Technologie kluczowe dla cyfryzacji transportu

W ramach programu „Horyzont 2020” UE udzieliła wsparcia licznym projektom w zakresie badań naukowych i innowacji, opracowując i testując nowe rozwiązania transportowe. Wsparcie to jest nadal w toku w przypadku programów finansowania w ramach długoterminowego budżetu na lata 2021–2027, ze szczególnym naciskiem na wdrażanie.

Mobilność oparta na sieci i zautomatyzowana (CAM)

Aby umożliwić przyjęcie pojazdów zautomatyzowanych, Komisja Europejska wdroży ramy prawne dotyczące ich zatwierdzania. Opierając się na sukcesach osiągniętych w ramach programu „Horyzont 2020”,w szczególności w dziedzinie mobilności opartej na sieci, współpracy i zautomatyzowanej (CCAM),Komisja będzie nadal wspierać badania naukowe i innowacje, aby uczynić Europę światowym liderem w dziedzinie systemów i usług CAM. 

Connected,Cooperative and Automated Mobility (CCAM) jest partnerstwem w ramach programu „Horyzont Europa” i następcą wcześniejszych inicjatyw. Poczyniono już znaczne postępy w zakresie zautomatyzowanych technologii mobilności. Partnerstwo to otrzyma 500 mln euro na dalszy rozwój innowacji.

Kluczowe znaczenie dla wdrożenia CAM mają współpracujące inteligentne systemy transportowe (C-ITS), które umożliwiają wymianę informacji między pojazdami oraz między pojazdami a infrastrukturą drogową. Oczekuje się, że poprawi on bezpieczeństwo ruchu drogowego, efektywność ruchu i komfort. Wdrażanie C-ITS będzie korzystać ze wsparcia wramach instrumentu „Łącząc Europę”w latach 2021–2027.

© Autopilot">

Projekt AUTOPILOT, który trwał od 2017 r. do 2020 r., koncentrował się na pilotażu wykorzystania urządzeń IoT do zautomatyzowanej jazdy w warunkach rzeczywistych. AUTOPILOT otwiera drogę dla innowacyjnych usług komercyjnych związanych z samoprowadzącymi się pojazdami. Otrzymując inwestycję w wysokości około 20 mln euro, projekt podkreślił znaczenie technologii cyfrowych w poprawie zdolności pojazdów autonomicznych do lepszego zrozumienia ich środowiska i uzupełnienia czujników IoT. Na przykład korzystanie z internetu rzeczy może poprawić bezpieczeństwo poprzez wykrywanie przeszkód poza zasięgiem wzroku.

Łączność 5G

5G jest kluczowym czynnikiem umożliwiającym rozwój pojazdów zautomatyzowanych i pociągów cyfrowych. Aby przygotować wdrożenie korytarzy 5G w całej Europie, prowadzone są ambitne projekty próbne dotyczące korytarzy transgranicznych z przypadkami użycia CAM dla różnych rodzajów transportu w różnych lokalizacjach. Do 2025 r. UE zamierza zapewnić nieprzerwany zasięg sieci 5G na głównych szlakach transportowych w całej Europie. Finansowo wspiera cel w ramachinstrumentu „Łącząc Europę” oraz Instrumentu narzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności,ze szczególnym uwzględnieniem korytarzy transgranicznych (CEF) i odcinków krajowych (RRF i CEF). W połączeniu z inwestycjami prywatnymi i innymi źródłami finansowania publicznego przyczynią się one do osiągnięcia pełnego zasięgu sieci 5G do 2030 r. w celu zapewnienia bezpiecznych i połączonych podróży w całej Europie.

Skupiając się na korytarzu Bolonia-Monachium (600 km w trzech krajach), finansowany w ramach programu „Horyzont 2020”projekt 5G-CARMEN ma na celu wykorzystanie najnowszych osiągnięć w zakresie 5G, aby pomóc sektorowi motoryzacyjnemu w zapewnieniu bezpieczniejszego, bardziej ekologicznego i inteligentniejszego transportu, co ma na celu umożliwienie autonomicznych samochodów. Kluczowe innowacje koncentrują się na rozwoju autonomicznie zarządzanej sieci hybrydowej, łączącej bezpośrednią komunikację pojazd-pojazd krótkiego zasięgu (V2V) i pojazd-infrastruktura (V2I) z komunikacją pojazd-sieć dalekiego zasięgu (V2N), zrzeszającą czołowych europejskich producentów samochodów, operatorów sieci komórkowych, dostawców usług telekomunikacyjnych, operatorów dróg i ośrodki badawcze.

© 5G-CARMEN">

Sztuczna inteligencja

Sztuczna inteligencja (AI) ma niezliczone zastosowania w transporcie: pojazdy zautomatyzowane, zoptymalizowane ładowanie i wykorzystanie baterii w pojazdach elektrycznych, ulepszone trasy dla pasażerów i transportu towarów. AI wspiera decyzje oparte na danych w planowaniu infrastruktury transportowej i usług transportowych oraz wdrażaniu stacji ładowania, zapewniając, że spełniają one obecne i przyszłe wymagania. Generacyjna sztuczna inteligencja może jeszcze bardziej usprawnić te zastosowania poprzez generowanie innowacyjnych rozwiązań i usprawnianie procesów decyzyjnych (na przykład poprzez tworzenie modeli predykcyjnych i symulacji na potrzeby scenariuszy transportowych). Wspieranie nowych zastosowań przemysłowych sztucznej inteligencji jest priorytetem Unii Europejskiej.

