De gevolgen van de wet inzake digitale diensten voor digitale platforms

De wet inzake digitale diensten verbetert de mechanismen voor de verwijdering van illegale inhoud en voor de doeltreffende bescherming van de grondrechten van gebruikers online, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting, aanzienlijk. Het creëert ook een sterker mechanisme voor publiek toezicht op onlineplatforms, met name voor de zeer grote onlineplatforms (VLOP’s) die meer dan 10 % van de EU-bevolking bereiken.

Eenvoudigere melding van illegale inhoud 

De wet inzake digitale diensten vereist dat platforms maatregelen nemen om de verspreiding van illegale goederen, diensten of online-inhoud tegen te gaan, zoals mechanismen voor gebruikers om dergelijke inhoud te markeren en voor platforms om samen te werken met “vertrouwde flaggers”. Degenen met de scherpste ogen hebben mogelijk al enkele veranderingen in de onlineomgeving opgemerkt, zoals de nieuwe functie van X om illegale inhoud te melden. Deze functie is beschikbaar als u op de drie kleine stippen in de rechterbovenhoek van elk bericht klikt. X is niet het enige platform dat nieuwe en gebruiksvriendelijke opties heeft geïmplementeerd om illegale inhoud te markeren. Apple, Pinterest, Facebook, Instagram en TikTok hebben ook nieuwe en eenvoudige manieren ingevoerd om illegale inhoud op hun platforms te melden.

Meer transparantie in inhoudsmoderatie en meer mogelijkheden om in beroep te gaan

Online platforms zijn een digitale ruimte waar we ons uiten, ons werk laten zien en in contact staan met vrienden of klanten. Dit is de reden waarom het bijzonder frustrerend is wanneer onze inhoud wordt verwijderd of het bereik van onze berichten op onverklaarbare wijze wordt verminderd. Met de wet inzake digitale diensten moeten aanbieders van tussenhandelsdiensten, met inbegrip van onlineplatforms, hun gebruikers meedelen waarom zij hun inhoud hebben verwijderd of waarom de toegang tot een account is beperkt. Aanbieders van hostingdiensten, met inbegrip van onlineplatforms, hebben nu een uitdrukkelijke wettelijke verplichting om duidelijke en specifieke motiveringen voor hun besluiten inzake inhoudsmoderatie te verstrekken. De wet inzake digitale diensten stelt gebruikers ook in staat dergelijke besluiten aan te vechten via een mechanisme voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting.

Zelfs onlineplatforms die al informatie over hun beslissingen over inhoudsmoderatie hebben aangeboden, zoals Facebook en Instagram, bieden nu een groter scala aan informatie over inhoudsmoderatie.

Om transparantie te waarborgen en toezicht mogelijk te maken op de inhoudsmoderatiebesluiten van aanbieders van onlineplatforms, zoals vereist door de wet inzake digitale diensten, heeft de Commissie bovendien de databank inzake transparantie van de wet inzake digitale diensten opgezet. De DSA-transparantiedatabank is een unieke databank die alle door aanbieders van onlineplatforms verstrekte motiveringen voor hun besluit inzake inhoudsmoderatie toegankelijk maakt voor het publiek. VLOP’s moeten hun motiveringen publiceren vanaf eind augustus, terwijl de uiterste datum voor publicatie voor alle andere aanbieders van onlineplatforms die binnen het toepassingsgebied van de wet inzake digitale diensten vallen, 17 februari 2024 is.

Meer kennis en keuze over wat we zien – en meer controle over personalisatieopties 

De wet inzake digitale diensten verplicht aanbieders van onlineplatforms om meer transparantie en controle te garanderen over wat we in onze feeds zien. Dit moet ons in staat stellen om te ontdekken op welke basis onlineplatforms inhoud op onze feeds rangschikken en om te beslissen of we ons willen afmelden voor gepersonaliseerde aanbevelingen, aangezien VLOP's een optie moeten bieden om gepersonaliseerde inhoud uit te schakelen. Soortgelijke verplichtingen gelden voor advertenties: Naast meer transparantie en controle over waarom we een bepaalde advertentie op onze feed zien, moeten platforms advertenties labelen en moeten VLOP's een register bijhouden met details over betaalde advertentiecampagnes die op hun online interfaces worden uitgevoerd. 

TikTok, Facebook en Instagram bieden momenteel een optie om de gepersonaliseerde feed op hun platforms uit te schakelen.

De lidstaten en de Commissie zullen in nauwe samenwerking toezicht houden op en toezien op de naleving van de bepalingen inzake de transparantie van aanbevelingssystemen en reclame, met inbegrip van de invoering van advertentieregisters.

