Hoe de wet inzake digitale diensten de transparantie online verbetert

Transparantieverslagen

Vanaf 17 februari 2024 en ten minste eenmaal per jaar moeten alle aanbieders van tussenhandelsdiensten verslagen publiceren over hun inhoudsmoderatie. De verslagen bevatten informatie over hun inhoudsmoderatiepraktijken, zoals het aantal bevelen dat zij van alle relevante nationale gerechtelijke of administratieve autoriteiten hebben ontvangen, van welke maatregelen hun inhoudsmoderatiepraktijken bestaan, het aantal verwijderde inhoud en de nauwkeurigheid en het foutenpercentage van hun geautomatiseerde contentmoderatiesystemen. Aanbieders van hostingdiensten moeten bovendien het aantal kennisgevingen van gebruikers en betrouwbare flaggers verstrekken, terwijl onlineplatforms ook informatie moeten verstrekken over buitengerechtelijke geschillenbeslechting en het aantal schorsingen dat gebruikers worden opgelegd wegens misbruik van hun diensten. 

Gezien de extra risico’s in verband met hun activiteiten, hun omvang en impact en hun aanvullende verplichtingen uit hoofde van deze verordening, zijn verdere transparantievereisten van toepassing op VLOP’s en VLOSE’s. In het bijzonder moeten VLOP’s en VLOSE’s hun transparantieverslagen ten minste om de zes maanden publiceren. De verslagen moeten ook informatie bevatten over hun contentmoderatieteams, met inbegrip van hun kwalificaties en taalkundige expertise. De op 25 april aangewezen VLOP’s en VLOSE’s moesten hun eerste transparantieverslagen uiterlijk twee maanden na de datum van toepassing van de DSA op hen publiceren.

Daarom publiceerden de VLOP’s en VLOSEs eind oktober 2023 hun eerste transparantieverslagen:

Om richtsnoeren ter zake te verstrekken en ervoor te zorgen dat de transparantieverslagen van de aanbieders vergelijkbaar zijn, stelt de DSA een uitvoeringshandeling vast voor de vaststelling van templates voor de transparantieverslagen, met inbegrip van geharmoniseerde verslagperioden.

Publicatie van maandelijkse gemiddelde gebruikersaantallen

Volgens de wet inzake digitale diensten moeten alle aanbieders van onlineplatforms, met uitzondering van kleine en micro-ondernemingen, het aantal maandelijkse gebruikers van hun diensten in de EU publiceren en om de zes maanden bijwerken. Deze verplichting trad in werking op 17 februari 2023. De gegevens uit deze zelfbeoordeling waren van fundamenteel belang om de eerste Very Large Operating Platforms (VLOPs) en Very Large Online Search Engines (VLOSEs) aan te wijzen en zullen belangrijk blijven bij het monitoren van het landschap van intermediaire dienstverleners. De Commissie kan ook gebruik maken van andere informatie waarover zij beschikt bij het monitoren van het aantal maandelijkse gebruikers van platformdiensten in de EU.

DSA-transparantiedatabank & motivering

Sinds eind augustus moeten Very Large Online Platforms (VLOPs) gebruikers informeren wanneer ze de toegang tot hun inhoud verwijderen of anderszins beperken en de redenen achter elk moderatiebesluit aan de betrokken gebruikers uitleggen in een „motiveringsverklaring”. Motiveringen moeten duidelijke en specifieke informatie bevatten, waarin de reden(en) worden vermeld, en een wettelijke of servicereferentie op basis waarvan de inhoud is verwijderd of beperkt. Zodra de DSA in februari 2024 volledig van kracht is, geldt de verplichting om gebruikers te voorzien van motiveringen waarin inhoudsmoderatiebesluiten worden toegelicht, voor alle hostingdiensten.

Op 25 september heeft de Commissie de DSA-transparantiedatabank opgezet, die bijna in realtime motiveringen verzamelt en openbaar maakt om toezicht te kunnen houden op de besluiten inzake inhoudsmoderatie van aanbieders van onlineplatforms. Iedereen kan de DSA Transparency Database website bezoeken en zoeken naar, lees en download de daar gepubliceerde verklaringen van redenen. 

Alvorens hun motivering aan de DSA-transparantiedatabank voor te leggen, moeten onlineplatforms, momenteel alleen VLOP’s, ervoor zorgen dat zij geen persoonsgegevens bevatten.

Zodra de DSA op 17 februari 2024 volledig van kracht is, moeten alle onlineplatforms al hun motiveringen indienen bij de DSA-transparantiedatabank. 

