Il-libertà u l-pluraliżmu tal-media

Il-libertà u l-pluraliżmu tal-midja jiżguraw il-fluss tal-informazzjoni u għandhom rwol ewlieni biex iżommu s-setgħa responsabbli. Il-Kummissjoni żiedet il-ħidma tagħha f’dan il-qasam, billi poġġiet il-libertà tal-midja fil-qalba tar-rappurtar tagħha dwar l-istat tad-dritt u kompliet tiffinanzja varjetà ta’ proġetti li jġibu riżultati tanġibbli. Il-Kummissjoni ppjanat ukoll inizjattivi ewlenin biex ittejjeb il-ħidma u s-sikurezza tal-ġurnalisti u adottat pjan ta’ azzjoni mmirat lejn it-trawwim ta’ ekosistema medjatika vijabbli.

l-impenji tal-Unjoni Ewropea li tirrispetta l-libertà u l-pluraliżmu tal-media u li tiddefendi l-libertà tal-espressjoni — li tinkludi d-dritt li tirċievi u tagħti informazzjoni mingħajr indħil mill-awtorità pubblika — huma minquxa fl-Artikolu 11 tal- Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE (.pdf), li tirrifletti l-Artikolu 10 tal- Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali.

Il-leġiżlazzjoni u l-istat tad-dritt

• L-Att Ewropew dwar il-Libertà tal-Media (EMFA), li ġie maqbul politikament mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill fil-15 ta’ Diċembru 2023, jibni fuq id- Direttiva riveduta dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva. Proposta għall-ewwel darba f’Settembru 2022, l-EMFA għandu l-għan li jsaħħaħ l-integrità tas-suq intern, u b’hekk jipproteġi l-pluraliżmu u l-indipendenza tal-media fl-Unjoni.

  L-EMFA se:

  • Tipproteġi l-indipendenza editorjali billi tirrikjedi lill-Istati Membri jirrispettaw il-libertà editorjali effettiva tal-fornituri tas-servizzi tal-media, filwaqt li ttejjeb il-protezzjoni tas-sorsi ġurnalistiċi, inkluż kontra l-użu ta’ spyware.
  • Tiżgura l-funzjonament indipendenti tal-media tas-servizz pubbliku, inkluż billi tiggarantixxi riżorsi finanzjarji adegwati, sostenibbli u prevedibbli u trawwem it-trasparenza fil-ħatra tal-Kap jew tal-membri tal-bordijiet ta’ ġestjoni tal-media tas-servizz pubbliku;
  • Jiggarantixxu t-trasparenza tas-sjieda tal-midja permezz tal-iżvelar ta’ rekwiżiti ta’ informazzjoni mmirati (eż. ismijiet legali, dettalji ta’ kuntatt, sjieda);
  • Tipprovdi salvagwardji kontra t-tneħħija mhux ġustifikata minn Pjattaformi Online Kbar Ħafna (indikati skont l-Att dwar is-Servizzi Diġitali) ta’ kontenut tal-midja prodott skont standards professjonali iżda meqjus inkompatibbli mat-termini u l-kundizzjonijiet;
  • Jintroduċu dritt ta’ personalizzazzjoni tal-offerta tal-midja fuq l-apparati u l-interfaċċi, bħat-televixins konnessi, li jippermettu lill-utenti jibdlu s-settings prestabbiliti biex jirriflettu l-preferenzi tagħhom stess;
  • Tiżgura li l-Istati Membri jipprovdu valutazzjoni tal-impatt tal-konċentrazzjonijiet ewlenin tas-suq tal-media fuq il-pluraliżmu tal-media u l-indipendenza editorjali permezz ta’ testijiet tal-pluraliżmu tal-media;
  • Tiġi żgurata metodoloġija tal-kejl tal-udjenza aktar trasparenti għall-fornituri tas-servizzi tal-media u għal dawk li jirreklamaw, biex jiġi limitat ir-riskju ta’ data tal-udjenza minfuħa jew preġudikata;
  • Jiġu stabbiliti rekwiżiti għall-allokazzjoni tar-reklamar mill-Istat lill-fornituri tas-servizzi tal-media u lill-pjattaformi online, biex jiġu żgurati t-trasparenza u n-nondiskriminazzjoni.