Zero tolerance bij het targeten van advertenties op kinderen en tieners en bij het targeten van advertenties op basis van gevoelige gegevens

De wet inzake digitale diensten verbiedt gerichte reclame voor minderjarigen op onlineplatforms. VLOP's hebben stappen ondernomen om aan deze verbodsbepalingen te voldoen. Zo staan Snapchat, Alphabet'sGoogle en YouTube, en Meta'sInstagram en Facebook adverteerders niet langer toe om gerichte advertenties te tonen aan minderjarige gebruikers. TikTok en YouTube zetten nu ook de accounts van gebruikers jonger dan 16 jaar standaard op privé. 

Gerichte reclame op onlineplatforms is ook verboden wanneer profilering gebruikmaakt van speciale categorieën persoonsgegevens, zoals etniciteit, politieke opvattingen, seksuele geaardheid.

Bescherming voor kinderen

Volgens de nieuwe regels moeten onlineplatforms die toegankelijk zijn voor kinderen de privacy en veiligheid van die gebruikers en hun mentale en fysieke welzijn beschermen, bijvoorbeeld door standaard speciale privacy- en beveiligingsinstellingen vast te stellen. Onlineplatforms kunnen leeftijdsverificatiemaatregelen invoeren om te controleren wie toegang heeft tot hun diensten, ouderlijk toezicht zodat ouders en voogden hun kinderen kunnen helpen beschermen tegen het risico van blootstelling aan schadelijke inhoud, en hulpmiddelen waarmee gebruikers misbruik kunnen signaleren of ondersteuning kunnen krijgen. Er worden enkele eerste stappen gezet.

TikTok en YouTube hebben bijvoorbeeld, naast het verbieden van gerichte advertenties voor minderjarigen, de profielen van minderjarigen automatisch ingesteld op privé, wat betekent dat de video's die ze uploaden alleen kunnen worden bekeken door de mensen die ze goedkeuren.

Integriteit van de verkiezingen

De wet inzake digitale diensten vereist dat VLOP’s en VLOSE’s risico’s in verband met verkiezingsprocessen en het maatschappelijk discours identificeren, analyseren en beperken met doeltreffende maatregelen, waarbij de bescherming van de vrijheid van meningsuiting wordt gewaarborgd. De Slowaakse parlementsverkiezingen van 30 september 2023 vormden de eerste testcase voor deze vereisten na de inwerkingtreding van de wet inzake digitale diensten voor VLOP’s en VLOSE’s. Dankzij de wet inzake digitale diensten is de aanpak van aanbieders van VLOP’s en VLOSE’s ten aanzien van verkiezingsintegriteit veranderd. Er is vooruitgang geboekt met betrekking tot kortere responstijden op signaleringen door de lokale autoriteiten en betrouwbare partners, duidelijkere escalatieprocessen van desinformatie en desinformatie, een toename van de factcheckcapaciteiten en een algemene toename van de middelen en capaciteiten. 

Nieuwe verplichtingen inzake de traceerbaarheid van zakelijke gebruikers op onlinemarktplaatsen 

De wet inzake digitale diensten introduceert nieuwe verplichtingen voor aanbieders van onlinemarktplaatsen om de verspreiding van illegale goederen tegen te gaan. Dergelijke aanbieders moeten er nu met name voor zorgen dat verkopers geverifieerde informatie over hun identiteit verstrekken voordat zij hun goederen op die onlinemarktplaatsen kunnen gaan verkopen. Dergelijke aanbieders moeten ook garanderen dat gebruikers de persoon die verantwoordelijk is voor de verkoop gemakkelijk kunnen identificeren. Bovendien moet een aanbieder van een onlinemarktplaats die kennis krijgt van de verkoop van een illegaal product of een illegale dienst door een verkoper, de gebruikers die het illegale product of de illegale goederen hebben gekocht, alsook de identiteit van de verkoper en de verhaalsmogelijkheden op de hoogte brengen. 

De Commissie zal, samen met de lidstaten, toezien op en toezien op de naleving van de verplichtingen tegen de verspreiding van illegale goederen op onlinemarktplaatsen.

Dit zijn enkele van de veranderingen die we als gebruikers onmiddellijk kunnen opmerken in onze dagelijkse digitale interacties.

De werkzaamheden van de Commissie als handhaver zijn nog maar net begonnen. We zullen nagaan of deze eerste stappen echt zijn en welke impact ze hebben op de veiligheid van gebruikers en de samenleving als geheel. We zullen de middelen gebruiken die we hebben om een betere digitale realiteit en toekomst te creëren. Net zoals we het in de offline wereld zouden verwerpen, hebben intimidatie, pesten en illegale inhoud geen plaats op online platforms die integrale hulpmiddelen zijn geworden van ons dagelijks leven en dat van onze kinderen. Er komen meer veranderingen en het toezicht op de toepassing van de door de wet inzake digitale diensten ingevoerde maatregelen is net van start gegaan. Het doel is echter niet veranderd: een veiligere, inclusievere digitale wereld voor iedereen.