Webtoegankelijkheid

Digitale toegankelijkheid werd nog belangrijker tijdens de COVID-pandemie en blijft essentieel om Europa geschikt te maken voor het digitale tijdperk. Met de snelle groei van informatie en interactieve diensten die via internet en mobiele apparaten worden aangeboden, dreigt een deel van de bevolking te worden uitgesloten van basisdiensten uit zowel de particuliere als de publieke sector, zoals het verkrijgen van informatie van openbare diensten, boodschappen, medische consulten, online bankieren, berichten- en videogesprekken, om er maar een paar te noemen.

Eenvoudige wijzigingen die websites en apps „toegankelijker” maken, kunnen iedereen helpen, niet alleen gebruikers met een handicap. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om naar een tekst te luisteren wanneer er niet genoeg licht is om te lezen of bij multitasking, of het lezen van ondertitels naar een video in een lawaaierige omgeving. Bedrijven met toegankelijke diensten kunnen een groter, meestal onaangeboord klantenbestand bereiken en daardoor een economisch voordeel ervaren. Naar schatting 100 miljoen mensen in de EU hebben een vorm van handicap en vormen dus een belangrijke markt.

Digitale toegankelijkheid is niet alleen een kwestie van technische normen, webarchitectuur en design. Het is ook een recht voor personen met een handicap om toegang te krijgen tot informatie- en communicatietechnologieën op voet van gelijkheid met iedereen, om hun onafhankelijkheid, sociale en beroepsintegratie en deelname aan het gemeenschapsleven te waarborgen (EU-Handvest van de grondrechten, art. 26: Integratie van personen met een handicap: „De Unie erkent en eerbiedigt het recht van personen met een handicap om te profiteren van maatregelen om hun onafhankelijkheid, hun sociale en beroepsintegratie en hun deelname aan het leven van de gemeenschap te waarborgen”. En het is vastgelegd in het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap (UNCRPD). Artikel 9 van het verdrag, waarbij de EU en haar lidstaten partij zijn, vereist dat passende maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat personen met een handicap, op voet van gelijkheid met anderen, toegang hebben tot informatie- en communicatietechnologieën, waaronder internet. De EU heeft daarom wetgeving vastgesteld ter ondersteuning van de rechten van personen met een handicap.

De richtlijn inzake webtoegankelijkheid (Richtlijn (EU) 2016/2102)is van kracht sinds 22 december 2016 en biedt mensen met een handicap betere toegang tot websites en mobiele apps van openbare diensten.

Een samenvatting van de webtoegankelijkheidsrichtlijn isbeschikbaar.

De regels van de richtlijn weerspiegelen de lopende werkzaamheden van de Commissie om een sociale en inclusieve Europese Unie van gelijkheid tot stand te brengen, waarbij alle Europeanen een volwaardige en actieve rol kunnen spelen in de digitale economie en de digitale samenleving.

De richtlijn verplicht websites en apps van overheidsinstanties om „toegankelijker” te zijn. Er zijn een beperkt aantal uitzonderingen, waaronder omroepen en live streaming. Een technische norm ondersteunt de richtlijn en verduidelijkt wat met de term „toegankelijk” wordt verwacht.

De richtlijn schrijft voor:

• een toegankelijkheidsverklaring voor elke website en mobiele app, met vermelding van niet-toegankelijke inhoud en alternatieven, alsmede contacten;
• een feedbackmechanisme zodat gebruikers problemen met toegankelijkheid kunnen signaleren of informatie kunnen aanvragen die in een niet-toegankelijke inhoud wordt gepubliceerd;
• regelmatig toezicht houden op websites en apps in de overheidssector door de lidstaten en om de drie jaar verslag uitbrengen van de resultaten aan de Commissie.

De richtlijn vormt een aanvulling op de Europese toegankelijkheidswet, die ook in de particuliere sector betrekking heeft op een breed scala aan producten en diensten. Verdere Europese wetgeving ondersteunt personen met een handicap op andere gebieden, waaronder elektronische communicatie, audiovisuele mediadiensten, e-boeken, e-commerce en ICT-apparatuur. Hoogtepunten van de invloed van dit EU-beleid op digitale toegankelijkheid zijn te vinden in de infographic over de wetgeving inzake digitale economie en samenleving

Herziening van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

De Europese Commissie heeft de webtoegankelijkheidsrichtlijn in 2022 herzien. Bij de evaluatie werd rekening gehouden met de resultaten van een in 2021 gehouden openbare raadpleging waarin standpunten werden verzameld over de toepassing van de richtlijn in de praktijk, de eerste verslagen over het toezicht op toegankelijkheid van de lidstaten en een ondersteunende studie.

Het verslag van de Commissie wordt gepubliceerd op het EUR-Lex-portaal:

• Samenvatting SWD(2022)411 definitief
• EvaluatieverslagSWD(2022)410 definitief

Deze documenten en de resultaten van de raadpleging worden ook gepubliceerd op het Have your say portal.

Studie ter ondersteuning van de herziening van de webtoegankelijkheidsrichtlijn

Deze studie ondersteunde de herziening van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid en de bijbehorende uitvoeringshandelingen.

De studie en de gemakkelijk te lezen versies worden gepubliceerd op het portaal voor publicaties van de EU:

• Eenvoudig te lezen samenvatting
• Easy Read synopsis rapport van de openbare raadpleging
• Eindverslag van het onderzoek
• Samenvatting

Tenuitvoerlegging van de richtlijn inzake de toegankelijkheid van het web

In 2018 heeft de Europese Commissie twee uitvoeringsbesluiten vastgesteld die eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van de richtlijn waarborgen:

1. Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1523 van de Commissie tot vaststelling van een modeltoegankelijkheidsverklaring
2. Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1524 van de Commissie tot vaststelling van een monitoringmethode en de regelingen voor rapportage door de lidstaten

Een derde uitvoeringsbesluit betreffende de geharmoniseerde norm voor websites en mobiele applicaties dat voorziet in het vermoeden van conformiteit met de richtlijn, is sinds de eerste vaststelling in 2018 geactualiseerd. De huidige geharmoniseerde norm is EN 301 549 V2.1.2 (2018-08) PDF,wat in overeenstemming is met de meest recente richtlijnen voor toegankelijkheid voor webcontent: WCAG 2.1. Meer informatie vindt u hier.

Alle lidstaten hebben de richtlijn omgezet in nationaal recht (de deadline was 23 september 2018).

Lijst van de nationale omzettingsmaatregelen

Steun via financiering van onderzoeks- en proefprojecten

De Commissie verleent financiële steun voor onderzoek en implementatie van webtoegankelijkheid en toegankelijke technologische oplossingen.

Recente voorbeelden van projecten zijn:

• Wai-Tools, dat belangrijke partners uit het bedrijfsleven, de overheid en de onderzoeksgemeenschap samenbrengt om uniforme regels voor het testen van toegankelijkheid vast te stellen;
• WADcher, dat een platform ontwikkelt voor toegankelijkheidsevaluatie, -monitoring en -rapportage;
• Wai-Guide, die educatieve programma’s voor webtoegankelijkheid ontwerpt, produceert begeleiding voor het maken van tools en behandelt toegankelijkheidsaspecten van opkomende technologieën, zoals meeslepende omgevingen en het web der dingen;
• We4Authors, die de integratie van toegankelijkheidsfuncties als standaardoptie in authoring tools vergemakkelijkt.