma Ewropea miftuħa għall-vetturi b’softwer definit

Is-softwer qed ikollu rwol dejjem aktar importanti fil-ġestjoni tal-operazzjonijiet tal-vetturi u fl-abilitazzjoni ta’ karatteristiċi ġodda. Il-bidla għal vetturi definiti mis-softwer qed toħloq sfidi għat-tmexxija u l-kompetittività tal-industrija awtomobilistika Ewropea, li qed tiffaċċja kompetituri globali b’saħħithom ġodda u kwistjonijiet fl-iżvilupp tas-softwer.

Il-Kummissjoni bdiet kollaborazzjoni prekompetittiva mmexxija mill-UE dwar elementi mhux differenzjati tas-softwer tal-vetturi. Din l-inizjattiva hija appoġġata minn fluss ta’ ħidma ta’ governanza li jinvolvi kumpaniji awtomobilistiċi ewlenin tal-UE u minn investimenti taħt l-impriża konġunta Teknoloġiji Diġitali Ewlenin. Dan se jippermetti lill-parteċipanti jiksbu effiċjenzi akbar u żmien aktar mgħaġġel għas-suq, filwaqt li jiżgura kundizzjonijiet ekwi. Dan se jallinja mill-qrib mal-inizjattiva dwar pjattaforma miftuħa tal-hardware awtomobilistiku. Għal aktar informazzjoni, ikkonsulta d- dokument kunċettwali ddedikat.

Iċ-ċibersigurtà

Id-dipendenza akbar fuq l-infrastrutturi u s-servizzi diġitali tal-mobbiltà żżid l-importanza taċ-ċibersigurtà. Id- Direttiva tal-UE dwar is-Sigurtà tan-Netwerks u tas-Sistemi tal-Informazzjoni (id-Direttiva NIS) għandha l-għan li tikseb livell għoli ta’ sigurtà komuni tan-netwerks u tas-sistemi tal-informazzjoni madwar l-infrastruttura kritika tal-UE.

Id-Direttiva riveduta dwar miżuri għal livell għoli komuni ta’ ċibersigurtà madwar l-Unjoni (NIS 2), u Direttiva ġdida dwar ir-reżiljenza tal-entitajiet kritiċi, jindirizzaw kemm ir-reżiljenza ċibernetika kif ukoll dik fiżika tal-entitajiet u n-networks kritiċi, inkluża l-infrastruttura tat-trasport. Id-diġitali tappoġġa l-użu ta’ infrastruttura taċ-ċibersigurtà, issaħħaħ l-industrija taċ-ċibersigurtà tal-UE, u tagħti spinta lill-adozzjoni taċ-ċibersigurtà u l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni tal-UE.

l-aċċellerazzjoni tal-adozzjoni tat-teknoloġiji diġitali

Għall-kumpaniji tal-mobbiltà u tat-trasport, speċjalment dawk iżgħar, li jirnexxu fit-trasformazzjoni diġitali tagħhom tista’ tkun sfida reali. Appoġġat taħt DIGITAL, il- Hubs ta’ Innovazzjoni Diġitali Ewropej (EDIHs) jiffunzjonaw bħala punti uniċi ta’ servizz, b’appoġġ għall-kumpaniji fid-diġitalizzazzjoni tagħhom. Dawn għandhom l-għan li jipprovdu aċċess għall-għarfien espert tekniku u l-esperimentazzjoni, il-possibbiltà li “jittestjaw qabel l-investiment” u s-servizzi ta’ innovazzjoni, bħal pariri finanzjarji, taħriġ, u żvilupp tal-ħiliet. Jindirizzaw ukoll kwistjonijiet ambjentali bħall-konsum tal-enerġija u t-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-karbonju.

Ħiliet diġitali

Hekk kif it-trasport u l-mobbiltà jgħaddu minn bidliet sinifikanti, mhux l-inqas minħabba t-trasformazzjoni teknoloġika u l-aċċess għad-data, hemm bżonn kemm ta’ taħriġ mill-ġdid kif ukoll ta’ titjib tal-ħiliet tal-forza tax-xogħol. l-UE adottat miri, nediet azzjonijiet u pproponiet rakkomandazzjonijiet lill-Istati Membri biex jgħammru lill-ħaddiema bil-ħiliet diġitali meħtieġa u jħarrġu aktar speċjalisti tal-ICT. Pereżempju, il- Pjattaforma Ewropea għall-Ħiliet u l-Impjiegi Diġitali, taħt is-CEF, għandha l-għan li ssir punt ta’ referenza uniku għall-ħiliet diġitali, li jippermetti lill-Ewropej kollha jisfruttaw bl-aħjar mod it-trasformazzjoni diġitali tas-soċjetà u l-ekonomija tagħna.