Toegang tot de DSA Transparantie Database

Gegevenstoegang voor onderzoekers, de coördinatoren voor digitale diensten en de Commissie

De DSA voorziet in de verplichting voor VLOP’s en VLOSE’s om toegang te verlenen tot bepaalde gegevens met het oog op het verrichten van onderzoek dat bijdraagt tot het opsporen, identificeren en begrijpen van systeemrisico’s in de EU, alsook tot de beoordeling van de toereikendheid, efficiëntie en effecten van door die aanbieders genomen risicobeperkende maatregelen.

Toegang tot gegevens is mogelijk voor:

• Coördinatoren voor digitale diensten van de lidstaat waar een aanbieder van een VLOP of vlose is gevestigd en de Commissie met het oog op het toezicht op en de beoordeling van de naleving van de DSA.
• Onderzochte onderzoekers die voldoen aan de criteria van de verordening, na een beoordeling door de relevante coördinator voor digitale diensten. Onderzoekers zullen profiteren van toegang tot gegevens, vaak met inbegrip van voorheen niet openbaar gemaakte of niet openbaar gemaakte gegevens, het openen van nieuwe mogelijkheden voor onderzoek en het vergroten van het potentieel om kennis te genereren ten behoeve van iedereen.
• Onderzoekers om toegang te krijgen tot openbaar beschikbare gegevens, als ze voldoen aan de relevante voorwaarden (zoals onafhankelijkheid van commerciële belangen of het vermogen om adequate beveiligingsnormen te handhaven). Dergelijke onderzoekers moeten vandaag al toegang kunnen krijgen tot openbaar toegankelijke VLOP’s/VLOSE’s zonder tussenkomst van coördinatoren voor digitale diensten om onderzoek te verrichten dat bijdraagt tot de opsporing, identificatie en begrip van systeemrisico’s in de Unie.

Om het gegevenstoegangsmechanisme voor doorgelichte onderzoekers nader te specificeren, werkt de Commissie aan een gedelegeerde handeling, die naar verwachting medio 2024 zal plaatsvinden, na raadpleging van de raad van coördinatoren voor digitale diensten en een periode van publieke feedback. 

DSA Klokkenluider Tool

De DSA Whistleblower tool is ontworpen om medewerkers en andere insiders in staat te stellen om schadelijke praktijken van VLOPs/VLOSEs anoniem te melden. We verwelkomen berichten die licht werpen op schendingen met betrekking tot een breed scala aan gebieden, waaronder contentmoderatie, aanbevelingssystemen, reclame, risicobeoordeling, openbare veiligheid, maatschappelijke discours en kinderrechten. Deze rapporten kunnen verschillende vormen aannemen, zoals officiële rapporten, memo’s, e-mailuitwisselingen, gegevensstatistieken of elke andere context die relevante informatie biedt.

Auditverslagen

Om te beoordelen of zij aan DSA-verplichtingen voldoen, moeten VLOP’s en VLOSE’s ten minste eenmaal per jaar aan onafhankelijke audits worden onderworpen. Uiterlijk drie maanden na ontvangst van de auditverslagen publiceren VLOP’s en VLOSE’s hun auditverslag samen met verslagen met de resultaten van de risicobeoordeling, de uitgevoerde risicobeperkende maatregelen, de uitvoering van de audit en informatie over hun raadplegingen ter ondersteuning van de risicobeoordeling en risicobeperkende maatregelen. De verplichte openbaarmaking van al deze verslagen zal leiden tot meer transparantie en verantwoordingsplicht en zal een basis vormen voor publiek toezicht. 

Om VLOP’s, VLOSE’s en auditorganisaties richtsnoeren te bieden, heeft de Commissie in oktober 2023 een gedelegeerde handeling gepubliceerd waarin het kader voor de opstelling en afgifte van auditverslagen en audituitvoeringsverslagen wordt beschreven. 

Digital Services Algemene Voorwaarden Database

Online voorwaarden kunnen een bron van verwarring en frustratie zijn. Ze kunnen ondoorzichtig of onspecifiek zijn en vatbaar zijn voor frequente veranderingen, waardoor gebruikers en bedrijven in het duister blijven over hun rechten en plichten. Deze databank maakt gebruik van transparantieverplichtingen voor digitale diensten die voortvloeien uit de DSA en de P2B-verordening om deze kwestie te verlichten. Het slaat de algemene voorwaarden van meer dan 790 algemene voorwaarden op van meer dan 400 diensten. Deze inzendingen omvatten een verscheidenheid aan documenten zoals Commerciële Voorwaarden, Ontwikkelvoorwaarden, Live Beleid, Servicevoorwaarden, Privacybeleid en meer. De database beoordeelt de contracten in de repository meerdere keren per dag op het web en benadrukt automatisch nieuwe veranderingen, waardoor regelgevers, onderzoekers en gebruikers moeiteloos gelijke tred kunnen houden met het evoluerende digitale landschap. 

Toegang tot Digital Services Algemene Voorwaarden Database