Łącza szerokopasmowe: Modele inwestycyjne

Model inwestycji bezpośrednich: publiczny model sieci miejskiej (publiczne DBO)

W tym modelu organ publiczny buduje sieć szerokopasmową w gminie, powiatu lub regionie (DBO odnosi się do projektowania, budowy i eksploatacji). Rozmieszczenie jest prowadzone i bezpośrednio kontrolowane przez organ publiczny. W tym celu nowo utworzone przedsiębiorstwo lub wyspecjalizowany oddział w ramach istniejącego narzędzia wdraża sieć bezpośrednio lub poprzez standardowe zamówienia na rynek. Organ publiczny zachowuje własność sieci oraz prowadzi eksploatację i konserwację. Sieć jest następnie ogólnie udostępniana wszystkim uczestnikom rynku (sieć otwartego dostępu). Organ publiczny lub spółka celowa wymaga znacznego zaangażowania i ponosi wszelkie ryzyko finansowe związane z operacją, a jednocześnie zachowuje pełną kontrolę nad projektem i sposobem korzystania z sieci.

Model koncesji: prywatny model sieci miejskiej

W tym modelu organ publiczny zamawia budowę i eksploatację sieci szerokopasmowej w gminie, powiatu lub regionie od podmiotu prywatnego (zwanego również modelem outsourcingu publicznego lub koncesjonowania), który otrzymuje koncesję na eksploatację sieci przez długi okres czasu, zazwyczaj od dwudziestu do trzydziestu lat.

Zakontraktowana firma prywatna zazwyczaj buduje otwartą, neutralną dla operatora sieć, w ramach której konkurujący dostawcy usług mogą świadczyć swoje usługi wszystkim użytkownikom końcowym. Władza publiczna zachowuje prawo własności do infrastruktury pasywnej. Jako właściciel sieci, organ publiczny ma duży wpływ na proces projektowania i świadczenia usług.

Aby zagwarantować wszystkim usługodawcom uczciwe i niedyskryminacyjne warunki, najlepiej byłoby, gdyby prywatne przedsiębiorstwo budowało i eksploatujące sieć nie mogło świadczyć własnych usług. Jednak nie zawsze tak jest, głównie ze względu na niedobór dostawców sieci neutralnych dla operatorów i niezależnych dostawców usług w niektórych państwach członkowskich, a także niską świadomość tej możliwości.

Zakontraktowana firma zobowiązuje się do inwestycji i bierze wszystkie przychody, ale także ryzyko biznesowe przez cały okres obowiązywania umowy. Po zakończeniu umowy infrastruktura sieciowa pozostaje w gestii organu publicznego, który może następnie podjąć decyzję o przedłużeniu umowy, podpisaniu umowy z innym przedsiębiorstwem lub nawet całkowitej zmianie jego zaangażowania i przyjęciu modelu sieci publicznej.

Wspólnotowy model wsparcia

W tym modelu inwestycje szerokopasmowe są realizowane jako prywatna inicjatywa lokalnych mieszkańców (podejście oddolne). Takie projekty były generalnie bardzo skuteczne w stymulowaniu wskaźnika wykorzystania wśród użytkowników końcowych oraz w budowaniu spraw zrównoważonych finansowo. Stopień konkurencji różni się w przypadku projektów wykorzystujących model biznesowy oparty na otwartej sieci o dobrym poziomie konkurencji w stosunku do innych podmiotów działających jako operatorzy zintegrowani pionowo lub zamawiających usługi od jednego operatora przez wiele lat.

Organ publiczny może wspierać współfinansowanie i przyznawanie prawa do drogi, regulowanie i koordynację z innymi wdrożeniami infrastruktury oraz dostępem do infrastruktury publicznej i punktów obecności w celu zapewnienia połączeń wstecznych. Organy publiczne mogą również pomóc w ustaleniu sprawiedliwych warunków dla wszystkich operatorów ubiegających się o dostęp do infrastruktury.

Model dotacji dla operatorów (finansowanie luk lub prywatne DBO)

W ramach tego modelu organ publiczny nie jest bezpośrednio zaangażowany w projekty rozwoju sieci szerokopasmowych w regionie, lecz dotuje jednego uczestnika rynku na modernizację własnej infrastruktury. Zasiedziały operatorzy telekomunikacyjni i dużych alternatywnych dostawców są zazwyczaj właścicielami infrastruktury pasywnej, aktywnego sprzętu i oferują usługi użytkownikom końcowym w modelu zintegrowanym pionowo.

Organ publiczny finansuje lukę między tym, co jest opłacalne z handlowego punktu widzenia, a zasięgiem, który ma osiągnąć organ publiczny. Finansowanie jest oferowane jako dotacja dla jednego lub większej liczby podmiotów prywatnych.

Zalety tego modelu polegają na stosunkowo prostych ustaleniach umownych, możliwości stosunkowo szybkiego wdrożenia i kompensacji ryzyka dla beneficjenta dotacji/operatora. Organy publiczne nie otrzymają jednak nagród finansowych, lecz będą musiały stawić czoła wnioskowi o większe finansowanie na każdą nową fazę rozmieszczenia, co prowadzi do większych inwestycji niż zakładano.

Wybór modelu

Pytania, na które organ publiczny będzie musiał odpowiedzieć przed wyborem modelu inwestycyjnego, to:

• W jaki sposób możemy stworzyć silnik zapewniający przyszłe inwestycje w infrastrukturę wykraczającą poza natychmiastowy projekt i dostępne środki finansowe?
• Czy istnieją korzyści z utrzymania kontroli nad infrastrukturą pasywną i jej własności oraz z określenia priorytetów wdrożeniowych?
• Czy lepiej byłoby zachować własność infrastruktury, ale pozwolić operatorowi zdefiniować i wykonać wdrożenie?
• Jakie są zalety i wady włączenia pionowo zintegrowanych operatorów (zasiedziałych i innych) do modernizacji lub rozbudowy sieci?
• Czy widzimy również możliwość wspierania lokalnych oddolnych inicjatyw obywatelskich?
• Biorąc pod uwagę warunki społeczno-gospodarcze w terenie, jaki poziom konkurencji jest wymagany, aby ułatwić penetrację wysokiej jakości i przystępnych cenowo usług?

Więcej informacji można znaleźć w przewodniku dotyczącym inwestycji szerokopasmowych.