Toegankelijkheid van het web

Met de snelle groei van informatie en interactieve diensten die via het web en mobiele apparaten worden geleverd, dreigt een deel van de bevolking te worden uitgesloten van basisdiensten uit zowel de particuliere als de publieke sector, zoals het verkrijgen van informatie van openbare diensten, boodschappen doen, medische consulten, online bankieren, berichten- en videobellen, om er maar een paar te noemen.

Eenvoudige wijzigingen die websites en apps “toegankelijker” maken, kunnen iedereen helpen, niet alleen gebruikers met een handicap. Bijvoorbeeld het kunnen luisteren naar een tekst wanneer er niet genoeg licht is om te lezen of bij multitasking, of het lezen van ondertitels van een video in een lawaaierige omgeving. Bedrijven met toegankelijke diensten kunnen een groter, meestal onaangeboord klantenbestand bereiken en er economisch voordeel uit halen. Naar schatting 100 miljoen mensen in de EU hebben een of andere vorm van handicap en vormen dus een belangrijke markt.

Digitale toegankelijkheid gaat verder dan technische normen, webarchitectuur en design. Personen met een handicap hebben op voet van gelijkheid met alle anderen recht op toegang tot informatie- en communicatietechnologieën. Dit waarborgt hun onafhankelijkheid, sociale en beroepsintegratie en deelname aan het gemeenschapsleven (EU-Handvestvan de grondrechten, artikel 26). Tegelijkertijd vereist artikel 9 van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (UNCRPD), dat door de EU en haar lidstaten is gerectificeerd, dat passende maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat personen met een handicap op voet van gelijkheid met anderen toegang hebben tot informatie- en communicatietechnologieën, waaronder internet. 

De richtlijn inzake webtoegankelijkheid

De Web Accessibility Directive (WAD) is van kracht sinds 22 december 2016 en biedt mensen met een handicap betere toegang tot websites en mobiele apps van overheidsdiensten. Lees ook een samenvatting van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid.

De regels van de WAD weerspiegelen de lopende werkzaamheden van de Commissie om een sociale en inclusieve Europese "Unie van gelijkheid" tot stand te brengen, waarin alle Europeanen een volwaardige en actieve rol kunnen spelen in de digitale economie en samenleving. De richtlijn verplicht websites en apps van overheidsinstanties om “toegankelijker” te zijn en voorziet in een technische norm die verduidelijkt wat “toegankelijk” is. Het voorziet ook in een beperkt aantal uitzonderingen, waaronder omroepen en livestreaming. 

De WAD vereist:

• een toegankelijkheidsverklaring voor elke website en mobiele app, met vermelding van niet-toegankelijke inhoud en alternatieven, evenals contacten
• een feedbackmechanisme, zodat gebruikers toegankelijkheidsproblemen kunnen signaleren of informatie kunnen opvragen die in niet-toegankelijke inhoud is gepubliceerd
• regelmatige monitoring van websites en apps van de publieke sector door de lidstaten, en om de drie jaar verslaglegging over de resultaten aan de Commissie

De WAD vormt een aanvulling op de Europese toegankelijkheidswet, die ook in de particuliere sector een breed scala aan producten en diensten bestrijkt. Verdere Europese wetgeving ondersteunt personen met een handicap op andere gebieden, waaronder elektronische communicatie, audiovisuele mediadiensten, e-boeken, e-handel en ICT-apparatuur. In de infographic over "Digitale inclusie in de EU" wordt benadrukt hoe dit EU-beleid van invloed is op digitale toegankelijkheid.

Herziening van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

De Commissie heeft de richtlijn inzake webtoegankelijkheid in 2022 geëvalueerd. Bij de evaluatie werd rekening gehouden met de resultaten van een in 2021 gehouden openbare raadpleging waarin standpunten werden verzameld over de toepassing van de WAD in de praktijk, de eerste verslagen van de lidstaten over de monitoring van de toegankelijkheid en een ondersteunende studie. U kunt het evaluatieverslag en de samenvatting ervan lezen. Deze documenten en de resultaten van de raadpleging worden ook gepubliceerd op het portaal Geef uw mening.

Studie ter ondersteuning van de herziening van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

De studie ter ondersteuning van de herziening van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid en de uitvoeringshandelingen ervan wordt gepubliceerd op het EU-publicatiesportaal:

• Easy Lees de samenvatting
• Easy Read synopsis verslag van de openbare raadpleging
• Eindverslag van de studie
• Samenvatting

Uitvoering van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

In oktober 2018 heeft de Commissie twee uitvoeringsbesluiten vastgesteld om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van de richtlijn te waarborgen:

1. Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1523 van de Commissie tot vaststelling van een modeltoegankelijkheidsverklaring
2. Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1524 van de Commissie tot vaststelling van een monitoringmethode en de regelingen voor de rapportage door de lidstaten

Een derde uitvoeringsbesluit betreffende de geharmoniseerde norm voor websites en mobiele applicaties die voorziet in het vermoeden van conformiteit met de WAD is in december 2018 vastgesteld en vervolgens in augustus 2021 gewijzigd. Meer informatie over normen en harmonisatie.

Omzetting van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

Alle lidstaten hebben de richtlijn in nationaal recht omgezet (termijn was 23 september 2018). U hebt toegang tot de lijst van nationale omzettingsmaatregelen.

Toezicht op de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

Op grond van de WAD moeten de lidstaten periodiek controleren of websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties voldoen aan de toegankelijkheidseisen. Sinds 2021 en vervolgens om de drie jaar publiceren de lidstaten een verslag over de resultaten van de monitoring en het gebruik van handhaving en dienen zij dit in bij de Commissie.

Toegankelijkheidsoverlays

De wettelijke toegankelijkheidseisen in de EU zijn gebaseerd op technische criteria die zijn gespecificeerd in de geharmoniseerde Europese norm EN 301 549 v3.2.1. Toegankelijkheidsoverlays zijn hulpmiddelen die aan websites kunnen worden toegevoegd met als doel de toegankelijkheid te verbeteren. Overlays of andere hulpmiddelen die er niet voor zorgen dat de website zelf voldoet aan de gedetailleerde criteria van de norm, zijn geen geschikte oplossing. Het is het beste om toegankelijkheidsproblemen bij de bron op te lossen.

Een andere goede praktijk is om feedback te geven over toegankelijkheidskwesties aan degenen die digitale hulpmiddelen ontwikkelen of onderhouden, om ervoor te zorgen dat de verantwoordelijken leren over digitale toegankelijkheid en toekomstige problemen vermijden. Om ervoor te zorgen dat websites echt toegankelijk zijn, is het belangrijk om personen met een handicap altijd bij tests te betrekken.

Het Europees Gehandicaptenforum, gebruikers met een handicap en veel deskundigen op het gebied van toegankelijkheid hebben hun bezorgdheid geuit over het gebruik van overlays. Ga voor meer informatie naar:

• Gezamenlijke verklaring van EDF & IAAP
• Artikel door Het A11Y-project
• Overlay Fact Sheet ondertekend door bijna 900 toegankelijkheidsexperts.