• Il- paġna tal- fatti tal-EMFA tagħti ħarsa ġenerali lejn l-għanijiet ewlenin. Matul l-iżvilupp tal-Att Ewropew dwar il-Libertà tal-Media saru sejħa għall-evidenza u konsultazzjoni pubblika miftuħa.

• F’April 2022, il-Kummissjoni ppubblikat Proposta għal Direttiva dwar kawżi strateġiċi kontra l-parteċipazzjoni pubblika (SLAPP). Il-kawżi strateġiċi kontra l-parteċipazzjoni pubblika, komunement magħrufa bħala “SLAPPs”, huma forma partikolari ta’ fastidju użat primarjament kontra l-ġurnalisti u d-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem biex jipprevjenu jew jippenalizzaw id-diskors dwar kwistjonijiet ta’ interess pubbliku. Id-Direttiva proposta tipprovdi lill-qrati u lill-miri tal-SLAPPs bl-għodod biex jiġġieldu kontra proċedimenti tal-qorti manifestament bla bażi jew abbużivi. Is-salvagwardji proposti se japplikaw fi kwistjonijiet ċivili b’implikazzjonijiet transkonfinali.
• Il-Kummissjoni adottat Pjan ta’ Azzjoni għad-Demokrazija Ewropea. Se taħdem mill-qrib mal-Istati Membri u l-partijiet ikkonċernati biex ittejjeb is-sikurezza tal-ġurnalisti. Dan se jipprovdi finanzjament sostenibbli għal proġetti li jiffukaw fuq assistenza legali u prattika lill-ġurnalisti fl-UE u bnadi oħra. F’Marzu 2021 tnieda djalogu mal-partijiet ikkonċernati taħt il- Forum Ewropew tal-Media tal-Aħbarijiet, bil-partijiet interessati jkunu jistgħu jipprovdu feedback dwar ir- Rakkomandazzjoni dwar il-protezzjoni, is-sikurezza u l-għoti tas-setgħa lill-ġurnalisti u ħaddiema oħra tal-media adottata f’Settembru 2021. Il-pjan jipprevedi wkoll il-promozzjoni ta’ allokazzjoni trasparenti u ġusta tar-reklamar tal-istat, it-trawwim tad-diversità tal-midja u l-iżvilupp ta’ approċċ Ewropew dwar il-prominenza tas-servizzi tal-media awdjoviżiva ta’ interess ġenerali. Inħarġet sejħa għall-offerti għal studju f’dan ir-rigward.
• Il- Mekkaniżmu tal-Istat tad -Dritt jiddedika taqsima ewlenija għal-libertà u l-pluraliżmu tal-media, li teżamina l-awtoritajiet u l-korpi regolatorji tal-media, it-trasparenza tas-sjieda tal-media u l-interferenza tal-gvern u l-qafas għall-protezzjoni tal-ġurnalisti. L-ewwel rapport dwar l-Istat tad-Dritt, li jkopri s-27 Stat Membru kollha, ġie ppubblikat fit-30 ta’ Settembru 2020. Hija tippreżenta sinteżi kemm tas-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fl-UE kif ukoll valutazzjoni tas-sitwazzjoni f’kull Stat Membru, li tiffoka fuq erba’ pilastri ewlenin: is-sistema ġudizzjarja, il-qafas kontra l-korruzzjoni, il-pluraliżmu tal-media, u kontrolli u bilanċi istituzzjonali oħra. 
• Is-setgħa kbira li għandhom l-akbar pjattaformi online tiġġustifika l-kunsiderazzjoni ta’ regoli ex ante speċifiċi għas-salvagwardja tal-kompetizzjoni u l-għażla tal-konsumatur online. Il- Att dwar is-Servizzi Diġitali jtejjeb b’mod sinifikanti l-mekkaniżmi għat-tneħħija ta’ kontenut illegali u l-protezzjoni effettiva tad-drittijiet fundamentali tal-utenti online, inkluża l-libertà tal-espressjoni.
• Id- Direttiva riveduta dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva ssaħħaħ is-salvagwardji legali f’diversi oqsma koperti mill-Monitoraġġ tal- Pluraliżmu tal-Media, jiġifieri l-moderazzjoni tal-kontenut online, l-indipendenza tar-regolaturi tal-media, it-trasparenza tas-sjieda tal-media u l-litteriżmu medjatiku. Il-Kummissjoni qed issegwi mill-qrib il-proċess ta’ traspożizzjoni.
• Il-leġiżlatur tal-Unjoni adotta regoli għal suq aktar ġust bl-Artikolu 17 tad- Direttiva l-ġdida dwar id-drittijiet tal -awtur. Dawn ir-regoli għandhom l-għan li jgħinu lid-detenturi tad-drittijiet biex ikunu f’pożizzjoni aħjar fir-rigward ta’ ċerti pjattaformi ta’ kondiviżjoni online. Dawn jiżguraw li d-detenturi tad-drittijiet jirċievu remunerazzjoni aktar ġusta għall-użu tal-kontenut tagħhom. Fir-rigward tad-dritt il-ġdid għall-pubblikaturi tal-istampa (l-Artikolu 15 tad-Direttiva l-ġdida dwar id-Drittijiet tal-Awtur), dan se jrawwem ġurnaliżmu plural, indipendenti u ta’ kwalità permezz ta’ pożizzjoni ta’ negozjar aħjar tal-pubblikaturi tal-istampa lejn l-atturi tas-suq online.

