De impact van de wet inzake digitale diensten op digitale platforms

De DSA verbetert aanzienlijk de mechanismen voor de verwijdering van illegale inhoud en voor de doeltreffende bescherming van de grondrechten van gebruikers online, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting. Het creëert ook een sterker publiek toezichtsmechanisme voor onlineplatforms, met name voor zeer grote onlineplatforms (VLOP’s) die meer dan 10 % van de EU-bevolking bereiken.

Eenvoudiger melding van illegale inhoud 

De DSA vereist dat platforms maatregelen treffen om de verspreiding van illegale goederen, diensten of inhoud online tegente gaan, zoals mechanismen voor gebruikers om dergelijke inhoud te markeren en platforms om samen te werken met „trusted flaggers”. Degenen met de scherpste ogen kunnen al enkele veranderingen in de online omgeving hebben opgemerkt, zoals de nieuwe functie van X om illegale inhoud te melden. Deze functie is beschikbaar als u op de drie kleine stippen in de rechterbovenhoek van elk bericht klikt. X is niet het enige platform dat nieuwe en gebruiksvriendelijke opties heeft geïmplementeerd om illegale inhoud te markeren. Apple, Pinterest, Facebook, Instagram en TikTok hebben ook nieuwe en eenvoudige manieren opgezet om illegale inhoud op hun platformen te melden.

Meer transparantie in inhoudsmoderatie en meer mogelijkheden om in beroep te gaan

Online platforms zijn een digitale ruimte waar we onszelf uitdrukken, ons werk demonstreren en in contact staan met vrienden of klanten. Dit is de reden waarom het bijzonder frustrerend is wanneer onze inhoud wordt verwijderd, of het bereik van onze berichten op onverklaarbare wijze wordt verminderd. Met de DSA moeten aanbieders van tussenhandelsdiensten, waaronder onlineplatforms, aan hun gebruikers meedelen waarom zij hun inhoud hebben verwijderd of waarom de toegang tot een account is beperkt. Aanbieders van hostingdiensten, waaronder onlineplatforms, hebben nu een uitdrukkelijke wettelijke verplichting om duidelijke en specifieke motiveringen te verstrekken voor hun beslissingen inzake inhoudsmoderatie. De DSA stelt gebruikers ook in staat om dergelijke beslissingen aan te vechten via een mechanisme voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting.

Zelfs online platforms die al informatie boden over hun beslissingen over contentmoderatie, zoals Facebook en Instagram, bieden nu een groter scala aan contentmoderatie-informatie.

Bovendien heeft de Commissie, om transparantie te waarborgen en toezicht mogelijk te maken op de besluiten inzake inhoudsmoderatie van aanbieders van onlineplatforms, zoals vereist door de DSA, de DSA-transparantiedatabank gestart. De DSA Transparency Database is een eersteklas database die alle door aanbieders van onlineplatforms verstrekte motiveringen voor hun beslissing inzake inhoudsmoderatie toegankelijk maakt voor het publiek. VLOP’s moeten hun motivering vanaf eind augustus publiceren, terwijl de uiterste datum voor publicatie voor alle andere aanbieders van onlineplatforms die binnen het toepassingsgebied van de wet inzake digitale diensten vallen, 17 februari 2024 is.

Meer kennis en keuze over wat we zien — en meer controle over personalisatiemogelijkheden 

De DSA verplicht aanbieders van onlineplatforms om meer transparantie en controle te garanderen over wat we in onze feeds zien. Dit moet ons in staat stellen om te ontdekken op basis van welke basis online platforms content op onze feeds rangschikken en om te beslissen of we ons willen afmelden voor gepersonaliseerde aanbevelingen, aangezien VLOP’s een optie moeten bieden om gepersonaliseerde inhoud uit te schakelen. Soortgelijke verplichtingen gelden voor advertenties: naast meer transparantie en controle over waarom we een bepaalde advertentie op onze feed zien, moeten platforms advertenties labelen en moeten VLOP’s een repository bijhouden met details over betaalde advertentiecampagnes die op hun online interfaces worden uitgevoerd. 

TikTok, Facebook en Instagram bieden momenteel een optie om de gepersonaliseerde feed op hun platformen uit te schakelen.

De lidstaten en de Commissie zullen de bepalingen met betrekking tot de transparantie van aanbevelingssystemen en reclame, met inbegrip van de implementatie van advertentieregisters, in nauwe samenwerking controleren en handhaven.