Akt w sprawiesztucznej inteligencji wszedł w życie 1 sierpnia 2024 r. Systemy sztucznej inteligencji dzieli się na różne poziomy ryzyka, przy czym systemy „wysokiego ryzyka” podlegają rygorystycznym wymogom w celu zapewnienia bezpieczeństwa i przejrzystości. W sektorze mobilności przykłady systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka obejmują technologie jazdy autonomicznej i systemy zarządzania ruchem oparte na sztucznej inteligencji. Obejmuje to systemy pełniące funkcje bezpieczeństwa w kilku obszarach mobilności, w tym w samochodach, lotnictwie cywilnym i sprzęcie bezpieczeństwa morskiego. Systemy te mają kluczowe znaczenie, ponieważ mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo publiczne i muszą spełniać surowe normy w celu ograniczenia potencjalnych zagrożeń.

Akt w sprawiesztucznej inteligencji uzupełniają szczegółowe wymogi dostosowane do tych sektorów. Aby stworzyć solidne ramy wdrażania sztucznej inteligencji w transporcie, w europejskiej strategii w zakresie sztucznej inteligencji położono nacisk na opracowanie wytycznych sektorowych i mechanizmów wsparcia w celu zapewnienia bezpiecznej i skutecznej integracji sztucznej inteligencji we wszystkich formach mobilności. Ponadto UE finansuje badania naukowe i innowacje w zakresie sztucznej inteligencji za pośrednictwem inicjatyw takich jakprogram „Cyfrowa Europa” (DIGITAL),który obejmuje ośrodki testowo-doświadczalne (TEF) na potrzeby opracowywania rozwiązań w zakresie sztucznej inteligencji w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. TEF koncentrujące się na inteligentnych społecznościach czerpią korzyści z postępów sztucznej inteligencji w zakresie mobilności, integracji sztucznej inteligencji z transportem publicznym, planowaniem urbanistycznym i zarządzaniem infrastrukturą.

Aby wspierać rozwój sztucznej inteligencji, Europa musi wykorzystać niewykorzystany potencjał danych. Europejskie wysiłki na rzecz usunięcia barier w dostępie do danych i ich udostępnianiu, w szczególności poprzez wdrożenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych dotyczących mobilności, przyczynią się do wzmocnienia pozycji Europy w zakresie sztucznej inteligencji.

Sztuczna inteligencja może również promować rozwiązania w zakresie mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju. Konserwacja predykcyjna oparta na sztucznej inteligencji mogłaby zapobiec awariom pojazdów, wydłużając żywotność środków transportu. Wśród innych zastosowań systemy sztucznej inteligencji mogą zoptymalizować zużycie energii w pojazdach elektrycznych i transporcie publicznym, wspierając cele UE w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Półprzewodniki

Jak pokazuje duży wpływ niedoboru półprzewodników na branże takie jak produkcja samochodów, posiadanie wystarczających zdolności w dziedzinie elektroniki ma kluczowe znaczenie dla odporności łańcuchów dostaw oraz suwerenności i konkurencyjności Europy.

W lutym 2022 r. Komisja przyjęła pakiet dotyczący europejskiego aktu w sprawie czipów. Jego celem jest wzmocnienie europejskiego ekosystemu półprzewodników i rozwiązanie problemu niedoborów. Stworzy atrakcyjne środowisko inwestycyjne, wzmocni wiodącą pozycję technologiczną Europy w łańcuchu wartości półprzewodników i zmobilizuje inwestycje o wartości ponad 43 mld euro do 2030 r.

Wspólne Przedsięwzięcie na rzeczCzipów będzie wspierać badania naukowe i innowacje poprzez łączenie inwestycji publicznych i prywatnych w oparciu o osiągnięcia swojego poprzednika ECSEL (zob. przykłady poniżej). Inwestycje te są również ukierunkowane na branże użytkowników, takie jak sektor transportowy i motoryzacyjny, w szczególności poprzez inicjatywę dotyczącą otwartej platformy sprzętu samochodowego.

Otwarta europejska platforma pojazdów definiowanych programowo

Oprogramowanie odgrywa coraz ważniejszą rolę w zarządzaniu operacjami pojazdów i umożliwianiu nowych funkcji. Przejście na pojazdy definiowane programowo stwarza wyzwania dla wiodącej pozycji i konkurencyjności europejskiego przemysłu motoryzacyjnego, który stoi w obliczu nowych potężnych globalnych konkurentów i problemów związanych z rozwojem oprogramowania.