Finanzjament dirett

l-UE tiffinanzja bosta proġetti:

• Diversi proġetti u sejħiet li għaddejjin jew li qed jitħejjew, li għandhom l-għan li:
  • jimmappja l-ksur tal-libertà tal-midja;
  • tiddefendi l-ġurnalisti mhedda;
  • il-monitoraġġ tar-riskji għall-pluraliżmu tal-midja;
  • l-appoġġ għall-ġurnaliżmu kollaborattiv, il-kooperazzjoni u l-iskambju tal-aħjar prattiki.
• Proġetti mmexxija miċ- Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Midja (ECPMF) u s-sħab tiegħu mmirati biex jindirizzaw il-ksur tal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja fl-Istati Membri tal-UE u fil-pajjiżi kandidati.
• Għotjiet għaċ- Ċentru għall-Pluraliżmu tal-Midja u l-Libertà tal-Midja (CMPF) għall-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-“Monitoraġġ tal-Pluraliżmu tal-Midja” (MPM), li jipprovdi ħarsa ġenerali komprensiva lejn ir-riskji għal-libertà u l-pluraliżmu tal-midja madwar l-Ewropa, b’ħarsa lejn erba’ oqsma ewlenin:
  1. protezzjoni bażika
  2. pluralità tas-suq
  3. indipendenza politika
  4. l-inklużività soċjali
• Il-proġett pilota Monitor tas-Sjieda tal-Midja, li se jtejjeb it-trasparenza tas-sjieda tal-midja.
• Il- programm Ewropa Kreattiva għall-2021–2027, li l-baġit ippjanat tiegħu se jkun ta’ madwar EUR 2.5 biljun, żieda ta’ 80 % meta mqabbel mal-perjodu preċedenti (2014–2020) abbażi tal-UE27. Se tippromwovi l-kooperazzjoni Ewropea dwar id-diversità kulturali u l-kompetittività industrijali għas-setturi kulturali u kreattivi. Ġiet ippubblikata sejħa għal sħubijiet tal-ġurnaliżmu mmirati lejn il-promozzjoni ta’ kollaborazzjoni transkonfinali fis-settur kollu fost il-professjonisti tal-midja tal-aħbarijiet fl-Ewropa. Biex jiżdied il-finanzjament u jiġi żgurat appoġġ fit-tul għal-libertà tal-media, il-pluraliżmu u l-proġetti tal-litteriżmu, ġie żgurat pakkett iddedikat ta’ mill-inqas EUR 75 miljun minn dan il-programm.