Nultolerantie voor het targeten van advertenties op kinderen en tieners en voor het targeten van advertenties op basis van gevoelige gegevens

De DSA verbiedt gerichte reclame voor minderjarigen op onlineplatforms. VLOP’s hebben stappen ondernomen om aan deze verboden te voldoen. Snapchat, Google en YouTube van Alphabeten Instagram en Facebook van Metastaan adverteerders niet langer toe om gerichte advertenties te tonen aan minderjarige gebruikers. TikTok en YouTube zetten nu ook de accounts van gebruikers jonger dan 16 jaar standaard op privé. 

Gerichte reclame op onlineplatforms is ook verboden wanneer profilering gebruik maakt van speciale categorieën persoonsgegevens, zoals etniciteit, politieke opvattingen en seksuele geaardheid.

Bescherming voor kinderen

Volgens de nieuwe regels moeten onlineplatforms die toegankelijk zijn voor kinderen de privacy en veiligheid van die gebruikers beschermen, evenals hun mentale en fysieke welzijn, bijvoorbeeld door standaard speciale privacy- en beveiligingsinstellingen vast te stellen. Onlineplatforms kunnen leeftijdsverificatiemaatregelen invoeren om te controleren wie toegang heeft tot hun diensten, ouderlijk toezicht, zodat ouders en voogden hun kinderen kunnen helpen beschermen tegen het risico van blootstelling aan schadelijke inhoud, en hulpmiddelen waarmee gebruikers misbruik kunnen signaleren of ondersteuning kunnen krijgen. Er worden enkele eerste stappen gezet.

Zo hebben TikTok en YouTube, naast het verbieden van gerichte advertenties voor minderjarigen, de profielen van minderjarigen automatisch op privé ingesteld, wat betekent dat de video’s die ze uploaden alleen kunnen worden bekeken door de mensen die ze goedkeuren.

Integriteit van de verkiezingen

De DSA vereist dat VLOP’s en VLOSE’s risico’s in verband met de verkiezingsprocessen en het maatschappelijk discours identificeren, analyseren en beperken met effectieve maatregelen, terwijl de bescherming van de vrijheid van meningsuiting wordt gewaarborgd. De Slowaakse parlementsverkiezingen van 30 september 2023 vormden de eerste testcase voor deze vereisten na de inwerkingtreding van de DSA voor VLOP’s en VLOSE’s. Dankzij de DSA is de aanpak van aanbieders van VLOP’s en VLOSEs voor electorale integriteit veranderd. Er is vooruitgang geboekt met betrekking tot kortere responstijden voor het signaleren door de lokale autoriteiten en vertrouwde partners, duidelijkere escalatieprocessen van desinformatie en desinformatie, een toename van de mogelijkheden voor de controle van feiten en een algemene toename van middelen en capaciteiten. 

Nieuwe verplichtingen inzake traceerbaarheid van zakelijke gebruikers op onlinemarktplaatsen 

De DSA introduceert nieuwe verplichtingen voor aanbieders van onlinemarktplaatsen om de verspreiding van illegale goederen tegen te gaan. Dergelijke aanbieders moeten er met name voor zorgen dat verkopers geverifieerde informatie over hun identiteit verstrekken voordat zij hun goederen op die onlinemarktplaatsen kunnen gaan verkopen. Dergelijke aanbieders moeten ook garanderen dat gebruikers gemakkelijk de persoon kunnen identificeren die verantwoordelijk is voor de verkoop. Als een aanbieder van een onlinemarktplaats bovendien op de hoogte wordt gebracht van de verkoop van een illegaal product of een illegale dienst door een verkoper, moet hij de gebruikers die het illegale goed of het illegale product hebben gekocht, op de hoogte brengen, evenals de identiteit van de verkoper en de mogelijkheden voor verhaal. 

De Commissie zal, samen met de lidstaten, toezien op en handhaving van de naleving van de verplichtingen tegen de verspreiding van illegale goederen op onlinemarktplaatsen.

Dit zijn enkele van de veranderingen die we als gebruikers onmiddellijk kunnen opmerken in onze dagelijkse digitale interacties.

Het werk van de Commissie als toezichthouder is nog maar net begonnen. We zullen nagaan of deze eerste stappen echt zijn en welke impact ze hebben op de veiligheid van gebruikers en de samenleving als geheel. We zullen de middelen gebruiken die we nodig hebben om een betere digitale realiteit en toekomst te creëren. Net zoals we het in de offline wereld zouden verwerpen, hebben intimidatie, pesten en illegale inhoud geen plaats op online platforms die integraal hulpmiddelen zijn geworden voor ons dagelijks leven en dat van onze kinderen. Er komen nog meer veranderingen en het toezicht op de toepassing van de door de DSA ingevoerde maatregelen is net begonnen. Het doel is echter niet veranderd: een veiligere, inclusievere digitale wereld voor iedereen.