Komisja zainicjowała przedkonkurencyjną współpracę prowadzoną przez UE w zakresie niezróżnicowanych elementów stosu oprogramowania pojazdów. Inicjatywę tę wspierają prace w zakresie zarządzania z udziałem głównych unijnych przedsiębiorstw motoryzacyjnych oraz inwestycje w ramachWspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Czipów. Umożliwi to uczestnikom osiągnięcie większej wydajności i szybszego wprowadzenia na rynek, przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków działania. Będzie on ściśle powiązany z inicjatywą dotyczącą otwartej platformy sprzętu samochodowego. Więcej informacji można znaleźć w specjalnymdokumenciekoncepcyjnym.

Cyberbezpieczeństwo

Większe uzależnienie mobilności od infrastruktury cyfrowej i usług cyfrowych zwiększa znaczenie cyberbezpieczeństwa. Dyrektywa UE w sprawie bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych (dyrektywa NIS) ma na celu osiągnięcie wysokiego poziomu wspólnego bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych w całej infrastrukturze krytycznej UE. Zmieniona dyrektywa w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu cyberbezpieczeństwa na terytorium Unii (NIS 2)oraz nowa dyrektywa w sprawie odporności podmiotów krytycznychdotyczą zarówno cyberodporności,jak i odporności fizycznej podmiotów i sieci krytycznych, w tym infrastruktury transportowej. Program „Cyfrowa Europa” (DIGITAL) wspiera wdrażanie infrastruktury cyberbezpieczeństwa, wzmacnia unijny sektor cyberbezpieczeństwa oraz zwiększa absorpcję cyberbezpieczeństwa i wdrażanie przepisów UE.

Chmura obliczeniowa i przetwarzanie brzegowe

Komisja Europejska wspiera badania naukowe, rozwój i wdrażanie na dużą skalę infrastruktur i usług chmury obliczeniowej nowej generacji w całej UE, co jest kluczowym czynnikiem umożliwiającym cyfryzację mobilności i uwolnienie potencjału danych dotyczących mobilności. 

W ramach programu „CyfrowaEuropa” (DIGITAL) uruchomiona zostanie europejska federacja infrastruktur przetwarzania w chmurze i przetwarzania brzegowego, która przyniesie korzyści sektorowi transportu, wspierając zaufane usługi w zakresie mobilności, a także wymianę danych w ekosystemie produkcji samochodów. W ramach programu „Horyzont Europa” sfinansowana zostanie inicjatywa w zakresie technologii chmury obliczeniowej na granicy internetu rzeczy o wartości 150 mln euro, przy czym UE przeznaczy do 2 mld euro na finansowanie technologii chmury obliczeniowej za pośrednictwem różnych programów, a państwa członkowskie uzupełnią te inwestycje. Kilka trwających projektów obejmuje przypadki użycia koncentrujące się na mobilności, na przykład automatyczne wyłączanie awaryjne pieszych i inteligentna logistyka na stacjach końcowych.

Aby koordynować wysiłki inwestycyjne, wspierać partnerstwa strategiczne i mobilizować kluczowe europejskie podmioty przemysłowe, w lipcu 2021 r. uruchomiono europejski sojusz na rzecz danych przemysłowych, technologii brzegowych i chmury obliczeniowej,skupiający szerokie grono zainteresowanych stron z sektora prywatnego i publicznego. Toruje drogę do ważnego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania dotyczącego infrastruktury i usług chmury obliczeniowej nowej generacji. 

Przyspieszenie wdrażania technologii cyfrowych

Dla przedsiębiorstw zajmujących się mobilnością i transportem, zwłaszcza mniejszych, powodzenie transformacji cyfrowej może być prawdziwym wyzwaniem.  Europejskie centra innowacji cyfrowych (EDIH),wspierane w ramach programu DIGITAL, działają jako punkty kompleksowej obsługi, wspierając przedsiębiorstwa w ich cyfryzacji. Mają one na celu zapewnienie dostępu do specjalistycznej wiedzy technicznej i doświadczeń, możliwości „testowania przed inwestowaniem” oraz usług w zakresie innowacji, takich jak doradztwo finansowe, szkolenia i rozwój umiejętności. Zajmują się również kwestiami środowiskowymi, takimi jak zużycie energii i redukcja emisji dwutlenku węgla.

Umiejętności cyfrowe

Ponieważ transport i mobilność ulegają znacznym zmianom, między innymi ze względu na transformację technologiczną i dostęp do danych, istnieje potrzeba zarówno zmiany, jak i podnoszenia kwalifikacji siły roboczej. UE przyjęła cele, rozpoczęła działania i zaproponowała zalecenia dla państw członkowskich, aby wyposażyć pracowników w wymagane umiejętności cyfrowe i przeszkolić większą liczbę specjalistów w dziedzinie ICT. Na przykład europejska platforma na rzecz umiejętności cyfrowych i zatrudnieniaw ramachinstrumentu „Łącząc Europę” ma stać się wyjątkowym punktem odniesienia dla umiejętności cyfrowych, umożliwiając wszystkim Europejczykom jak najlepsze wykorzystanie transformacji cyfrowej naszego społeczeństwa i gospodarki.