Miżuri ta’ appoġġ

Sa mill-bidu tal-pandemija tal-COVID-19, il-Kummissjoni ressqet sensiela ta’ miżuri biex tappoġġa l-ekonomija u appellat lill-Istati Membri biex jagħmlu l-aħjar użu minnhom biex jappoġġaw is-settur tal-media.

• Ġie stabbilit u estiż malajr qafas temporanju ta’ għajnuna mill -Istat. Ġie ppubblikat ukoll mudell ta’ gwida ddedikat għall-għajnuna mill -Istat għad-diġitalizzazzjoni tal-media tal-aħbarijiet biex jassisti lill-Istati Membri fit-tfassil tal-pjanijiet nazzjonali tagħhom għall-irkupru u r-reżiljenza.
• L-appoġġ finanzjarju REACT-UE jiffoka fondi ta’ koeżjoni addizzjonali fuq prijoritajiet vitali tal-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs), jew SMEs kreattivi fis-settur kulturali rikonoxxuti bħala prijorità. Dawn il-fondi jinkludu sussidji għall-impjiegi, skemi ta’ xogħol għal żmien qasir, u likwidità u solvenza għall-SMEs.  
• Il- appoġġ temporanju biex jittaffew ir-riskji tal-qgħad f’emerġenza (SURE) huwa strument disponibbli għall-Istati Membri biex jiġġieldu l-konsegwenzi ekonomiċi u soċjali negattivi tal-pandemija tal-COVID-19.
• l-għodod eżistenti ġew adattati, inkluża aktar flessibbiltà fl-implimentazzjoni tal-proġetti appoġġati. Pereżempju, il- faċilità ta’ garanzija eżistenti għall-SMEs fis-setturi kulturali u kreattivi, inkluża l-midja, tippermetti aktar flessibbiltà fil-ħlas lura tas-self u tiffaċilita s-self billi tagħti aktar sigurtà lill-istituzzjonijiet finanzjarji.
• Il-Kummissjoni adottat pjan ta’ azzjoni biex tappoġġa l-irkupru u t-trasformazzjoni tas-settur tal-midja u dak awdjoviżiv. Dawn is-setturi, li ntlaqtu b’mod partikolari mill-kriżi tal-coronavirus, huma essenzjali għad-demokrazija, u d-diversità kulturali u l-awtonomija diġitali tal-Ewropa. Il-pjan ta’ azzjoni jiffoka fuq 3 oqsma ta’ attività u 10 azzjonijiet konkreti. Dawn se jgħinu lis-settur tal-midja jirkupra mill-kriżi billi jiffaċilita u jwessa’ l-aċċess għall-finanzi. Dawn se jgħinu wkoll lis-settur tal-media jittrasforma billi jistimulaw l-investimenti biex iħaddnu t-tranżizzjoni doppja diġitali u ekoloġika filwaqt li jiżguraw ir-reżiljenza futura tas-settur. Fl-aħħar nett, se jagħtu s-setgħa liċ-ċittadini u lill-kumpaniji Ewropej.

Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-libertà u l-pluraliżmu tal-media

Fis-7 ta’ Diċembru 2020, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea adotta Konklużjonijiet dwar is-salvagwardja ta’ sistema tal-media ħielsa u pluralistika.

Fl-14 ta’ Novembru 2018, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea adotta Konklużjonijiet dwar it-tisħiħ tal-kontenut Ewropew fl-ekonomija diġitali.

Preċedentement, fis-26 ta’ Novembru 2013, il-Kunsill adotta Konklużjonijiet dwar il-libertà u l-pluraliżmu tal-media fl-ambjent diġitali.

Kollokju dwar id-drittijiet fundamentali ddedikat għall-pluraliżmu tal-media u d-demokrazija

F’Novembru 2016, il-Kummissjoni Ewropea organizzat Kollokju dwar id-Drittijiet Fundamentali ddedikat għall-Pluraliżmu tal-Midja u d-Demokrazija. Id-dibattitu kien infurmat minn noti ta’ diskussjoni, Ewrobarometru speċjali, kif ukoll ir-riżultati ta’ konsultazzjoni pubblika. L-eżiti tal-Kollokju ġew ippubblikati f’Diċembru 2016.